Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1882, Síða 17

>53
og kallaðar grammatiskar fígúrur. Vísur Snorra í
Háttatali—og vísur Rögnvalds og Halls i háttalykli—
eru hið einasta i norrænum og íslenzkum fornkveð-
skap, sem gjört er stranglega formlegt af ásettu ráði.
Háttatal er svo vandasamt verk og svo nákvæmlega
hnitmiðað niður, að enginn hefði getað gjört það nema
hann væri mjög lærður á einhvern hátt og spekingur
að viti. f>ví jafn vel þótt háttalykill Rögnvalds og
Halls væri til á undan Snorra til fyrirmyndar, þá þurfti
eigi lítinn skarpleik til þess að greina og skilja þessa
formlegu list, sem er grundvöllur háttanna. En að
fylgja henni út í æsar og fullnægja algjörlega þeim
reglum, sem Háttatal heimtar, það hefir engu verulegu
skáldi dottið í hug, og það getur aldrei samræmst
neinum verulegum skáldskap, því hún er ekkert ann-
að en form, drepandi niður öllu hugmynda-flugi.
Snorri talar einmitt greinilega um það, að fornskáldin
ekki hafi verið hept af tómurn formleguui reglum, það
er að skilja, eins þröngum og ströngum reglum, og
þeim er hann setur í Háttatali, þar sem hann segir
að fornskáldin „hafi ort sumt með háttaföllum (SE
134. AM 1. 666), það er: að þeir eigi hafi gætt hátt-
arins eins stranglega og formlega og Snorri heimtar;
enn fremur má minna á það, sem þegar að framan
var tekið fram: „Viða er þat í fornskálda verka, er í
einni vísu eru ymsir hættir eða háttaföll, ok má eigi
yrkja eptir því, þó at þat þykki eigi spilla í forn-
kvæðum“ (SE 135. AM 1, 672); enda er og opt stop-
ult að reiða sig alveg á kveðskap, ef dæma skal um
framburð og lesháttu, þar sem skáldin tóku sér þau
leyfi, sem þeim þóknaðist, enda þótt það sé einmitt
skáldin, sem á hinn bóginn eru þeir hinir einu, sem
geta leitt til þess að finna hið rétta. Lítið er að
marka málskrúðsfræði Olafs hvitaskálds í sumum grein-
Tímarit hins íslenzka Bókmentafélags. III. 11