Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Qupperneq 119

ÚR FÓRUM BENEDIKTS FRÁ AUÐNUM
119
e. Sálmalög í Höfuðgreinabókinni frá Hólum 1772.
16. Ritdeilur Benedikts Jónssonar við Pál Briem amtmann og Guðmund Friðjónsson
skáld á Sandi (blaðaúrklippur og uppköst að greinum, uppkast og afrit af bréfum
til GF, eitt þeirra birt í bók Þórodds Guðmundssonar imi föður sinn, nokkuð
breytt frá uppkastinu). Ehdr.
17. Tungan og ungmennafélögin, uppkast. Upphaflega fyrirlestur, fluttur í ungmenna-
félaginu „Ófeigi“ í Húsavík á sumardag fyrsta 1910, en birt í Skírni 1911,
bls. 323-333. Ehdr.
18. a. Um Kaupfélag Þingeyinga, samvinnufélagsskap o. fl.
b. Nokkur hefti „Ófeigs“, Húsavíkurdeild (maí 1925, nóvember 1926, desember
1926, og janúar 1927).
c. Uppköst að ýmsum greinum Benedikts Jónssonar.
d. Frumvarp til laga handa ungmennafélagi Húsavíkur. Ehdr.
í bréfasafninu er að finna margs konar vitneskju um ýmsa þætti eins merkasta
menningarstarfs í sögu okkar og þarf ekki að eyða orðum að því hve þarft verk er
að safna slíkum gögnum á óhultan stað. Bréfritarar eru 83 og eru að auki nokkur
bréf frá Benedikt sjálfum. Utan þessarar gjafar eru bréf frá Benedikt fágæt í Lands-
bókasafni, eitt til Sigurðar Jónssonar í Sigluvík (Lbs. 3962, 4to) og sjö til Þorsteins
Erlingssonar skálds (Lbs. 4156, 4to) og kunna fleiri að vera óskráð í safninu. Væri
þess mjög að óska, að eigendur bréfa frá honum kæmu þeim í varanlega geymslu.
Benedikt Jónsson frá Auðnum var fæddur 28. janúar 1846 að Þverá í Laxárdal,
sonur Jóns Jóakimssonar hreppstjóra og Herdísar Ásmundsdóttur konu hans. Hann
dó 1. febrúar 1939 í Húsavík, ól allan aldur sinn innan Suður-Þingeyjarsýslu. Hann
kvæntist 1872 Guðnýju Halldórsdóttur Jónssonar prests og læknis á Grenjaðarstað.
Þau eignuðust fimm dætur.
Sigurjón Friðjónsson telur Benedikt ekki hafa verið sjálfmenntaðan í hinni hefð-
bundnu merkingu orðsins, hann hafi einmitt fengið góða undirbúningsmenntun.
Séra Magnús Jónsson á Grenjaðarstað kenndi honum ensku, þýzku og söngfræði, en
áður hafði hann lært dönsku, skrift og reikning hjá Jóni Ólafssyni skrifara.1
Benedikt var framan af bóndi á smábýlinu Auðnum í Laxárdal og kenndi sig við
þá, en fluttist alfarinn til Húsavíkur 1904. Hann var sýsluskrifari, bókari í Kaupfélagi
Þingeyinga, bókavörður og „gegndi fjölda trúnaðarstarfa, enda talinn einn hinn
helzti maður sýslunnar fyrir sakir gáfna og þekkingar“.2 Hann var einn stofnenda
hins fyrsta kaupfélags á landinu, Kaupfélags Þingeyinga, 1882, en hafði áður starfað
nokkuð að verzlunarsamtökum bænda. Honum er eignað „kaupfélags“-nafnið.„Ófeigur
í Skörðum og félagar“ var þjóðmála- og bókafélag sem Benedikt stofnaði 1888 ásamt
öðrum áhugamönnum. Blað þess „Ófeigur“ hóf göngu sína í febrúar 1890, var hand-
1 Stígandi II. 4 (1944) 257.
2 Páll E. Ólason: íslenzkar æviskrár I, 131.