Frjáls verslun - 01.03.1977, Qupperneq 17

Finnskir verkamenn í bíla-
verksmiðju í Gautaborg.
Fundur finnska klúbbsins í
Viisterás í Svíþjóð.
Finnskir innflytjendur læra
sænsku í tungumálakcnnslu-
stofu í sænskum skóla.
Þarna er verið að kenna finnsk-
um börnum móðurmál þeirra á
dagheimili í Málmey.
hinn 1. júní sama ár. Þessi á-
kvörðun var byggð á tillögu
þingmannanefndar sem komið
var á fót árið 1951, til að kanna
forsendur fyrir frjálslegri sam-
göngum milli Norðurlandanna.
Umræður í nefndinni höfðu
þegar á árinu 1952 leitt til tak-
markaðs afnáms vegabréfa-
skyldu milli landanna, að því
er tók til stuttra heimsókna.
Þetta var undanfari þess að ár-
ið 1954 var stofnað eitt inorrænt
vegabréfasvæði. Það var trú
manna að frjáls flutningur
vinnuafls milli landanna myndi
hafa jákvæð áhrif á efnahags-
og félagslegar framfarir í lönd-
unum og stuðla að auknu at-
vinnuöryggi. ísland, sem á að-
ild að vegabréfasvæðinu, ritaði
ekki uinidir samkomulagið urn
sameiginlegan vinnumarkað,
þar sem vinnumarkaðurinn
heima fyrir er svo smár. í
reynd hefur ísland þó verið
bátttakandi í þessari Norður-
landasamvinnu og á hinum
Norðurlöndunum gilda mjög
frjálslegax reglur um atvinnu-
mál íslenzkra ríkisborgara.
# Vinnumiðlun aukin
Til þess að tryggja, að bæði
vinnuveitendur sem og verka-
fólk nytu allra kosta hins sam-
eiginlega vinnumarkaðar, var
sett ákvæði í samninginn, sem
gerir ráð fyrir að alls sé freist-
að til að erlendir verkamenn
notfæri sér þjónustu opinberra
vínnumiðlunarskrifstofa. Til
viðbótar þessu var gerður sér-
samningur milli Finnlands og
Svíþjóðar árið 1973, sem kveð-
ur á um að málum verka-
manna, er flytjast á milli land-
anna, skuli gagnkvæmt vísað
til meðferðar vinnumiðlunar-
skrifstofu hins opinbera. Til
ýmissa ráða hefur verið gripið
í báðum löndum síðan 1973 til
þess að hrinda þessu samkomu-
lagi í framkvæmd, m.a. með
fjölgun starfsfólks hjá vinnu-
miðlun, sérstakri upplýsinga-
starfsemi og betrumbótum á
úrvinnslu gagna um ráðningar
eftir starfsgreinum í báðum
löndum. Þrátt fyrir þessar að-
gerðir flytur fjöldi finnskra
verkamanna til Svíþjóðar í at-
vinnuleit án þess að 'hafa sam-
band við vinnumiðlunarskrif-
stofur. Aðeins einn af hverjum
fimm finnskum innflytjendum
til Svíþjóðar fær starf fyrir
milligöngu ráðningarskrifstofu
hins opinbera.
Samningur um sameiginlega
no.rræna vinnumarkaðinn er
náskyldur samningi Norður-
landanna um almannatrygging-
ar, sem gekk í gildi 1955 en
hefur verið endurskoðaður f jór-
um sinnum, síðast 1970. Samn-
ingurinn tryggir jafnan rétt
allra Norðurlandabúa til trygg-
ingabóta í öllum löndunum, svo
sem ellilifeyris, fæðingarorlofs
og annarra þátta. Norrænn
samningur, sem undirritaður
var árið 1969 um tilkynningar
um búsetuskipti milli land-
anna, hefur auðveldað opinber-
um aðilum að halda skrár yfir
flutningana og meta áhrif
þeir.ra. Árið 1976 undirrituðu
ríkisstjórnir Norðurlanda svo
nýjan samning í stað annars
frá 1959, sem fjallar um at-
vinnuleysisbætur og trygging-
ar. Finnland, Noregur og Sví-
þjóð hafa síðan 1970 starfrækt
sérstaka þjálfunarmiðstöð í
Ylitornio í Norður-Finnlandi,
sem gerð var að sérstakri
stofnun 1974. Um þessar mund-
ir liegja fyrir Norðurlandaráði
tillögur um norræna stofnun til
að fjalla um mál vinnumarkað-
arins og hins vegar um tölvu-
miðstöð til úrvinnslu á gögnum
um stöður og störf, sem ekki
er ráðið í.
§ Skilyrði um vissar
starfsgrcinar
í grundvallaratriðum geta í-
búar allra Norðurlandanna
setzt að og tekið upp störf í
hverju landi án frekara mála-
vafsturs og atvinnuleyfa. Þó
eru sérstakar kröfur um hæfni
eða leyfi gerðar vegna vissra
starfsgreina. Þar með eru taldir
arkitektar, kennarar, bóka-
safnsfræðingar, dýralæknar og
geðlæknar. í öllum þessum
greinum eiga borgarar viðkom-
andi lands betri möguleika á
að fá vinnu en að.rir Norður-
FV 3 1977
17