Eimreiðin - 01.01.1912, Síða 60

6o
Cæsar.
I.
Undgengin spor dundu.
SKARPHÉÐINN.
Svetóníus lýsir svo Cæsar, að hann hafi verið hár vexti
og sterklega limaður og fagurlega, svarteygur og snareygur, manna
hörundsbjartastur og bezt að sér um alla hluti. Ef til vill hefði
verið réttara að kalla augun dökkblá.
Cæsar var manna bezt vígur, syndur sem selur, hestamaður
hinn mesti, skjótráður og öruggur og kunni ekki að þreytast. Á
hergöngu var hann berhöfðaður jafnan eins og Grettir. Hvíld sína
gat hann fengið fulla með því að leggjast á nakta jörðina.
Mælskumaður var Cæsar svo mikill, að enginn þeirra, sem
þó framar öðru stunduðu málsnild, þótti taka honum fram. Hann
unni listum og vísindum og var einn af fremstu rithöfundum sinn-
ar aldar. Manna ágjarnastur var hann til fjár og frama, en stór-
veitull eigi síður en stórfengur. Grimmur var hann óvinum sínum,
þegar því var að skifta framan af æfinni, og þóttist að vonum
mikinn rétt á sér eiga. En eftirtektarvert er, hvernig honum vex,
fremur en flestum öðrum, mannúð með valdi og aldri, og að sátt-
girni og fyrirgefningarsemi minnir hann á síðustu árum sínum
jafnvel á Gunnar á Hlíðarenda og Krist. En flestum drottinlyndum
mönnum fer öfugt með aldrinum. Petta, sem ég nú tók fram,
virðist mér hvorki Mommsen né Georg Brandes, sem vel hafa
ritað um Cæsar, eða bezt, hafa séð eins og vera bar.
Skartsmaður var Cæsar mikill, og hinn hýbýlaprúðasti, en
matmaður lítill og sparneytinn á vín. Matur er mannsins megin,
segir máltækið, og nú kemur manni sú spurning, hvaðan kom
orku Cæsars viðhald og næring; hann var afburðamaður að afli
og allra manna fræknastur og afkastamestur á alt, hvort sem
þurfti að beita höndum eða höfði. Mér hefir komið í hug það,
sem undarfegt virðist, og erfitt að sanna, en mér hefir nú ekki
getað hugsast neitt betra í skýringaráttina. Ég hygg, að þar sem
menn eru eins samvaldir, samæfðir, samfylgnir og einhuga
drottinhollir, eins og hermenn Cæsars vóru honum, þá styrkist hver
af oörum, svo að allir til samans geta orkað meiru, en þó að alt