Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1999, Blaðsíða 18

FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1999 DV
i< eríend tíðindi
Stríð og lýðræði
Kosningarnar í Rússlandi hafa breytt pólitísku landsiagi á rússneska
þinginu. En þaö er alls ekki víst að úrslitin muni stuðla að auknum póli-
tískum stöðugleika. Stríðreksturinn í Tsjetsjeníu átti mikinn þátt í sigri
þeirra afla sem standa Vladimír Pútin forsætisráöherra nærri. Og vaida-
staða hans er gjörsamlega háð því hvernig stríðinu lýkur.
Víða hafa úrslit þingkosning-
anna í Rússlandi verið túlkuð sem
sigur umbótaafla og mikilvægur
áfangi í lýðræðisþróun eftir enda-
lok Sovétríkjanna. í ljósi þess
hvernig kosningabaráttan var háð
verður að draga allt annan lærdóm
af niðurstöðunum. Þær endur-
spegla vissulega sterka stöðu Vla-
dimírs Pútins, forsætisráðherra og
fyrrverandi yflrmanns rússnesku
leyniþjónustunnar, sem var gjör-
samlega óþekktur embættismaður
fyrir aðeins fjórum mánuðum, og
valdaklíkunnar í Kreml, sem
stendur að baki Borísar Jeltsín
forseta. Og þingið verður án efa já-
kvæðara í garð stjórnvalda en
áður. Vald kommúnista hefur
veikst, þótt þeim hafi tekist að
bæta við sig örlitlu fylgi á lands-
vísu, vegna þess að stuðnings-
flokkum þeirra gekk illa í kosning-
unum. En það breytir ekki þeirri
staðreynd að rekja má úrslitin að
miklu leyti til tveggja þátta sem
eiga ekkert skylt við lýðræði:
stríðsreksturinn í Tsjetsjeníu og
misnotkun stjómvalda á áhrifa-
mestu fjölmiðlum landsins.
Máttur fjölmiðla
Einingarflokkurinn, sem naut
stuðnings Pútíns, fékk nánast eins
mikið fylgi og kommúnistar eða
um fjórðung atkvæða. Þessi flokk-
ur var stofnaður fyrir þremur
mánuðum og var augljóst andsvar
stjórnvalda við mið-vinstra banda-
lagi Júrís Lúzhkovs, borgarstjóra í
Moskvu, og Jevgenís Prímakovs,
fyrrverandi forsætisráðherra, Föð-
urlandi-öllu Rússlandi, sem marg-
ir bjuggust við að yrði öflugasta
stjórnmálaaflið. Talsmaður Ein-
ingarflokksins, Sergej Shoigu, ráð-
herra almannavama, er vinsæll,
en flokkurinn sjálfur hefur enga
stefnuskrá og er aðeins lauslegt
Erlend tíðindi
Valur Ingimundarson
bandalag mið-hægri afla. Það segir
allt sem segja þarf að þjóðkunnur
fjölbragðaglímukappi skipaði ann-
að sæti kosningalistans á eftir
Shoigu, og var honum ætlað það
hlutverk að laða að sér fjöldafylgi
vegna vinsælda sinna á iþrótta-
sviðinu! Á helstu sjónvarpsstöðv-
unum var Einingarflokknum gróf-
lega hampaö á kostnað Föður-
landsbandalagsins og Frjálslynda
flokks Grígorís Javlinskýs. Bak
við það stóð einn ríkasti fjármála-
maður og fjölmiðlabarón Rúss-
lands, Bóris Berezovský, sem fyrir
aðeins ári átti yfir höfði sér ákæru
vegna víðtækrar spillingar. Nú
misnotaði hann ekki aðeins fjöl-
miðlavald sitt heldur keypti sér
þingsæti í leiöinni. Bandalag
Lúzkovs og Prímakovs, sem spáö
hafði verið um 30% fylgi fyrir að-
eins nokkrum vikum, fékk aðeins
12% í kosningunum, og stuöning-
ur við flokk Javlínskýs minnkaði
úr 7% í tæplega 6%. Þegar banda-
lag hægri afla undir forystu
Sergejs Kíríenkós, fyrrverandi for-
sætisráðherra, og Anatólis
Tsjúbaís, fyrrverandi starfsmanna-
stjóra Jeltsíns, lýsti yfir stuöningi
við Pútín skömmu fyrir kosningar
(eftir að hafa hafnað samstarfi við
hann nokkru áður) brá svo við að
fjölmiðlarnir fóru skyndilega að
fjalla um það á jákvæðan hátt. Ár-
angurinn lét ekki á sér standa,
bandalagið fékk um 9% atkvæða í
kosningunum og mun meira fylgi
en gert var ráð fyrir. Þetta er ekki
síst athyglisvert fyrir þá sök að
forystumenn flokksins höfðu verið
óvinsælir: Kiríenkó var við völd
þegar efnahagskreppan reið yfir
árið 1998 og Tsjúbaís var sakaður
um spillingu í tengslum við einka-
væðingaráætlun stjórnvalda.
Stríðið í Tsjetsjeníu gerði Pútín
kleift að hrifsa frumkvæðið í sínar
í hendur i kosningabaráttunni. Nú
er svo komið að um 75% Rússa
styðja hann og ef fram heldur sem
horfir á hann sigur vísan í forseta-
kosningunum næsta sumar. Sú
skoðun er útbreidd að Pútín sé
„sterki maðurinn" sem þjóðin
þurfl á að halda til að glíma við
það neyðarástand sem blasir við í
Rússlandi á mörgum sviðum. En
hverju hefur hann áorkað? Hann
hefur lítið getað sinnt efnahags-
málunum vegna þess að nær allur
hans timi hefur farið í stríðsað-
gerðimar í Tsjetsjeníu sem eru
orðnar að helsta tákni rússneskrar
þjóöernishyggju. Þegar Javlinský
leyfði sér að leggja til að samið
yrði vopnahlé og viðræður hafnar
við Alan Maskhadov, forseta
Tsjetsjeníu, var honum umsvifa-
laust refsað af fjölmiðlum og kjós-
endum.
Pútín og Tsjetsjenía
Rússneska stjórnin mun vafa-
laust eiga auðveldara með að
koma málum sínum í gegn á þing-
inu, eins og breytingum á skatta-
lögum. En það þarf alls ekkert að
vera að úrslit kosninganna stuðli
að auknum pólitiskum stöðugleika
þegar til lengri tíma er litið. Valda-
staða Pútíns er gjörsamlega háð
því hvemig Tsjetsjeniu-striðinu
lyktar. Og það er ekki nóg að sigra
á vígvellinum. Rússar munu eiga í
erfiðleikum með að finna trúverð-
uga leiðtoga til að halda við völd-
um sínum í Tsjetsjeníu enda hafa
hemaðaraðgerðir þeirra bitnað á
óbreyttum borgurum og leitt til
þess að um 250 þúsund manns hafa
þurft að flýja heimili sín. Reiði
rússneskra stjórnvalda hefur í
auknum mæli beinst gegn Georgíu
vegna þess, að þarlend stjórnvöld
hafa ekki viljað aðstoða við að „út-
rýma hryðjuverkaöflum" í
Tsjetsjeníu. Sú spurning vaknar
hvort Pútín þurfi á stríði að halda
fyrir forsetakosningamar til að
beina athygli frá efnahags- og fé-
lagsvandamálum heima fyrir. -
Vonandi verður Georgía ekki næst
í röðinni.
Krakkarnir f Sólgarösskóla viö jóiatréö á litlu jólunum í fámennum skóla.
DV-mynd Örn Þórarinsson
Jólaundírbúningur í fámennasta grunnskóla landsins:
Krakkar í Bangsabæ bættust í hóp hinna eldri
„Það gefur augaleið að þar sem
nemendur eru svona fáir verða allir
að hjálpast að við jólaundirbúning-
inn. Krakkamir gera sér það alveg
ljóst að allir verða að leggja eitthvað
á sig, hver eftir aldri og getu. Við
njótum dyggrar aðstoðar tónlistar-
kennarans sem æfir allan söng og
hljóðfæraleik. Svo hjálpar ráðskon-
an okkur líka við ýmislegt," sagði
Guðrún Halldórsdóttir, aðstoðar-
skólastjóri i Sólgarðsskóla í Fljót-
um, þegar fréttamaður DV spurði
hana hvemig undirbúningur jól-
anna gengi í skóla þar sem nemend-
ur eru aðeins átta talsins.
„Annars er þetta með nokkuð
hefðbundnu sniði frá ári til árs.
Krakkamir taka þátt í aðventu-
kvöldi héma í kirkjunni. Eru þá
með söngatriði og sýna helgileik.
Svo höldum við litlu jólin síðasta
skóladag fyrir jólafrí,“ sagði Guð-
rún.
Það ríkti sannarlega gleði hjá
krökkunum þegar þau héldu litlu
jólin sín viku fyrir jól. Dagamir á
undan höfðu aö hluta til fariö í und-
irbúning. Þau höfðu skreytt skólann
og búið til hluta af skrautinu sjálf.
Einnig höfðu þau gert jólakort, út-
búið jólapakka og æft sálma undir
stjórn Önnu Jónsdóttur tónlistar-
kennara. Að þessu sinni tóku
krakkarnir af gæsluvellinum
Bangsabæ, sem hóf starfsemi í
haust, þátt í litlu jólunum og voru
krakkar á aldrinum eins og hálfs til
tólf ára þarna saman komin. -ÖÞ
Minnt á glæsileg ártöl
DV, Hólmavfk:________________________
Mikið er farið að skreyta hús og
það fyrr en áður var venja, bæði til
sveita en þó einkum í fjölmennari
byggðum. Þar hafa sumir hugsað
lengra fram í tímann og komið nýju ár-
tali með fallegum stöfúm inn í skreyt-
ingu fyrir þessi jól, ártal sem er fyrir
flesta ef ekki alla hluti sérstakt: árlalið
2000 auk ársins sem nú er að renna út,
1999. Myndin er af Kópanesbraut 6 á
Hólmavík en þar búa Ágústa K. Ragn-
arsdóttir og Ingimundur Pálsson
ásamt bömum sínum. -GF
Á húsi þeirra Ágústu og Ingimundar er
minnt á hin glæsilegu ártöl, 1999 og 2000.
DV-mynd Guöfinnur Finnbogason
W
Odýr jólagjöf sem aldraðir framleiða:
Grjónapokinn hægir á
vöðvaspennu og verkjum
DV, Akranesi:______________________________
Starfsþjáifun hefur lengi verið fastur
liður í hinu daglega lífi dvalar- og hjúkr-
unarheimila hér á landi. Á Dvalarheim-
ilinu Höfða á Akranesi er handavinna
og almennt fóndur einn mikilvægast
þátturinn í rekstrinum og þar eru ýms-
ir skemmtilegir og þarfir hlutir frarn-
leiddir af hinum öldruðu íbúum með
leiðsögn leiðbeinanda. Þar á meðal er er
grjónapokinn, sem notið hefúr mikiila
vinsælda, enda ódýr, þægileg og fljót-
virk lausn. Pokinn er hannaður og
saumaður á heimilinu og gerður að
sænskri fyrirmynd. Pokinn er hitaður,
t.d. í örbylgjuofni, og síðan lagður á lík-
amann með lítið handklæði á milli ef
hitinn er of mikiil. Pokinn hentar vel
fyrir þá sem þjást af verkjum og vööva-
spennu eða eru kulvísir; einnig er hægt
að nota hann sem kælipoka, t.d. við
Þórdís Baldvinsdóttir meö grjóna-
pokann. DV-mynd Daníel
tognun. Gijónapokinn inniheldur að-
eins náttúruefni, hrísgrjón, fræ og
þurrkaðar jurtir. Hann hefúr reynst
mörgum vel, t.d. gigtarsjúklingum, bæði
sem verkjastilling og til mýkingar á
stirðum liðum. Leiðbeiningar fylgja
með hverjum poka sem verður að teljast
ein ódýrasta jólagjöfm í ár. -DVÓ