Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Page 168

168
FRÁ HALLGRÍMI SCIIEVING
189.-91. bls. hér á eftir), sjáum vér nokkurn veginn, hver gangurinn hefur veriS í
orðasöfnun hans, hversu hann hefur smám saman horfiö frá eldra málinu til hins
yngra og fundið eða vonað, að sú rækt, er hann lagði við samtíðarmálið, mundi
helzt koma öðrum að haldi, þó að síöar yrði.
Athyglisvert er, að í bréfinu 7. ágúst 1848 er svo að sjá sem hann minni í svipinn,
að Skafti Tímótheus hafi hreinritað viðaukann við oröabók Björns Halldórssonar
(Lbs. 220 8vo), en hönd Konráðs leynir sér hins vegar ekki á því.
Þá eru skemmtileg í sama bréfi ummæli hans um síðara safnið úr nýja málinu,
þar sem a-iö eitt var komið í stafrófsröð, en hitt annaö „einasta dregið uppá spotta,
nema það, sem ég er enn að smábæta við“.
Vér megum nú þakka fyrir, að Hallgrímur lét ekki þessar syrpur fara í eldinn og
slíkur maður sem Páll Pálsson stúdent skyldi seinna drýgja þá dáð að skrifa upp allt
þetta safn í stafrófsröð síöari oröabókahöfundum til ómetanlegs gagns.1 Um það efni,
svo cg um afstöðu þess handrits til Lbs. 220 8vo, leyfi ég mér að vitna til fyrrnefndrar
greinar Jakobs Benediktssonar í Andvara 1969.
Aður en skilizt er að fullu við orðasöfnunarstörf Hallgríms, skal þess getið, að í
IB 359 4to er varðveitt heilmikið safn lökuorða í íslenzku. Hallgrímur Scheving hefur
safnað, en Magnús Grímsson og að nokkru Gísli Magnússon hreinrituðu safnið, auk
þess sem Hallgrímur hefur sjálfur bætt við það á stöku stað.
Safnið er nefnt Florilegium (d: samtíningur), og á einum stað inni í því er það
kallað uppkast til lexici barbarismorum in lingua Isk, þ. e. uppkast að orðabók um
aðskotaorð í íslenzkri tungu.
Nú veröur horfið að öðrum atriðum. Hallgrímur Ssheving var skipaður fastur
kennari við Bessastaðaskóla 5. október 1815, en hafði það sama ár sótt um að verða
aðstoðarprestur föður síns með vonarbréfi fyrir Grenjaðarstað eftir hann. Hallgrím-
ur sótti og um Múla 1816, en fékk ekki, þólt biskup mælti fastast fram með honum
(eins og Páll Eggert Ólason orðar það í íslenzkum æviskrám).
Þegar séð varð, að hann yrði áfram við skólann, hefur honum þótt hlýða að afla
sér nokkurs frekara lærdómsframa, og samdi hann nú ritgerö á latínu, athuganir á
nokkrum stöðum í verkinu Brutus eftir Cicero, og sendi hana Hafnarháskóla, er sæmdi
hann í staöinn doktorsnafnbót í heimspeki árið 1817. Ritgerðin var prenluð það
sama ár í Kaupmannahöfn.
I bréfi Árna Helgasonar til Rasks 13. ágúst 18191 segir hann honum frá ýmsu,
er þá var á döfinni hjá Bókmenntafélaginu: „Vér erum nú að safna skemmtilegum
kveðlingum eldri og yngri skálda síðan Siðabótin kom hér á land og höfum í áformi
að útgefa Safnkorn af því bezta, þegar landafræðibókin er útkomin, sem ég hygg
verða í ár eð kemur. Ekki mun vanta það, sem prenta megi, skorti ei fé, því nú er
Grasafræði nýsamin af Hjaltalín og latínsk málfræðibók hentug fyrir lærisveina á
1 Uppskrift Páls er varðveitt í Lbs. 283-85 4to.
1 Breve fra og til Rasmus Rask I (1941) 441-M44.