Eimreiðin - 01.05.1904, Blaðsíða 9

89
sveitinni. Vér sáum t. d. á töflunni hér að framan, að Saxland,
sem annars stendur hátt að allri menningu, hefur mikinn barna-
dauða. Pað liggur aðallega í því, að þar er iðnaður mikill og
hver verksmiðjan við aðra og þess vegna mikið af iðnaðarfólki,
sem er illa sett að efnum og fremur óþrifið.
fað sem með mannmergðinni, fátæktinni og óþrifunum hjálp-
ar til að auka barnadauðann í borgunum, er, að tala óskilget-
inna barna er þar miklu meiri en úti á landsbygðunum. Pað
sýnir sig í flestum löndum, að meðal þeirra er hrunið mest. Jafn-
vel í Kaupmannahöfn, sem þó má telja allvel setta, deyr af þeim
369 °/oo. Petta liggur í hinni slæmu meðferð barnaaumingjanna.
Feðurnir finnast ekki, en mæðurnar sitja uppi með börnin bláfá-
tækar og ala þau þá upp í örbirgð og volæði, eða þær koma
þeim í fóstur hjá illþýði, sem tekur við börnunum aðeins til þess
að fá peninga, en ekki í þeim tilgangi að halda lífinu í þeim.
Nú erum vér ísletidingar betur settir en útlöndin að því
leyti, að vér höfum engar stórborgir, en aðeins smáþorp, þar sem
lífið er svipað sveitalífinu. Ef til vill er dálítill munur á barna-
dauðanum í sveitinni hjá oss og þessum þorpum, en þar eð mig
vantar skýrslur um það, get ég eigi sagt það með vissu. í »Skýrsl-
um um landshagi á íslandi«, er við og við tekið fram, hvar á
landinu sé mestur barnadauði það og það árið, en það er þá sitt
í hverri sýslunni og virðist engum reglum bundið. Mér er því
nær að halda, að munurinn á sveitum og bæjum sé næsta lítill
enn sem komið er; hinsvegar er ég hræddur um, að í sjóplássum
meðal þurrabúðarfólks sé barnadauðinn mestur.
Tala óskilgetinna barna er svipuð á íslandi og þar sem hún
er með meira móti í útlöndum, lausaleikur hefur ekki farið mjög
minkandi síðan 1850, en þá var hann talinn tiltölulega tíðari en í
öðrum löndum (sjá Skýrslur um landshagi).
I stuttu máli, vér stöndum betur en útlöndin að því er snertir
barnadauða, að því leyti að vér höfum:
svo sem engan:
miklu minna af:
Og:
næstum enga:
engar:
og betri meðferð á:
Syfilis,
B a r n a k ó 1 e r u,
Rachitis,
Skarlatssótt,
Stórborgir,
Óskilgetnum börnum.