Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Síða 127

ÚR FÓRUM BENEDIKTS FRÁ AUÐNUM
127
Berðu konu þinni kæra kveðju og börnum þínum og sjerstaklega stúlkunni sem var
að sýn(g)ja og leika ljóðið mitt. Mjer er hlýtt til allra stúlkna sem unna kvæðum.“
Sami í Reykjavík 2/12 1905:
. . . fyrir öll þín brjef þakka jeg þjer, eins fyrir þau, sem jeg hef ekki borgað, því
sú vangreiðsla er meira af slóðaskap en af hinu, að mjer þætti ekki vænt um þau og
þó eitthvað erti mig í svipinn, eða mjer finnist eitthvað ósanngjarnt að einhverju, þá
þykir mjer í rauninni altaf jafnvænt um hreinskilið orð, þegar jeg jafna mig, og sjer-
staklega frá þeim mönnum, sem jeg hugsa að sjeu mjer vinveittir í huga sínum ....
Jeg er laus við alt, sem jeg vil vera laus við, og er að smálaga mig til að láta hvorki
pólitík, siðfræðiskenníngar nje kristindóm raska ró minni. Mjer finst menn una svo
vel við svik, lýgi og vísvitandi blekkíngar í öllum þessum efnum, að það sje ekki
nema brángs að vera að fást um það. Kynslóðirnar hafa svo leingi verið aldar upp í
því, að láta prjedika sjálfum sjer og kenna börnum sínum úngum alt annað, en það
talaði sín á milli og las um í vönduðum bókum, að því finst nú ekki nema eðlilegt og
jafnvel fínt, að sjá blöð og bæklinga segja sjer það beint framan í andlitið, sem það
sjálft og allir aðrir vita, að eru svörtustu ósannindi. Jeg hef aldrei búist við betra, og
því ætti jeg síst að gánga af göflunum; að hjer er á báðar hliðar farið svo gálauslega
með heill lands og þjóðar, og nýfeingin rjettindi, sem hver óskemdur maður ætti að
geta unt og hlúð að, eru ekki nema eðlilegar afleiðíngar af því, að bestu menn lands-
ins hafa látið lýgi og óheilleik þroskast óátalið alt heim á sín eigin tún, einkum í siða-
fræði og trúarefnum. Mörgum finst þetta saklaust, eða jafnvel nauðsýnlegt. Mjer finst
það vera rótin undir eða lífæðin í allri óráðvendni kynslóðarinnar.“
Sarni 17/9 1911:
„Að þetta verði borgun, Benedikt minn góði, nei, blessaður bústu ekki við því.
Ymsum borga jeg að fullu, jafnvel ofborga, fleirum gæti jeg borgað ef jeg nenti, en
við þig er jeg að reyna við renturnar .... Ofeig las jeg með ánægju og ljeði hann
öðrum og loks lenti hann til æviveru hjá nafna þínum Þórarinssyni kaupmanni. Hann
er safnari eins og jeg, en mun illvígari, svo jeg varð undir. Hans þefvísi bregst ekki á
því sem merkilegt er og sjaldgætt og klóin þá ekki slippifeng.
Jeg hugsaði ýmislegt þegar jeg las bókaskrána;7 jeg hugsaði til æskustöðva minna
þar hjá þeim Rangæingum. Það er mjer ljóst, að þar í sveit hefðir þú, að vísu, aldrei
komið því áleiðis, sem ykkur hefur auðnast að hrinda svo langt á leið þar hjá ykkur,
en þess er jeg fullvís, að Rangárþing væri alt annað þótt það hefði ekki átt meira en
einn eða tvo góða menn. Auðvitað mundu fáar sýslur eiga mikið við þetta bókasafn
að gera ef því rigndi niður á þá sandhnjóta sem nú eru víðast, en þið hafið átt undir-
búinn nýgræðing og verið sjálfir rótgóðir blettir, sem sáðu út frá sjer og þaðan er
gróðurinn. Það munu nú margir hafa sjeð, að flestar umbætur í heimi þessum standa
að upphafi á einum manni, en hitt þykist jeg hafa reynt, að framhald og viðgangur
7 Bókasafns Suður-Þingeyinga.