Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1993, Page 47

SVEINBJÖRN EGILSSON
47
snoturt, og gera þeim kunnuga bókmentasögu íslendinga."11 Og
það stendur heima, að frá árinu 1847 er varðveitt íslensk bók-
menntasaga, sem Sveinbjörn las fyrir í Lærða skólanum. „Bók-
menntasaga Islendinga á að skýra frá þeim ritum sem til eru eftir
íslenska rithöfunda," segir þar stutt og laggott í upphafí. Bók-
menntasagan skiptist í tvo kafla, og nær hinn fyrri yfir tímann frá
landnámsöld til 1056, en hinn síðari fram til ársins 1263. Fyrri
kaflinn fjallar að mestu um dróttskáldin, það er að segja þá sem
voru skáld Noregskonunga, en hinn síðari um Sæmund og Ara
fróða, Einar Skúlason, Snorra Sturluson, Ólaf hvítaskáld og Sturlu
Pórðarson. Rakið er æviágrip höfundanna og nefnd helstu verk
þeirra. Ennfremur eru þar kaflar um bragfræði og málfræðirit-
gerðirnar fjórar. Pessi bókmenntasaga er að því er ég best veit
fyrsta íslenska bókmenntasagan sem skrifuð er á íslensku og er
hún, eins og margt sem Sveinbjörn ritaði, enn órannsökuð og
óútgefin.12
Víkur nú sögunni að öðru. Árið 1633 kom út í Danmörku bókin
Snorre Sturlaspns Norske Kongers Chronika udsat paa Danske af
Peder Clausspn, Heimskringluþýðing Péturs Clausspns. í þessu
riti var líka prentuð þýðing Peder Clausspns á Böglunga sögum.
Böglunga sögur segja frá konungunum Hákoni Sverrissyni, Gutt-
ormi Sigurðssyni og Inga Bárðarsyni. Auk þess er Hákon jarl
galinn allnokkuð viðriðinn þá sögu. Böglunga sögur eru varðveitt-
ar í tveim gerðum, lengri gerð og styttri, og var hin styttri lengi vel
talin uprunalegri. Sú gerð er meðal annars varðveitt í handriti því
sem kallað er Eirspennill. í formála að nýrri útgáfu á Böglunga
sögum, sem kom út í Ósló 1988, telur Hallvard Mageröy hins
vegar að lengri gerðin sé hin upprunalega. Þessi gerð, lengri
gerðin, er aðeins varðveitt í heild í þýðingu Peder Clausspns. Nú er
það svo að þegar Fornfræðafélagið var að gefa út Böglunga sögur
upp úr 1830, hugkvæmdist útgefendunum að fá Sveinbjörn
Egilsson til að íslenska þýðingu Peder Clausspns, og er þýðing
Sveinbjarnar á þýðingu Peder Clausspns prentuð í níunda bindi
Fornmanna sagna sem kom út í Kaupmannahöfn árið 1835. I
formálanum leitast Finnur Magnússon við að færa rök fyrir því að
höfundur Böglunga sagna sé enginn annar en Snorri Sturluson,
enda nær sagan fram til fyrstu utanfarar Snorra. Ekki tekur
11 Haraldur Sigurðsson (útg.): Skólarœður Sveinbjamar Egilssonar. Reykjavík 1968, bls. 77.
12 Síðan lestur þessi var fluttur hef ég búið bókmenntasögu Sveinbjarnar undir prentun í
þriðja bindi tímaritsins Skáldskaparmál sem áætlað er að komi út á haustmánuðum 1993.