Eimreiðin - 01.09.1914, Blaðsíða 24

i8o
til suðurs i siónarhól úr siónarhól og vestan i skieggia öxsl, þaðafi
austur epter há öxlefie og epter þeim holtahrigg sem frá hefie liggur
til þess vötnufii hallar, siðan til norðurs siónhending i bleiksvatn, frá
bleiksvatne aptur sionhending i efsta filinga vatn, þaðan aptur í tiörn
þá sem er firer austafi hvafia róta breckur og kvisl úr rennur í holma
vatn, úr holmavatne refiur hrómundar á til sjáfar og skilur lönd að
sufiafi verðu. firirbið eg hvöium mafie að irkia beita eður initia sier
hið meira eður mifia ifian til tekefia landa merkia á firgreindre iörðú
án þess mitt lof eður leife tilkome. Sömuleiðes firer bið eg ólöglega
fúgla veiði Eggja fjaðra og grasa tekiu under þær sekter sem vor lans
lög á kveða þessare mifie lögfestú til staðfestu er mitt underskrifað
nafn að KjörsEyre dt 17 octbr 1776 Olafur Þórðarson Upplesið við
Hreppaskil að Baj dt igda Otbr 1776.
Vitna
Þorvarður Magnússon. Magnús Biarnason.«
Á árunum 1780—1790 hefur Ólafur hætt við búskap eða dáið
og Gísli sonur hans tekið við. Gísli giftist 1780 fyrri konu sinni, Þór-
unni Þorleifsdóttur, sem ekki er getið hverrar ættar var. Af eftirmæl-
um eftir hana, ortum af Lofti nokkrum Jóhannssyni og skrifuðum af
honum með fallegri settleturshendi, sést, að Þórunn er fædd 1755. Af
bömum þeirra hjóna komst ein dóttir á fullorðins aldur, giftist austur
í Húnavatnssýslu manni, er Tómas hét, og jók þar kyn sitt, sem ég
hef ekki fengið greinilegar sagnir um.
Annað barn þeirra Gísla og Þórunnar hefur heitið Gísli og dó
ungur (1794); orti eftir hann löng eftirmæli (51 vers) Guðmundur
prestur Bjarnason á Prestbakka, síðan í Arnesi (d. 1824), og eru til
með hans rithönd.
Á þeim ámm, sem Ólafur hefur hætt búskap og Gísli tekið við,
gengur yfir landið hin mikla hörmungar tíð eftir 1780, þegar fólk og
fé dó unnvörpum úr hungri og harðrétti; svo bættist við bólusótt og
aðrir sjúkdómar, svo landsbúum fækkaði úr 50,000 í 38,667'). Þá
hefur mörg framfaraviðleitni dáið út og kjarkur maDna dofnað; annars
væri það undarlegt, að enginn hér um sveitir hefði tekið Ólaf Þórðar-
son sér til fyrirmyndar í jarðrækt, en þess sjást lítil merki frá þeim
tíma.
Þó afleiðingar harðindanna hafi fráleitt orðið eins skaðlegar hér f
Bæjarhreppi, sem í mörgum öðrum sveitum, þá má þó ganga að þvf
vísu, að talsvert hefur þrengt að mönnum, þó almennur fellir og
hungurdauði hafi ekki átt sér stað. Það hefur verið hér almenn sögn,
að enginn maður hafi dáið hér úr hungri og harðrétti, nema ein
kona, er fanst örend undir bæjarvegg í Holti (afbýli frá Bæ í Hrúta-
firði), þegar fólkið kom á fætur. Hafði kona þessi komið austan úr
‘) Sjá »Eptirmæli 18. aldar«, bls. 43—44 og víðar. í Lærdl. félagsr. 7. b.
getur Hannes biskup Finnsson þess, í töflu yfir manntal í Skálholtsstifti, að árið
1778 hafi í Strandasýslu fæðst 27 börn, en 19 manns dáið, en árið 1785 hafi í
sömu sýslu fæðst 6, en 117 dáið. I öllu Skálholtsstifti dóu þá 3770 fleiri en fædd-
ust.