Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1882, Page 3

um er þess getið i hugmyndasögum, að gamalt fólk
hafi kennt yngri mönnum fræði og forn vísindi, t. a.
m. Busla kerling, „hún fóstraði sonu karls, því at hún
kunni margt i töfrum. Hún bauð Bósa at kenna hon-
um galdra" . . . (Saga Herrauðs ok Bósa, cap. 2).
Sigurður Fofnisbani biður Sigurdrífu „kenna sér speki
ef hon vissi tíðindi or öllum heimum“; þá kveður hún
Sigurdrífu-mál; hann segirvið hana: „kenn oss ráð til
stórra hluta“, „kenn enn fleiri speki-ráð“ (Völsunga s.
c. 20 og 21). þ>ess konar dæmi eru öll á stangli, og
snerta náttúrlega aldrei rímfræði né háttatal, heldur
goða-sögur, átrúnaðarsögur, sagnfræði og spakmæli,
hvort það nú var heldur í ljóðum og þulum, eða í ó-
bundinni ræðu. Rím og kveðandi var skáldanna eigin
uppáfinning; hitt ekki. Miklu fremur kemur það fram
í sögunum, að menn hafi skoðað skáldskapinn sem
náttúrugáfu (po'étam nasci, non Jieri); um Gunnlaug
ormstungu er sagt þegar í upphafi, að hann var „skáld
mikit“, en seinna er þess getið, að hann „nam lög-
speki at þorsteini“; um Hallfreð vandræðaskáld segir
svo: „skáld var hann þegar á unga aldri, ok allníð-
skárr“; þar er eigi talað um neitt nám eða kennslu;
um Sighvat er sagt, að hann varð skáld eptir að hann
hafði etið fisk-höfuðið, því austmaður „kvað þar vera
vit hvers kvikendis fólgit .... Sighvatr varð þaðan
af skír maður ok skáld gott“ (Fornm. s. 5, 233 og
4, 89). Um Gretti er einungis þetta sagt: „orti hann
jafnan vísur ok kviðlinga, ok þótti heldr níðskældinn“.
Um J>orleif jarla-skáld er sagt: „hann var skáld gott“
—en svo kemur seinna: „þat töluðu menn at Skeggi
mundi fleira kenna |>orleifi í fræðum fornligum en
aðrir menn mundi vita“ (Fornm. s. 3,90); en þetta
lýtur einmitt að jarlsníði eður þokuvísum og ákvæða-
skáldskap; því þokuvísur, er f>orleifur kvað um Há-
10*