Eimreiðin - 01.09.1914, Blaðsíða 32

188
að margt annað komi til greina, er að sumu leyti mæli á móti
áfengisnautn yfirleitt.
Ég skal nú í stuttu máli skýra frá áhrifum áfengisnautnarinn-
ar og sjúkdómum þeim, er ofdrykkjueitrunin hefur í för með sér
1 nokkrum helztu líffærum líkamans. Ég vil þá byrja með að
minnast á áhrif hennar á taugakerfið.
Fyr á tímum trúðu menn því, að áfengir drykkir, einkum
hreinn vínandi, eftir að menn höfðu komist upp á að framleiða
hann í verksmiðjum á efnafræðislegan hátt, hefðu aðeins örvandi
og styrkjandi áhrif. Menn álitu þá næstum bót allra meina. Pað
voru eiginlega þeir Bunge Qg Kræpelín, sem fyrstir manna komu
fram með þá skoðun, að vínandi hefði deyfandi og lamandi áhrif
á miðtaugakerfið, og að meira að segja verkanir smáskamta
af áfengi, sem annars virtust hafa örvandi og styrkjandi áhrif,
væru fólgnar í deyfingu vissra frumlakerfa í heilanum (Hœmnings-
centra). Pessari skoðun mótmæla þó allmargir yngri rithöfundar,
er staðhæfa, að smáskamtar af vínum hafi hrein og bein örvandi
og fjörgandi áhrif á taugakerfið. Orsökin til þessara áhrifa segja
þeir að sé meðal annars fólgin í áhrifunum á æðataugarnar (Vaso-
motorer), þannig að æðar heilans og miðtaugakerfisins þenjist
út og verði þannig meiri blóðsókn til þeirra. Að minsta kosti er
það vísindalega sannað, að smáskamtar af áfengi hafa góð og
gagnleg áhrif á frumlakerfi það, er stjórnar andardrættinum og
gerir hann kröftugri og dýpri. Éessar gagnlegu verkanir vínsins
koma bezt í ljós, þegar um þreytta og máttvana sjúklinga er að
ræða; líka má taka það fram, að nokkur staup af góðu víni styrk-
ir, hressir og nærir oft marga sjúklinga, er þjást af mikilli hita-
sótt. Érátt fyrir allar staðhæfingar bindindismanna í gagnstæða átt,
held ég, að þetta sé álit flestra lækna, er ræða málið hlutdrægnis-
laust. Viðvíkjandi þeirri spurningu farast hinum fræga þýzka lækni
P. Moser þannig orð: ^Pað verður ekki borið í bætifláka fyrir
það, að vilja, vegna bindindishreyfingarinnar, afnema alt áfengi
sem styrkjandi læknislyf og sem sparnaðarmeðal fyrir köfnunar-
efni líkamans. Hinar skaðlegu verkanir þess, eins og reyndar
hvers annars lyfs, orsakast aðeins af langvarandi nautn þess í
stórum skömtum.*
Skoðanir manna hafa verið nokkuð skiftar um áhrif vínanda-
nautnarinnar á skilningarvitin og andlega vinnu. Sumir
halda því fram, og styðjast við tilraunir í þá átt, að smáskamtar