Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1943, Page 100

100
sem fluttu brennisteininn til Hafnarfjarðar, og var hann fluttur á
klökkum. HafnfirSingum, sem hesta áttu, svo og bændum þar í
grennd, var að einhverju leyti gefinn kostur á þessum flutningum, og
skyldu þeir fá eina krónu á hestburðinn í flutningsgjald. Ferðin mun
hafa tekið 12—-14 klst. Eitthvað mun þessu hafa verið sinnt, þrátt
fyrir þetta lága gjald, sem að lokum reyndist samt félaginu ofvaxið.
Þetta var á síðari hluta nítjándu aldar.
Leiðin til Stakkavíkur og Herdísarvíkur Iiggur frá fyrrnefndum
vörðum, suðaustur á slétt hraun, og eru smávörður með fram vegin-
um yfir hraunið. Þegar á mitt hraunið kemur, er úfinn bruni suðvest-
an vegar, og er farið yfir mjótt haft af honum við suðurtagl Hval-
hnjúks. Þegar austur fyrir Hvalhnjúk kemur, taka við Vestur-Ásar.
Fyrst til hægri handar nokkrir gróðurlausir og dökkir hólar, Svörtu-
Ásar. Nokkru suðaustur af þeim úti við brunann er Urðarás, og er
hann auðþekktur af mikilli grágrýtisurð sunnan megin. Neðarlega
í Ásunum eru austan vegar grasbrekkur allstórar, og heita þær Dýja-
brekkur. Þar sér enn leifar þess, að þar heíur fyrir löngu verið leitað
eftir mó, en ekki mun það hafa þótt svara kostnaði. Litlu neðar eru
Selbrekkur. Þar hefur, þegar það tíðkaðist almennt, verið haft í seli
frá Stakkavík. Ur Selbrekkum er stutt fram á fjallsbrún. Þegar á brún
kemur, hýrnar svipur útsýnisins og breytist nokkuð. Það hefur líka
hýrnað yfir mörgum vegfaranda þarna, sem kemur úr svartaþoku eða
vondu veðri af fjallinu, því að oft er mikill munur veðurfars uppi á
fjalli og neðan fjalls. Á brúninni stingum við því við fótum og renn-
um augum yfir það helzta, sem við blasir. Fyrst skulum við líta niður
fyrir fætur okkar, svo að við blátt áfram dettum ekki fram af fjallinu,
svo er það snarbratt. Af brúninni blasir við hafið, svo langt sem aug-
að eygir til austurs, suðurs og nokkuð til vesturs, og sjaldan er sjór
svo kyrr hér, að ekki kögri hvítu við sanda og hleinar. Héðan sjáum
við til Selvogs, og ber þar hæst á vitanum á Selvogstöngum, og
kirkjunni á Strönd — Strandarkirkju. Neðan fjallsins er allstórt
vatn, Hlíðarvatn. Við austurenda þess, uppi við fjallið, er jörðin
Hlíð, bær Þóris haustmyrkurs, þess er nam Selvog. Fyrir nokkrum
árum var Hlíð lögð undir Stakkavík, en nú eru báðar í eyði, sorgleg
saga, sem gerist víða nú. Við vesturenda Hlíðarvatns er Stakkavík.
Þar sem hús og tún jarðarinnar var fyrir 70—80 árum, er nú allt í
vatni, og sést aðeins smáhólmi, þar sem bærinn stóð. Nú stendur
bærinn í hraunjaðrinum við vatnið og má heita túnlaus. Þess vegna
var Hlíðin lögð undir Stakkavíkina, því að allgott tún er í Hlíð, en
sami eigandi að báðum jörðunum, sem sé Strandarkirkja.