Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Qupperneq 1

KRISTJÁN ELDJÁRN
TÁ-BAGALL FRÁ ÞINGVÖLLUM
1
Þingvellir eru frægasti sögustaður landsins, en sögulegar minjar
þar eða þaðan eru ekki að því skapi miklar. Nokkrar vallgrónar
búðatóftir, flestar frá 18. öld, eru einu sýnilegu minjarnar um
mannavist á staðnum á fyrri öldum, og ekki er heldur lausum forn-
gripum til að dreifa. Fornleifarannsóknir hafa reyndar ekki verið
gerðar á Þingvöllum að neinu ráði.1 Ef þær væru gerðar, mundi
eflaust eitthvað athyglisvert koma í Ijós, ef til vill ekki sízt í Þing-
vailatúni, því að á þingstaðnum sjálfum var mannavist stopul, eins
og kunnugt er. Vant er að vísu um þetta að spá, en yfirleitt getur
varla talizt freistandi verkefni að gera uppgröft á Þingvöllum. Það
er hætt við að fyrirhöfn og kostnaður yrði þar t.iltölulega miklu meiri
en hinn fornfræðilegi ávinningur. Það væri þá helzt að gera mjög
staðbundnar og takmarkaðar sérrannsóknir, eins og til dæmis upp-
gröft þann, sem hlutur sá, er hér verður um fjallað, gæti gefið til-
efni til.
Um þennan fornleifafund segir Gísli Gestsson safnvörður svo í
skýrslu í skjalasafni Þjóðminjasafnsins:
„Föstudaginn 24. maí 1957 hringdi séra Jóhann Hannesson þjóð-
garðsvörður til safnsins og skýrði frá því, að fundizt hefði ókenndur
hlutur í Þingvallatúni. Ég fór þegar austur með olíubíl frá Shell
og athugaði staðhætti. Grafið hafði verið fyrir rafmagnsjarðstreng
frá Valhöll að vélarhúsi hjá Þingvallabæ. Skammt fyrir norðan eystri
enda Öxarárbrúar (neðri) er lágur og þýfður bali, þar sem plantað
hefir verið trjám. Þar fannst hluturinn í 43 sm dýpt. Virðist þetta
vera kirkjugripur, e. t. v. af merkisstöng eða staf, gerður úr bronsi,
og virðist hann vera ævaforn (Hringaríkisstíll). Viðarkolalag var í
jörð, þar sem hluturinn fannst, þunnt og slitrótt, en ekki raunveru-
legt gólf, gæti þó t. d. verið undan trégólfi. Undir þessu lagi voru