Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Qupperneq 48

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Qupperneq 48
52 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS Stöngull, sem sprettur fram uppi við leturlínuna, fer þegar í stað í hring og myndar uppundning. Innan úr þessum uppundningi skýtur svo stöngli, sem myndar uppundning nr. 2, og innan úr honum kemur svo enn einn, sem myndar hinn þriðja og síðasta. Tvö til- tölulega stór þrískipt blöð eru innst í hverjum uppundningi. Ann- ars eru einstök smærri blöð meðfram stönglinum hér og hvar. Fer- fætt dýr, sennilega ljón, er fléttað inn í hvern uppundning. Öll bíta þau í yztu greinina og lyfta annarri framlöppinni. Auk þess eru bönd þrædd gegnum teinungana efst og neðst. Böndum og stöngl- um er sumpart stungið gegnum rifur hverju á öðru, svo að vottar fyrir fléttusamfellu (entrelac). Uppistöðuatriðin eru nákvæmlega hin sömu í þriðja og stærsta beltinu með teinungaskreyti. Ferill stönglanna er flóknari, en verður þó rakinn eftir sömu meginreglum og í undningateinungnum efst. í þessu belti eru alls fjórir stórir uppundningar. Fjögur bönd eru þrædd gegnum greinaverkið, en hér eru þau langsum eftir horninu. I öllum beltunum sjáum við þverband með dálítilli perluröð við helztu greinamót, og alls staðar eru sömu þrískiptu blöðin. Mið- blaðið er bjúgt og tiltölulega stórt, hliðarblöðin minni og hvassari. Varla er hægt að hugsa sér dæmigerðara „íslenzkt skreyti“ en þetta, nema hvað smágreinar og blöð geta oft verið miklu fleiri, svo að allt verður til muna flóknara. Lögun blaðanna getur líka verið nokkuð breytileg. Við þekkjum þvílíkt skrautverk úr ýmsum greinum ís- lenzks listiðnaðar. Elztu dæmin, sem nú þekkjast, eru í handrita- lýsingum frá byrjun 14. aldar. Þetta er sérstakt afbrigði rómansks jurtaskreytis í Evrópu. Við sjáum það í smálist á 12. öld og seinna, bæði í Englandi og á meginlandinu. I Noregi hafa víst ekki varð- veitzt verk, sem til þess gætu bent, að einmitt þetta afbrigði af rómönsku jurtaskreyti, uppundnar greinar með mörgum litlum þrí- skiptum blöðum, hafi verið stundað í jafnríkum mæli og á íslandi. Ef jurtaskreytið hefði ekki sýnt ótvírætt, að hornið er íslenzkt, hefðu þó áletrarnirnar tekið af öll tvímæli, jafnvel að þeim ólesnum. Þetta er nefnilega sérstök íslenzk leturgerð, sem nefnist höfðaletur og á rætur að rekja til gotneskra smástafa. Það er notað í öllum íslenzkum skurði, ekki sízt tréskurðinum, og þar eru leturlínurnar oft þannig lagaðar og staðsettar, að þær verða bönd eða bekkir til skrauts. Stundum er erfitt að stafa sig fram úr áletrunum. I efri leturlín- unni á horninu stendur: alliott/i/illa/fer/suo/ad/ei/m( ?)a/uer. Þar sem spurningarmerkið er, er skaddaður stafur, en eflaust á að lesa þetta illa fer svo að ei má verr, en erfðara er að fá meiningu út úr
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.