Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1995, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 18. MARS 1995
55 ár liðin frá einni mestu svaðilför íslenskra sjómanna:
Gott er að hafa svona sið,
sjóða landa ef það á við
- vatns- og matarlitlir í 12 sólarhringa í baráttu við veðurguðina á hafi úti
„Við fórum út skömmu eftir mið-
nætti 19. febrúar og lögðum lóöirnar,
skammt vestan Sandgerðis. Þegar
við vorum að draga inn síðasta bjóð-
ið síðdegis var yngsti bátsveijinn
sendur niður til að hita kafli. Hann
kom strax upp og sagði okkur að það
væri vatnslaust. Ég vissi betur og fór
niður og kannaði málið. Þá hafði
vatnið verið frosið í leiðslunum en
um leið og strákurinn hitaöi upp
kábyssuna þiðnaði í leiðslunum en
hann hafði gleymt að skrúfa fyrir
kranann þegar hann fór upp á dekk
að tilkynna okkur um vatnsleysið.
Um svipað leyti stampaði vélin og ég
sem vélstjóri vissi strax hvað var að.
Vélin var úrbrædd. Þá var veðriö
orðiö mjög slæmt og versnaði enn
meir og gerði svartabyl," segir Kjart-
an Guðjónsson, sjómaður á níræðis-
aldri og fyrrum skipveiji á Kristjáni
RE-90.
Vélin bræddi úr sér
Sjóferð skipveijanna fimm á Krist- •
jáni RE-90,15 tonna trébáti, er líklega
ein raunamesta ferð sjómanna við
íslandsstrendur.
Um leið og véhn hafði brætt úr sér
drógu skipverjar upp segl og neyðar-
merki. Tvisvar sáu þeir til skipa og
komust býsna nærri þeim en án þess
að þeim væri veitt hjálp. Guðmundur
Bæringsson formaður ákvað að
reyna að ná landi en svo fór aö bát-
inn rak meira undan straumi en
vindi.
Þegar þarna var komið áttu skip-
veijamir fimm eftir að velkjast und-
an stífri austanáttinni í 8 sólarhringa
við ömurlegan aðbúnað. Vísir
greindi frá því að líklega hefði bátinn
hrakið lengst 250 kílómetra suðsuö-
vestur af Reykjanesi. Leitarskip leit-
uðu einungis um 140 kílómetra út af
Reykjanesi.
„Við skiptum strax með okkur
vöktum. Fljótlega kom leki að bátn-
Mim þannig að þaö var nóg að gera
við að ausa. Dekkpumpan bilaði
þannig að við þurftum að ausa sjón-
um úr vélarrúminu. Það var fátt
annaö við að vera.“
Kjartan var trúiofaður þegar þetta
var og gekk unnusta hans, sem síðar
varð eiginkona hans, með þeirra
fyrsta barn undir belti. Hann segist
aldrei hafa gefið upp vonina um að
ná landi á ný og sama hafi gilt um
félaga sína. Þeir hafi þó búið sig und-
ir að sjóferöin gæti farið á hvom
veginn sem var. Félagarnir hafi meö-
al annars beðið hver fyrir öðrum
með það versta í huga.
„Einhvern veginn hélt maöur, að
minnsta kosti ég, að maður myndi
bjargast. Við bjuggumst alltaf við
skipi en vonbrigðin urðu alltaf jafn
mikil þegar við sáum skip og björgin
var jafn fjarri," segir Kjartan.
Kjartan segir að vatnsleysið hafi
verið verst. Þeir hafi haft mat til
dagróðurs og hann hafi verið búinn
strax. Lítið hafi verið snert á aflan-
um.
Eimuðu sjó
„Ég heid það hafi verið þriðju nótt-
ina sem ég og Guðmundur lágum í
koju að hann sagöi mér frá því að
þegar hann var á Fossunum hefði
verið bmggað vatn þar. Ég sagði
strax við hann að viö gætum líka
gert það því ég kunni að brugga, þótt
ég hafi ekki bruggað vatn síðar. Ég
hafði nú eitthvað kynnst þessu áður
í sveitinni og vissi hvað átti að gera,“
segir Kjartan.
Síðan hafði hann útbúið tækin með
því að rífa stykki úr vélinni og fleira
en erfitt var að athafna sig við verk-
ið sökum veltings.
„Þrátt fyrir að þetta væri aldrei nóg
vatn vorum við ofsaglaðir þegar við
sáum að þetta var hægt. Það .varð
aldrei ósamkomulag þegar vatninu
var skipt en þaö var naumt skammt-
að.“
Komu fram
á miðilsfundi
Flestir í landi töldu Kristján af.
Reyndar höfðu einhverjir skipveij-
anna átt að hafa kómið fram á miðils-
fundum hjá Lám miðh. „Við höfðum
það bara gott í himnaríki," lét Kjart-
an hafa eftir sér síðar.
Tvisvar var reynt að gera við vél-
ina en án árangurs enda nauðsynleg-
ir varahlutir ekki við höndina. Skipst
var á aö ausa á fimm tíma vöktum
„Maður öðlaðist mikla reynslu þarna og sá hvað samstaðan getur skilað miklu. Sennilega lærði maður lika að
meta líf sitt betur á eftir. Manni datt samt ekki í hug þá að maður myndi lifa svona lengi. Það er ábyggilegt."
DV-mynd Brynjar Gauti
og þegar færi gafst skulfu menn sér
til hita, kaldir og blautir í reykjar-
svælunni í lúkarnum. Eldiviður var
einnig á þrotum undir það síðasta
en skipveijar höfðu brennt stampa,
lóðabelgi, kojur, kassa og fleira.
Það var svo á áttunda degi að vind-
áttin snerist og hann blés á vestan.
Guðmundur formaður sagði í sam-
tali við Morgunblaðið daginn eftir
björgunina að þá hefði vonarneisti
kviknað í augum fimmmenning-
anna.
Haldið heim
„Viö sigldum í þijá heila daga og
þriðju nóttina sigldum við inn í ljósa-
dýrð togaranna. Sem fyrr bjuggumst
við við aðstoð en allt kom fyrir ekki.
Enginn sinnti okkur þrátt fyrir að
okkar hafði verið saknað í 11 daga.
Við kveiktum bál á dekkinu til að
vekja á okkur athygli en áhafnir
skipanna sinntu okkur ekki,“ segir
Kjartan, en hér var um útlenda tog-
ara að ræða á fjarlægum miðum í
miðri heimsstyijöld.
Veðrið var mjög slæmt þegar þeir
komu aftur að landi á miíh Reykja-
nesvita og Stafnesvita og greinilegt
að erfitt yrði að ná landi. „Þegar við
komum að Kirkjuvogi vorum við all-
ir sammála um að sigla bara í land.
Menn voru bara orðnir þreyttir og
vildu fá enda á þetta. Við vorum viss-
ir um að við myndum hafa þetta af
en áttuðum okkur ekki á því hvað
af okkur var dregið.“
Ferð bátsins endaði svo 1. mars, á
tólfta sólarhring eftir að haldiö var
í róður, i svokallaðri Skiftivík,
skammt suður af Höfnum. Þar var
einna árennilegast að taka land. Við
landtökuna tók báturinn niðri og all-
ir skipveijar fóru í sjóinn. Björgun-
armenn óðu út í sjó og gekk vel að
koma skipveijunum í land.
Minningin lifir
í Vísi seinna sama dag sagði að
kjölurinn á bátnum sneri upp „og eru
dagar bátsins áreiðanlega taldir, og
hefir þessi síðasta fór hans sannar-
lega orðið giftusamleg, úr því sem
komiö var, þótt hún að hinu leytinu
hafi verið einstök og muni lengi í
minnum höfö.“
Blaðamanni Vísis rataði satt orð á
munn því seinna sama ár var flutt
revía í Reykjavík og var þar komið
inn á svaðilfór fimmmenninganna.
Karlamir á Kristjáni
kunnu það sem með þurfti.
Brást ei bruggunin,
besta huggunin.
Þá hefði alla lengi þyrst
ef þeir ei kynnu bruggsins hst.
Hefðu að landi loksins þeir
líklega ekki komist meir.
Gott er að hafa svona sið,
sjóða landa ef það á við.
0! Ó! hetju hð,
Þetta er heilræðið
Lærði að
meta lífló betur
„Maður öðlaðist mikla reynslu
þama og sá hvaö samstaðan getur
skilað miklu. Sennhega lærði maður
líka að meta líf sitt betur á eftir.
Manni datt samt ekki í hug þá að
maður myndi lifa svona lengi. Það
er ábyggilegt," segir Kjartan, að-
spurður hvaða lærdóm hann hefði
dregið af þessum atburði.
Hann telur að í kjölfarið hafi verið
farið að leita betur að skipum sem
saknað var. Jafnframt hafi nauðsyn
talstöðva sannað sig þarna en tal-
stöðin úr Kristjáni var í viðgerð í
Reykjavík þegar þetta gerðist. Al-
mennt hafi öryggismál verið tekin
betri tökum í kjölfarið. -pp
Flakið af Kristjðni í fjörunni í Skiftivík.
Mynd: Öldin okkar