Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Page 42

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Page 42
46 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS þessi einnig dönsk og næst að halda þau frá Kaupmannahöfn. Sam- kvæmt Louis Ehlers sem hér hefur verið vitnað til, mun mega rekja svona brot til átjándu aldar og e. t. v. nokkru fyrr. Eðlilegt virðist því að álíta þessi brot vitnisburð um hið sterka verzlunarsamband við Danmörku á átjándu öldinni. Nokkur önnur leirbrot fundust að Varmá, sem erfiðara er að greina en skýrt skal tekið fram að ekk- ert er því til fyrirstöðu að álíta þau dönsk einnig. Hér að framan hefur verið imprað á nokkrum tímasetningum, eink- um út frá gleri og leir. Er þá næst að líta á legu glers og leirs í hinum útgrafna hól að Varmá. Má draga saman í töflu dýptarmældar ein- ingar (sjá meðfylgjandi töflu). Dýptartölurnar eru miðaðar við mælingakerfi rannsóknarinnar, því miður reyndist of dýrt að mæla þær í hæð yfir sjávarmáli. Kemur glöggt fram á töflunni að gler og leir finnst ekki á meira dýpi en u. þ. b. 120 sm neðan við fasta- punkt rannsóknar, að undanteknu áðurnefndu glerperlubroti sem er allra glerja dýpst. Skilin eru vel ljós. Sé nú borið saman við skýr jarðlög sjálfra rústanna kemur fram á töflunni að gler og leir finnst ekki í kirkju- heldur í smiðjutóftinni fyrir ofan hana. í rústunum fannst eldfjallaöskulag. Þar var aðeins um eitt ein- angrað öskulag að ræða og var því ekki unnt að átta sig á öskulög- um fyrir ofan eða neðan og reyna þannig að fella mynd lóðskurðar inn í þau munstur sem Sigurður Þórarinsson hefur fengið fram með hinum víðtæku öskulagarannsóknum sínum. Eina örugga leið- in til tímasetningar öskulagsins að Varmá er því fornleifafræðileg. Þó verða fornleifafræðilegar tímasetningar sjaldan eins hárná- kvæmar og hinar sagnfræðilegu þar sem stuðzt er við ritaðar heim- ildir. Því fer þó fjarri að hér sé um tvær andstæðar vísindagrein- ar að ræða þar sem hvor níðist á annarri. Hitt er sanni nær að hvor um sig fyllir eyður hinnar. Þess vegna verður á hvoruga litið sem undirgrein hinnar. 1 þessu dæmi frá Varmá stoðar ekki að vitna til hinna traustustu og nákvæmustu sagnfræðilegu heimilda án þess að fornleifafræðilegum vinnuaðferðum hafi fyrst verið beitt. Hins vegar má hnykkja á hinni fornleifafræðilegu tímasetningu með rituðum heimildum. Af fyrrnefndri töflu og hinni grófu fornleifa- fræðilegu tímasetningu er ljóst að öskulagið hefur sennilega fallið á átjándu öldinni, fremur fyrr en síðar á henni. Eldfjallaöskulagið var kolsvart og fíngert. Samkvæmt hinum umfangsmiklu öskulaga- rannsóknum Sigurðar Þórarinssonar prófessors, er ólíklegt að ösku- lag þetta sé frá Heklu runnið. Virðist Katla helzt koma til greina. Sigurður getur öskulags úr Kötlu, sem skýrt sé í nágrenni Iteykja-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.