Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1978, Page 84

verða Leyningsöxl eru allstórar flesjur af eini, sem virðist vera
að breiðast út og spilla gróðurlendi. Mýrlendi er lítið á þess-
um dölum, þó helst á Leyningsdal. Þegar kemur fram um
Lambárhóla, hækkar dalurinn ört. Þá fer að gæta heiðagróð-
urs. Einstakar plöntur virðast vera mjög háðar hæðartak-
mörkum. Má þar nefna fjallapunt, sem getur orðið mjög
vöxtulegur, fái hann frið til að þroska sín blaðgrónu öx. Hann
er mjög eftirsóttur af sauðfé, sem stýfir stráið um miðju og
eftir stendur neðri hluti stilksins. Þessi planta virðist fá frið til
að vaxa upp, en þegar blaðgróin axmyndunin er komin
nokkuð á veg, er dómur hennar upp kveðinn. Fjallagrös
finnast allvíða, en eru fremur gisin. Helst var farið til grasa á
framanverðan Torfufellsdal og Grenishjalla á Leyningsdal.
Töfrar dalsins eru að sjálfsögðu mestir um hásumartíð,
þegar allt er í blóma og fuglar syngja sinn ástaróð og fossa-
niður berst að eyrum líkt og undirspil. Fjallablærinn magnar
og lægir hljómkviðuna á víxl, líkt og góð hljómburðartæki.
Eftir svalandi fjallaskúri, lyftir andblærinn ilmi frá lyngmó-
unum, sem er svo ljúfur angan, að jafnvel grófustu tóbaks-
menn gleyma að taka í nefið. Auga gleður hvítur foss á svört-
um bergvegg, og á steini situr sólskríkja og skartar sumar-
búningi sínum svo frábærum, að það hvarflar að manni,
hvort hönnuðir hins íslenska þjóðbúnings kvenna hafi ekki
orðið fyrir áhrifum af búningi sólskríkjunnar. Maríustakkur-
inn safnar daggarperlum í blöðkur sínar og þar fá þær að
glitra skamma stund í hreinleika sínum, en innan tíðar eru
þær komnar í för með tíbránni yfir næsta leyti. . . .
Forn þjóðleið er úr dölum þessum til Skagafjarðardala. I
fornum sögum nefnd Villingadalsheiði (Sturlunga). Gjarnan
var talað um tvær leiðir, sumarleið og vetrarleið.
Sumarleið var hestaslóð c.a. 8 tíma ferð milli Syðri-Vi 11-
ingadals og Ábæjar í Austurdal. Algengast mun hafa ver-
ið að fara um Torfufellsdal, fram til móts við Galtá, síðan
um Galtártungur — nánar Galtárhjalla — til suðvesturs milli
Galtárhnjúks og Þverfjalls, yfir sunnanverðan Miðás, hjá
Fjórvörðum, sem er vörðuhvirfing á háásnum. Leiðin hefur
verið vörðuð milli brúna, en mikið er um aukavörður sem geta
86