Frjáls verslun - 01.09.1979, Qupperneq 98

ti! umrædu
Bændur — ólíkar stéttir
Það er eins og lélegur brandari, þegar
forráðamenn bændastéttarinnar koma
fram fyrir alþjóð eins og sakleysið upp-
málað til að telja fólki trú um að stétt
þeirra i heild heyi ærlega baráttu fyrir
brýnustu lífsnauðsynjum sínum og fái
nokkru framgengt af því að þeim eru
ætlaðar rúmlega 300 þúsund krónur í
mánaðarlaun með viðmiðun af verka-
fólki og iðnaðarmönnum á mölinni.
Þetta er ósvífin blekking, sem hinum
ófyrirleitnu kjaftöskum er jafnan koma
fram af hálfu bænda í fjölmiðlunum,
líðst ekki öllu lengur að bera á borð fyrir
fólk í þessu landi. Svo er samgöngum
fyrir að þakka og kynnum milli íbúa
þéttbýlissvæða og dreifbýlis að neyt-
endur vita betur um afkomu bænda-
stéttarinnar. Glæsilegar byggingar á
stórbýlum, stórkostleg vélvæðing og
ræktunarframkvæmdir í landbúnaðar-
héruðum tala sínu máli um þau mjög
bærilegu kjör, sem bændastéttinni eru
búin, — afbragðskjör í mörgum tilfell-
um. Það er í sjálfu sér hálf kostulegt, að
dugmiklir framleiðendur, sem þannig
hafa reist atorku sinni og áræði eftir-
tektarverð minnismerki skuli hafa geð í
sér að láta þverhausana í hinum og
þessum ráðum landbúnaðarins klifa á
því sýknt og heilagt að bændur séu á
einhverjum vinnukonulaunum, hálfgert
undirmálsfólk á íslenzkum vinnumark-
aði.
Ekki skal efazt um það eitt augnablik
að sums staðar býr fólk til sveita við
kröpp kjör, þar sem þessi margumtalaði
samjöfnuður við verkafólk og vissar
iðnaðarmannastéttir á við. Hokurbú-
skapur er heldur alls ekki óþekkt fyrir-
bæri innan íslenzka bændasamfélagsins.
Alltaf hlýtur að vera matsatriði, hvort
stuðla beri að framhaldi óbreytts ástands
þegar mál eru þannig vaxin og þá
hvernig, eða hvort búskussarnir verði
samkeppninnar vegna að flosna upp af
jörðum sínum og reyna fyrir sér í öðrum
greinum við ný skilyrði. Þegar á heildina
er litið á þessi umsögn sízt við um al-
menna stöðu bænda í dag. Hitt er nær
sanni, að bændur séu alls ekki ein stétt
tekjulega og efnalega, heldur tvær eða
þrjár ólíkar stéttir og mál þeirra verði að
ræða út frá þeim augljósu staðreyndum.
Eignamyndun hjá bændum er gífur-
leg og til hennar njóta þeir allt annarrar
fyrirgreiðslu og betri en fólk í þéttbýlinu
getur nokkurn tíma gert sér vonir um í
sambandi við fasteignakaup til að
mynda. Og eignamyndun bændanna á
sér ekki aðeins stað í sveitunum. Sam-
eiginlega hafa þeir lagt fé í margs konar
fjárfestingar í sölukerfi sínu og einstaki-
ingsbundið festa þeir peninga í íbúðum
á höfuðborgarsvæðinu, sem standa
sumar hverjar lítið eða ekkert notaðar
langtímum saman. Ekki skal því haldið
fram að svona gangi þetta hjá öllum
þorra bænda, en það er furðu algengt.
Til lengri tíma verður það málstað
bændastéttarinnar sízt til ávinnings að
tefla fram málsvörum, sem landskunnir
eru orðnir fyrir þvergirðing og taka
ekki sönsum sé þeim andmælt. Staða
bændanna gagnvart neytendum er nú
svo veik að þeir þurfa í fullri alvöru að
taka stefnumál sín og kynningu á þeim
til rækilegrar athugunar.
98