Eimreiðin - 01.05.1904, Blaðsíða 79

lS9
ritið »Geolog. Fören. Förhandl.« (XX, 6, bls. 467), og er hún svar upp á grein
Helga Pjeturssonar í sama riti, er getið var í síðasta árgangi Eimr. (IX, 235).
V G.
ÍSLANDSFERÐ (»Island-Fart«) heitir löng ritgerð, sem dr. Heirtrich Pndor
hefur ritað í »Mitth. d. K. K. Geogr. Gesellschaft in Wien« 1902, og segir hann
þar allnákvæmlega ferðasögu sína og lýsir ýmsu, er fyrir hann bar, bæði mönnum
og stöðum o. fl. Hann minnist og á íslenzkar bókmentir og getur sérstaklega yngstu
skáldanna. Ferðasagan er allskemtileg og fróðleg fyrir þá, sem lítt þekkja til stað-
hátta á íslandi, en ekki er þó alt gullvægt eða rétt í henni, sem varla er heldur við
að búast eftir jafnskamma dvöl. Að hann hafi orðið hrifinn af landinu má marka
af því, að hann endar greinsínameð þessumorðum: »Eldgamla ísafold — ó ísland,
ískrýnda fjallkonan í hafinu — hver, sem einu sinni hefur heimsótt þig, hefur enga
ró í sínum beinum, fyr en hann hefur fengið að sjá þig aftur«. V. G.
UM ÓLAF DAVÍÐSSON hefur fröken M. Lehmann-Filhés ritað nokkur snotur
og vel valin minningarorð í þýzka tímaritið »Zeitschr. d. Ver, f. Volksk. in Berlin«
1904, og átti það vel við, að hans væri minst einmitt í því tímariti, þar sem hann
hafði gert þjóðsagnafróðleikinn að aðallífsstarfi sínu og reynst hinn mesti afkastamaður
í þeim efnum. V. G.
UM NÝ-ÍSLENZKA LJÓÐAGERÐ (»Neu-islándische Lyrik«) hefur dr. Hein-
rích Pudor ritað grein í »Das litterarische Echo« (IV, 15, maí 1902) og fer um
hana miklum lofsorðum. Annars er ritgerðin aðallega um þýðingar Olaf Hansens á
íslenzkum kvæðum og mestmegnis bygð á þeim upplýsingum um íslenzkan skáldskap,
sem standa í bók hans, þó líka sé vitnað í önnur rit. V. G.
ÞjÓÐBANKI VESTUREYJA DANA. Þegar Hlutabankafrumvarpið fyrst kom
fram á alþingi 1899 og farið var fram á, að hlutafé hans skyldi nema 6 miljónum
króna, sögðu sumir þingmenn, að sig »sundlaði» við að hugsa um þá l'eikna fjár-
upphæð og álitu að við hefðum ekkert með svo mikið fjármagn að gera. Og svo
almennur reyndist þessi smásálar-hugsunarháttur meðal þingmanna, að niðurstaðan
varð á alþingi 1901 sú, að hlutafé bankans mætti eigi vera meira en 3 miljónir
króna og að bankinn mætti eigi gefa út meira af seðlum en »alt að 2*/^ miljón
króna«. Það er nú eigi ófróðlegt að sjá, hvers þing og stjórn Dana hefur álitið
þörf fyrir Vestureyjarnar, er um líka stofnun var að ræða þar, þótt íbúar þessara
eyja séu samtals meira en helmingi færri en íslendingar (um 37,000). Lög um
stofnun þessa banka, er samþykt höfðu verið á ríkisþinginu, vóru staðfest af konungi
29. marz þ. á., og með því að fróðlegt getur verið, að bera þau saman við lög
vor um stofnun íslandsbanka, skulum vér hér tilfæra nokkur atriði úr þeim, er snerta
fjármagn bankans og fyrirkomulag.
1. gr. laganna hljóðar svo:
»Fjármálaráðherranum veitist heimild til að veita hlutafélagi, er í eru í’jóð-
bankinn í Kaupmannahöfn, Prívatbankinn í Kaupmannahöfn, hinn danski Landmands-
banki, veðdeildar- og víxilbanki og Verzlunarbanki Kaupmannahafnar, leyfi til að
stofna hlutabanka á Vestueyjum Dana, er nefnist »í*jóðbanki Vestureyja Dana«, og
sem hafi þann tilgang, að bæta og efla efnalegar framfarir eyjanna, og skal bankinn
um 30 ára bil hafa einkarétt til að gefa út í eyjunum seðla, er greiðast handhafa
með mótuðu gulli, þegar krafist er«.