Frjáls verslun - 01.01.1975, Síða 35

Staða iðnaðarins 1974
Framleiðsluaukningin helmingi
minni en milli ára 1972 -1973
Sum iðnfyrirtæki hafa sagt upp starfsfólki vegna óvissu framundan
Viðtal við Hauk Björnsson, framkvæmdastjóra Félags ísl. iðnrekenda
„Framleiðsluaukning í greinum framleiðsluiðnað ar er mjög áberandi minni á árinu 1974 en
á næstu árum á undan. Þannig var framleiðslu aukningin jmilli áranna 1972 og 1973 8-10%
en á fyrri helmingi 1974 var hún aðeins 4-4,5% miðað við sama tíma 1973, og ég hygg að hlut-
fallið hafi verið nokkurn veginn hið sama seinni helming ársins í fyrra.“
Þannig lýsir Haukur Björns-
son, framkvæmdastjóri Félags
íslenzkra iðnrekenda, stöðu ís-
lenzks framleiðsluiðnaðiar um
þessar mundir í viðtali, sem
Frjáls verzlun átti við foann
nýlega. Og um orsakir íþess-
arar neikvæðu þróunar sagði
Haukur:
„Aðstaða íslenzks iðnaðar í
samkeppni við erlendar fram-
leiðsluvörur versnaði mjög í
fyrra. Það var alþjóðleg
sveifla til hækkunar á verði
hráefna og við slík skilyrði
standa íslenzku iðnfyrirtækin
mjög illa að vígi. Vegna smæð-
ar sinnar njóta þau verri kjara,
en erlend iðnfyrirtæki, þegar
svo stórfelldar hækkanir eiga
sér stað.
Gengisfellingin síðla sumars
1974 bætti ekki samkeppnis-
aðstöðu iðnaðarins nægilega
frekar en að ‘hún leysti vanda
sjávarútvegsins. Afleiðingin
af þessari löku útkomu er svo
sú, að mannaflaaukningin í
iðnaðinum er minni á milli
tveggja síðustu ára en verið
hefur nú um nokkurt ára'bil.
Þetta 'er geysialvarlegt mál,
þar sem vitað er, að iðnaður-
inn þarf í síauknum mæli að
taka við nýjum starfskrafti á
vinnumarkaði hérlendis. Þvert
á móti hafa sum iðnfyrirtækin
nú sagt upp starfsfólki vegna
óvissunnar framundan, þó aði
enn hafi að vísu ekki komið
til þess, að fólk væri látið
hætta störfum."
F.V.: „Hvaða erlendar hrá-
efnishækkanir hafa komið
einna verst við íslenzku iðn-
fyrirtækin?“
Haukur: „Þessar hækkanir
hafa verið á mjög víðu sviði.
OlíUhækkanir hafa haft áhrif
í plastiðnaði og ýmsum efna-
vöruiðnaði. Timburskortur
hefur valdið miklum hækkun-
um á hráefnum til trjávöru-
iðnaðarins, sykurinn til sæl-
gætisiðnaðarins varð fjórfalt
dýrari á árinu 1974 en áður
og þannig mætti lengi telja.
Fosfór, sem mikið er notaður
í hreinlætisvörur og áburð
hækkaði gífurlega í verði og
verð á margs konar landbún-
aðarvörum hefur rokið upp úr
öllu valdi.
Hækkanirnar hafa verið al-
mennar og komið sér mjög
illa. Samstaða olíuframleiðslu-
ríkjanna í O.P.E.C.- samtök-
unum hefur orðið öðrum fram-
leiðendum fordæmi. Þannig
hafa sykurframleiðendur í Suð-
ur-Ameríku, sem framleiða um
60% alls sykurs í heiminum,
uppi áform um að mynda
sterk hagsmunasamtök. Þessi
þróun getur reynzt okkur
þung í skauti á komandi tím-
um.
En það eru aðrir þættir en
hráefnishækkanir, sem auka á
vandamálin hjá íslenzkum
framleiðsluiðnaði. Erlendir
framleiðendur hafa veitt
harðnandi samkeppni, þannig
að t. d. sælgætisiðnaðurinn
innlendi hefur ekki treyst sér
til að hækka vöruverð eins
og hækkanir á hráefni gefa
tilefni til. Innflutningskvótar í
húsgagnaiðnaði hafa verið
felldir niður og sementskvótar
afnumdir. Allt þetta veldur
mikilli óvissu.“
Haukur Björnsson, framkvæmdastjóri Félags ísl. iðnrekenda.
FV 1 1975
35