Eimreiðin - 01.01.1906, Page 21

21
aðra röndina, svo að það er annálað. Það er til marks um ein-
feldni hans, að hann gat ekki hleypt til ánum sínum nema með
tilstyrk konu sinnar. Hún varð að skera úr, hvenær fullgilt væri.
Fjórða tegund einkennilegra karla er enn þá ótalin. Pað eru
þeir menn, sem bölva öllum nýjungum í sand og ösku, finst öllu
fara aftur: gáfum manna, fegurð, afli og atgerfi og skapsmunum
líka. — Karl er nýdáinn í Mývatnssveit, Jón Tómasson, sem
skaraði fram úr öllum öðrum í þeirri grein. Jón var afbrigða
mælskumaður, svo að honum varð aldrei orðfall í heimahúsum.
Á mannfundum talaði hann ekki. Ótal þulur eru eftir honum
hafðar, og eru þær, því miður, varla hafandi eftir í hámæli, enda
njóta þær sín bezt, þegar hermt er eftir honum um leið. Lát-
bragð og málrómur var svo frábrugðið, efni og orðfæri, því sem
gerist hjá öðrum mönnum, Petta er til marks um afturförina í
heiminum í hans tíð: Pegar ég var ungur. sagði Jón, slitu kýrnar
sig upp á básunum milli kálfs og hylda og — beiddu. Nú liðu
12 vikur frá burði kúnna þangað til þær hygðu til nauta. Tík-
urnar voru lóða á hvolpunum og hlupu geltandi upp á baðstofu-
pall, þegar gestir komu með hund! Enginn dugur var orðinn í
nokkrum manni, sem ungur var. Prestarnir voru orðnir að peðum
o. s. frv.
Annars þarf ekki til Jóns gamla Tómassonar að fara til þess
að heyra þessar kenningar. Skamt er síðan Jón í Múla sagði,
»að enginn dugur væri í nokkrum manni, sem er innan við þrí-
tugt«. Honum mun hafa runnið í skap við Sigurð bróður sinn,
skáld, á Arnarvatni. Sigurður vildi ekki gerast skrifstofubrúða
hjá Zöllner. En þama fór Jón minn villur vegarins, þótt vel sé
hann sýndur; því að miklu meiri kjark þarf til þess að gerast
einyrkjabóndi í Pingeyjarsýslu, en skrifstofulalli hjá einhverjum
yfirmanni. Prangarasýslur og skrifstofu-hægindi eru Gósenlönd
leti og lítilmensku, eins og dæmin sýna, og þarf engum blöðum
um það að fletta.
Pessi þrjózka Sigurðar er annars ekki eins dæmi. Fleirum
mönnum hefir staðið tii boða að fara utan og forða sér. En því
hefir verið hafnað. Ræktarhugur til lands og þjóðar hefir verið
sá bakhjallur, sem þar hefir stutt á móti. Sá hugur er bróðir
þjóðrækninnar og íslenzku æskunnar, sem nú er einmitt að
aukast og margfaldast á austurvegum íslenzkrar tungu, og ef til
vill líka fyrir vestan haf. Pað er þessi hugur, sem nú er óðum