Dagblaðið Vísir - DV - 19.06.1982, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR19. JUNÍ1982.
13
Þegar svifftugan er lent hjálpast allir sem einn við að koma henni aftur i rásstöðuna fynr næsta flug. Það þarf raunar ekki marga til að bifa flugunni þvi þungi hennar er ekki meiri en um tvö
hundruð kíló
risastórum öldum og streyma þær
fyrst hlémegin niður með fjallinu og
síðar upp aftur, rétt eins og gerist í
sjálfum vatnsölduganginum. I loft-
massanum í bylgjuuppstreyminu er
svo flogið. Massinn getur reyndar náð
óhemjuhæð, allt upp í fjörutíu til
fimmtíu þúsund fet frá jörðu. Til
viðmiðunar má geta þess að það er
hærra en farþegaflugvélamar fara
hæst.
tslandsmetið i hæðarflugi á Þórður
Hafliðason, sett árið 1965. Hann komst
upp í rétt tæpa sjö þúsund metra og
þurfti því súrefnisgrímu. Þetta var
raunar svo mikil hæð að farið var að
frjósa í súrefnistækjunum hjá honum
og hagl tekið að leika um nasir Þórðar,
eða Dúdda eins og hann er ailtaf
kallaður. Þetta hefur því verið mikil
og eftirminnileg ferð hjá þessum
frækna flugkappa.”
... fyrir hvern einn
semþærfalla
— Víkjum aðeins að sjálfu svifinu.
Hvað er það mikið ef venjuleg svif-
flugaerhöfðíhuga?
,jSvifið er mjög misjafnt, eftir
gæðum véla. Til marks um það má
nefna að byrjendavélamar svonefndu
svífa einungis tuttugu og átta metra
fyrir hvem einn sem þær falla. Aftur á
móti svífa nýjustu og fullkomnustu
keppnisvélarnar allt að fimmtíu og
f imm metram fyrir hvern einn. Þannig
er ljóst að svifið fer mjög eftir gæðum
vélanna. Og eftir því sem þær era full-
komnari er hægt að leyfa sér meiri og
ítarlegrikúnstir.”
— Hver eru helztu stjómtæki svif-
fluga?
„Það fer nú heldur lítið fyrir þeim.
Mekanisminn í svifflugum er mjög ein-
faldur ef að er gáð. 1 þeim eru þessi
þrjú fmmstýri, það er að segja hæðar-
stýri, hliðarstýri og hallastýri sem öll
eru á einni stöng. Svo er það svokallaö
„trimm” sem léttir átakið á stýrinu og
stillir hraðann. Loftbremsur era loks
notaðar i aðflugi til að auka fall
vélarinnar. Þær auðvelda mjög að
hitta lendingarstaöinn. Þessi tæki
fylgja öllum hefðbundnum svifflugum
en þess má geta að á flestum betri
vélum eru vængbörð sem auka
möguleika vélarinnar verulega í flugi.
I hverri vél era svo nokkrir mælar
sem gefa flugmanninum þarfar
upplýsingar. Þar má nefna kompás,
hæðar- og hraöamæli. Fall- og stýris
mælir gefur svo til kynna hvort vélin
stígur eða fellur og hve mikiö. Aö
endingu má nefna einn af einföldustu
mælum hverrar vélar. Það er stuttur
bandspotti sem tyllt er framan á gler-
hettu vélarinnar. Hann segir til um
hvort flogið sé rétt í gegnum loftið. Til
þess þarf hann að standa beint aftur af
vélinni. Þannig má segja að öll tæki og
mælar sviffluga séu mjög einföld í
meðferð, en það er ekki þar með sagt
að auðvelt sé að stjóma vélinni svo vel
sé. Það er einfalt að fljúga en þegar
farið er að glíma við hinar margvísleg-
ustu kúnstir þá þarf mikla leikni og
æfingu.”
Að skil/a loftíð
og strauma þess
— Ég hjó eftir því í máli þínu hér að
framan að flugmaðurinn þarf mikið að
aðgæta alla strauma loftsins. Veður-
fræðin hlýtur því að vera snar þáttur
svifflugtækninnar. Er ekki svo?
„Veðurfræðiþekkingin kemur mikit
með því einu að stunda flugiö. Menn
era fljótir að skilja loftið og strauma
þess. Eftir því sem sá skilningur vex
gengur manni betur að gera sér grein
fyrir „því ósýnilega” sem er að gerast
í kringum mann í loftinu. En það er
rétt, það sakar sízt aö kunna eitthvað
fyrir sér í veðurfræði þegar svifflugið
erannarsvegar.”
— Þú hefur sjálfur stundað svif-
flncið í nm tiittmm ár oe flugferðimar
Svo er allt gert klárt fyrir næsta flug.
Ekki var annað tekið i mál en að blaðamaður DV væri dreginn á loft. Eftír nokkrar mótbárur lit hann tíl
lelðast og telur sig hér eftír i hópi reyndari svifflugmannal íaftara sætí vólarinnar situr formaður Svifflug-
félags íslands, Þorgeir Árnason, sem rætt er við hár á siðunni um fólagsskapinn sem af flugunni fœst,
sjálft svifflugið og eðli þess.
farnar aö nálgast fyrsta þúsundiö. I
hverju felst flug svo reyndra flug-
kappa?
„Fyrir utan almenna kennslu eru
þessir reyndu flugmenn mikið í því að
fást við hvers konar lengdar- og hæðar-
metí flugi sínu. Til að mynda er mikið
gert að því að setja sér markmið að
komast milli valinna staða. Þá „fbgið
að því öllum vængjum” að slá ýmis
lengdarmet og nota til þess öll hugs-
anleg meöul sem náttúran býr yfir i
loftinu. Núgildandi Islandsmet í þeirri
grein era rétt rúmir sautján þúsund
kílómetrar.
Einnig er fengizt við að slá hraöa-
met milli staða. Þá er til dæmis flogiö
milli þriggja staöa en slíkt flug nefnist
þrihyrningsflug. Innanlandsmetið i
þeirri grein er nú fjöratíu og tveir
kílómetrar á klukkustund. Til
samanburðar má geta þess að gild-
andi heimsmet í þeirri grein er nú
hundrað sjötiu og fjórir kílómetrar á
klukkustund. Þannig eigum við langt i
land í þeirri grein.”
— Við lifum á öld sífelldra tækni-
breytinga. A svifflugan sem slík, og
þá íþróttin einnig, eftir aö breytast að
einhverju marki á komandi árum?
„Hún hefur breytzt altookkuð á
allra síðustu árum. Þær breytingar
hafa aðallega miöazt viö fluguna sjálfa
og þá það efni sem notað er í hana. Eg
held ég megi samt fullyrða að bæði í-
þróttin sjálf og flugan komi ekki til
með að breytast mikið í nánustu
framtiö. Það er einfaldlega ekki hægt
að breyta miklu frá því sem nú er.
Spumingin er hvort hægt væri að bæta
aöstöðu flugmannstos i flugunni
eitthvað. En flugeðlisfræðilega séð þá
held ég að svifflugið verði hvorki bætt
nébreytt ánæstuárum.”
Teljumokkur eiga Vrfilsfell
— Sandskeið teljið þið félagar í Svif-
flugfélagi Islands vera mjög
heppilegt til svifflugs. Á það jafnt viö
þá loftstrauma sem hér gefast og þær
áttir sem ríkja að jafnaði. En eigið þiö
ykkur ekki eitthvert uppáhaldsfjall
hér í grenndtoni?
„Jú, jú, mikil ósköp. Við teljum
okkur raunar eiga allt Vífilsfelliö eins
og það leggur sig. Það fjall er hér við
flugbrautina okkar og í námunda þess
er að finna alveg sérlega skemmtileg
hlíðaruppstreymi. Svo má nefna Blá-
fjöllin lika. Þau hafa reynzt okkur
mjög vel og þar er marga skrítna
strauma að finna sem gaman er að f ást
við. En svæðið hér í kringum Sand-
skeið tel ég vera að öllu leyti mjög
heppilegt til svifflugs og jafnvel með
því betra sem gerist í svifflugi
almennt.”
— Ein annarleg lokaspiu-ning:
Nafnið svifflugvél, er það ekki öfug-
snúið?
„Nei, nei. Það þarf ekkert endilega
að vera mótor í vél, sem sannast bezt á
stígvélunum! Nei, nei, en svo við
sleppum gríninu þá notum við
stundum orðið sviffluga til styttingar.
Kannski þaö orð falli betur að þeim
eigindum sem þessi ágætu farartæki
búa yfir.” -SEJl.

/ raunlnni þarf ekki mikið aft tíl að draga sviffluguna á loft. Sóst það
bezt á þvl að átakið á tauginni milli farkostanna. verður mest um
þrjátíu kiló og þaðan af minna þegar i loftíð er komið. Válflugan
dregur svo sviffluguna upp i rúmlega sexhundruð metra hæð þegar
um kennsluflug er að ræða. Að sjálfsögðu er farið mun hærra þegar
reyndir menn eru einir við stjórnvölinn.