Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Blaðsíða 147

HANDRITIÐ GERM. QUART. 2065
147
(IX) Sjö fréttagreinar um höfuðsmenn á íslandi
(274r-274v)
Málið á þessum greinum er á íslenzku og dönsku. Tvær fyrstu greinarnar hafa ís-
lenzkt rithandarlag, og má segja, að málið sé íslenzka með innskotnum dönskum orð-
um. í þremur þeim næstu með nýrri rithönd er málið með danskari svip, og tvær
hinar síðustu eru á dönsku með sömu hendi og klausurnar (V) og (VI). Ekki aðeins
í þeim, heldur og í tveim þar næst á undan, lýsir Knútur Steinsson ferðum sínum í
1. persónu.
1. grein: anno domini 1554.
Þá komu þeir út hingað á skipinu Davíð Páll Hvítfeld og Knútur Steinsson, og á
sama ári á Oxarárþingi „afgreiddi“ Páll Knúti ísland eftir „kiiglig maiestatz skipan
z bifalning“. Páll fór samsumars utan eins og PEO segir í MoM III, 255.
2. grein: sancte Olafs messu kvelld aa sama are.
Efnið er heldur ógeðfelld lýsing á hvaladrápi þeirra Knúts og sveina hans ásamt
nokkrum bændum. 68 hvali tókst þeim þó að reka á land.
3. grein: anno domini 1555.
Knútur Steinsson sigldi af íslandi úr Straumi með Úlfinum á degi heilagrar Mar-
grétar og kom til Hafnar sct. Bartholomej aptan.
4. grein: anno domini 1556.
„sigldj ec Knut Steinss aftur til jsland með Eingelin ...“ Á því sama ári kom „alt-
arnes og seltiarnar nes under min herra kongen“. Síðar í bréfum er Álftarnes kallað
Kóngsnes, sbr. DI þ. á. og næstu. Menn athugi, að það hét „Álftarnes“.
5. grein: anno domini 1557.
Þá siglir Knútur enn af Islandi með „Englinum“, og leggja úr Straumi. Með hon-
um sigla síra Gilbert Jónsson af Skálholti og Ellend Þorvarðsson á Strönd í Selvogi.
í þessari ferð fær síra Gísli skipunarhréf hjá Kristjáni III sem „Superintendentt
tiill Sckalholtzs stigtt“ (DI XIII, 289), ennfremur tíundir af 4 sýslum (s. st., 288).
Erlendur lögmaður á Strönd þurfti hins vegar að leysa sig af sökum með 500 dölum,
af því að hann liafði stungið Guðlaugu Runólfsdótlur með knífi, „att hun döde“, og
selt eyðijörð, sem kóngur þóttist eiga. Auk þess þurfti hann að greiða lítilræði til
fátækra fyrir að vera „kommen for skade oc slagett Jon Runolffssens karll ther paa
Isla(nd)“. Erfingjarnir voru „til fredz stillet“ (DI XIII, 275-277). Ekki er þess getið,
að hann hafi í þessari ferð í konungsgarð greitt fyrir víg mágs síns, Orms Einars-
sonar.
6. og 7. grein: a. d. 1558 og 1559.
Hér lýsir Knútur ferðum sínum á milli landanna í 1. persónu og vísast með eigin
hendi, sbr. það, sem áður er sagt.