Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Side 146

146
HANDRITIÐ GERM. QUART. 2065
fylgja ekki réttri röð konunga og eru vísast - eða forrit þeirra — skrifaðar eftir fleiri
en einu riti. Réttarbæturnar utan ein eiga við Noreg sérstaklega. Þá ber og þess að
geta, að undir þessa grein koma nokkrir samningar og leyfi til handa Hansamönnum
(frá Liibeck og víðar).
íslenzka réttarbótin tekur til vörutolla í Björgvin, útgefin af Ólafi Hákonarsyni
1382 eða 1383 (?), sbr. DI III, nr. 311, bls. 361-2, eftir AM 330 fol. á pappír c. 1600,
og eftir því er NgL III, 215-216 prentað.
Ekkert handritanna um 70 talsins er eldra en frá 16. öld. I R. stendur, að „giiffues“
skuli 6 fiskar af hverjum 100 fiskum. Þá er og tekið fram, hvað gjaldast skuli af
brennisteini og „af lýsisaski 2 stycki“. Gert á 2ja postula messu á öðru ári ríkis vors,
þ. e. Ólafs Hákonarsonar. Endurritunin í Gq 2065 er því nokkurn veginn jafngömul
þeim elztu, sem þekkt eru.
Á 253r-254v er rakin ætt Magnúsar mánaskjaldar niður á við til Magnúsar minni-
skjaldar og áfram til Hans Danakonungs (d. 1513). Magnús mánaskjöldur Bengtsson,
kvæntur Ingierd Ylfu, var bróðir Birgis brosu, sbr. Heimskringlu. Sonur Magnúsar
og Ingierd Ylfu var Birgir Jerúlf, í þekktum heimildum skrifaður Birgir jarl, og
móðir hans kölluð Ingirid Ylva. Birgir frá Bjalla (Bjálbo), þar er hann fæddur, átti
Ingirid, systur Eiríks konungs Knútssonar Láspe, síðasta afkomanda Eiríks helga. 1
hdr. stendur, að Birgir hafi átt ix syni (konunga, misritun fyrir iv). Nefndir eru
Valdemar og Magnús hlöðulás. Því er þessi ættartala rakin, að sænskir sagnaritarar
nefna hvergi Magnús mánaskjöld. í sænsku æviskránum miklu (Svenskt biografiskt
lexikon (17 bindi komin út), er Birgir II kallaður Magnússon smeks og Ingirid Ylva
(Ingiríðar Ylfu), dáinn 1266. Ef þar er ekki ruglað saman nöfnum, hefur Magnús
mánaskjöldur, langa-langafi Magnúsar smeks (minniskjaldar, d. 1374), líka eða fyrst-
ur verið kallaður smek. Nafnlíkingin er auðsæ. Rímkróníkan sænska nefnir aðeins
Birgi (Jerúlf, jarl) og konu hans, Ingiríði, og hvaðan hún er ættuð.
(VIII) De regulis Iuris
(260r-273r)
Rithöndin er sú sama og á réttarbótunum dönsku, sem að framan getur. Regulæ
juris eru 88 að tölu, ritaðar á latínu, og fylgir hverri reglu þýðing á dönsku. Þetta
eru kanóniskar réttarreglur og koma íslandi ekki við sérstaklega. Ég birti hér fyrstu
regúluna sem sýni:
„Beneficium ecclesiasticum non potest Licite sine institutone canonica obtinerj
Then foerste regell: er saa sagtt, Att ingen maa attsp0rge kyrckens rentte att
anae, mett mýndre thett skieer rættelige efftthr kýrcke Lougen.“
Þessar kirkjureglur og annað efni á dönsku í hdr. 2065, sem auðsjáanlega tekur
ekki til íslands eins, hef ég ekki rannsakað nánar, t. d. hvort og þá hvar það kynni
að vera birt.