Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1978, Blaðsíða 65

fitusýnum úr mjólk verður að blanda henni vel og taka sýnið
úr allri mjólkinni. Einnig þarf sýnið að vera tekið í hlutfalli
við mjólkurmagnið í kvöld- og morgunmjólk.
Ahrif fóðrunar á efnamnihaldið.
Almennt má segja að áhrif fóðrunar á efnasamsetningu
mjólkur séu ekki mikil, þó að þar séu vissar undantekningar á.
Léleg fóðrun eða vanfóðrun leiðir oft til lækkunar á ýmsum
efnum í mjólk sérstaklega þó próteini.
Mest eru þó rannsökuð áhrif fóðurs á fituprósentu. Þekktar
eru vissar fóðurtegundir sem leiða til hækkunar á fituprósentu
og er þar aðallega um að ræða olíukökur úr jurtaríkinu sem
innihalda harða (mettaða) fitu, t.d. pálmakökur, svo og tólg.
Einnig er mjög vel þekkt að fóðrun með þorskalýsi getur gefið
stórfellda lækkun á fituprósentu.
Þá er alþekkt úr fóðrunartilraunum að þegar fóðrað er á
fóðri sem inniheldur mjög lítið tréni kemur fram mjög mikil
lækkun á fituprósentu. Þessi áhrif koma m.a. fram ef fóðrað er
á kjarnfóðri einhliða. Sömu áhrif eru einnig þekkt með fóður
sem svipt hefur verið strágerð við fína mölun. Skýringin á
þessum áhrifum eru breytingar sem verða á gerjun i vömb
gripsins. Þegar fóðrað ereinhliða á kjarnfóðri breytist hlutfall
hinna rokgjörnu fitusýra í vömb jórturdýra. En þessar rok-
gjörnu fitusýrur, sem aðallega eru edikssýra og propionsýra,
eru lokaframleiðsla örverana í vömbinni við niðurbrot á kol-
hydrötum. Við einhliða kjarnfóðurfóðrun eykst mjög hlutfall
propionsýru í hlutfalli við edikssýru í samanburði við fóðrun
með ríflegu af heyi. Edikssýran nýtist aftur á móti sérstaklega
vel til mjólkurfitumyndunar hjá gripnum, meðan propion-
sýran notast fremur til framleiðslu á mjólkursykri og til fitu-
söfnunar hjá gripnum sjálfum.
Þessi sömu áhrif koma stundum fram á vorin fyrst eftir að
kúm er sleppt á beit. Nýgræðingurinn er yfirleitt mjög tréni-
snauður.
Yfirleitt hefur fóðrun mjög lítil áhrif á magn mjólkursykurs
og steinefna í mjólk. Aftur á móti eru áhrif fóðrunar veruleg á
67