Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Qupperneq 92

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Qupperneq 92
96 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS muna rétt ef miðað er við svokölluð „eiginleg búmerki“. Hafa verður þó fyrir satt, að íslenskir bændur notuðu víðast hvar búmörk í meiri eða minni mæli fram til þessarar aldar, er nýir þjóðhættir útrýmdu þeim að mestu. Þessi búmörk má t. d. sjá á fjölmörgum reipahögld- um og klyfberum í eigu safna og einstaklinga hér á landi, svo og ýmsum búshlutum öðrum. Merkingar þessar eru flestar upphafs- stafir eigenda, brennimerktir eða skornir, og þá oft táknaðir með rómverskum eða arabiskum tölustöfum, og er rétt að gera nánari grein fyrir því. Hef ég þar mörg nærtæk dæmi. Guðmundur Brynj- ólfsson bóndi á Keldum á Rangárvöllum (1794—1883) merkti ýmsa búshluti sína með tölunum VII II, og voru þær tákn þess að upp- hafsstafir eigandans væru 7. og 2. bókstafur í stafrófi. Á axarslíður Einars Einarssonar á Strönd í Meðallandi (1834—1902) er letrað V. V. eftir sömu reglu, en maður, sem ekki væri hnútum kunnugur, myndi ætla að eigandinn hefði heitið Vigfús Vigfússon eða eitthvað í þá átt. Á byrðarnál úr búi Guðna Einarssonar í Gerðum í Vestur- Landeyjum er letrað VII. Gissur Jónsson hreppstjóri í Drangshlíð undir Eyjafjöllum merkti ýmsa búshluti sína með VII. Sömu merk- ingu notaði hann á smáreka á Drangshlíðarfjöru er hann átti þar rekadag. Sonur hans, Björn, notar enn í dag sömu merkingu á smá- rekann. Jón Sveinbjarnarson bóndi á Ásólfsskála undir Eyjafjöllum (1849— 1928) notaði töluna X (=J) sem búmark. Sama búmark notaði sonur hans, Sveinbjörn bóndi á Ystaskála. Merkingar eftir þessari reglu voru notaðar áður í ýmsum lands- hlutum. Hef ég m. a. um það vitni úr Suður-Þingeyjarsýslu og af Vestfjörðum. Eg hef fyrir mér mjög gamalt vitni um þessa eignar- merkingu, þráðarlegg fundinn í bæjarrúst í fjörunni fyrir landi Stóruborgar undir Eyjafjöllum. Er sú rúst nú með öllu eydd af brimróti. Hef ég út frá ýmsum líkum áætlað aldur hennar frá 16. öld. Þráðarleggurinn, sem ég fann þarna, er merktur tölunni XI og má vel vera eignarmark fremur en búmark. Sambærilegar merkingar eru á iþráðarleggjum sem ég hef fundið í rústum Stóruborgar. Kút- botn og tvö snælduhalabrot, sem ég hef fundið í sömu rústum, bera aftur á móti þann svip búmarka sem þekktur er frá innsiglasafni Árna Magnússonar. Ekki man ég fyrr eftir mér í Vallnatúni undir Eyjafjöllum en orðið búmark var þar hluti af orðaforða heimilisins. Gömul kona, Arnlaug Tómasdóttir (1860—1944), sem ég ólst upp með, átti skraut- málaðan kassa frá 1779 úr eigu langömmu sinnar, Þuríðar Sighvats- dóttur á Ystaskála (1754—1839). Á lokinu var loftskorið fanga-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.