Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Page 167

FRÁ HALLGRÍMISCHEVING
167
fyrrnefnt handrit er, eins og dr. Jakob víkur aS, greinilega hugsað sem viSbót viS þá
orSabók, „oft til hennar vitnaS og aukiS nýjum merkingum viS ýmis orS, sem þar
eru tilfærS“ o. s. frv.
Þegar vér hins vegar gætum vandlega aS rithendinni á þessu handriti, Lbs. 220 8vo,
kemur á daginn, aS KonráS Gíslason hefur þar veriS aS verki, og skiljum vér þá betur,
í hverju kaupavinna hans á BessastöSum hefur einkum veriS fólgin, eins og raunar
þegar mátti ráSa af köflunum úr bréfum KonráSs hér aS framan. Vér munum, aS
Hallgrímur kallaSi hann þegar inn frá vinnu sinni sumariS 1826 og lét hann bera
saman meS sér fornsögur. Hann hefur og brátt séS, aS KonráS var afbragSs skrifari
og eftir því glöggur og vandvirkur, og hefur þá veriS skammt til þess, aS hann fæli
honum aS hreinskrifa orSasyrpur sínar, þær sem nú eru varSveittar í Lbs. 220 8vo.
í Lbs. 226 a-b 4to er orSasafn úr fornritum í tveimur bindum eftir Hallgrím Schev-
ing, en skrifaS upp af Skafta Tímótheusi Stefánssyni, og er þaS frá þeim tíma, er
Skafti var hjá Hallgrími, frænda sínum. Þegar KonráS því í fyrrnefndu bréfi til föSur
síns 11. des. 1830 segist hafa sannfrétt eftir þeim Schevings-hjónunum, „aS þau hefSu
langtum heldur viljaS mig en hann“ [þ. e. Skafta], sýnir þaS ekki sízt, hvor þeirra
hefur þótt fremri skrifari.
Af bréfi Sveinbjarnar Egilssonar til Jóns SigurSssonar 19. sept. 1838 verSur ráSiS,
aS til greina hefur komiS, aS BókmenntafélagiS gæfi út orSabók Hallgríms Schevings,
en í bréfinu segir svo m. a.:1 „Úti er um þaS núna, aS BókmenntafélagiS geti tekiS
orSabók Schevings, hann fæst ekki til aS redigera hana, heldur vill alltaf vera aS safna,
hvaS eS ogso er mikiS gott, en langtum skemmtilegra og fyrirhafnarminna. ÞaS er
heldur engum unnt aS redigera hana, so honum líki, enn þótt hann ekki vilji gera þaS
sjálfur. So ég býst ekki viS öSru en hún hírist hjá honum, þar til hann fellur frá,
hvörj a ráSstöfun sem hann so gerir fyrir henni.“
Erfitt er aS segja til um þaS meS vissu, hvort hér er átt viS viSbót þá viS orSabók
Björns Halldórssonar, er áSur getur, eSa miklu víStækara orSasafn. VitaS er, aS
Hallgrímur safnaSi framan af ævi jöfnum höndum orSum úr fornu máli og hinu yngra
og hafSi í hyggju aS semja eins konar allsherjar orSabók yfir óbundna máliS (sbr.
bréf hans til Bjarna Þorsteinssonar 3. ágúst 1817, birt hér aS framan). Þegar fariS
var aS safna til fornmálsorSabókar þeirrar, er kennd var viS Cleasby og KonráS
Gíslason átti drýgstan þáttinn í, sá Hallgrímur brátt, aS orSasöfnun sín úr fornu máli
kæmi fyrir lítiS, hélt þar aS sér höndum og fleygSi líklega um síSir einhverju af
þeim orSasyrpum.2
Þegar vér lesum stórmerk ummæli Hallgríms um orSasöfn sín í bréfum hans til
KonráSs Gíslasonar og þá ekki sízt í bréfunum 7. ágúst 1848 og 2. marz 1849 (sjá
1 Bréfið er varðveitt í Lbs. 595 4to.
2 I Lbs. 227 4to er þó orðasamtíningur úr Islendingasögum, Fornmannasögum, Postulasögum, Bisk-
upasögum o. fl. með hendi Hallgríms sjálfs, svo að hins helzta sé getið auk fyrmefnds orðasafns
úr fomsögum með hendi Skafta Tímótheusar.