Frjáls verslun - 01.07.1989, Blaðsíða 38

MABJOÐA
ÞÉR SÆTI
Skrifborðsstólar í míklu úrvalí
Komið og skoðíð skrífborðsstóla
í sýningarsaf okkar að Hesthálsí 2-4
HÖNNUNl • GÆÐI • ÞJÓNUSTA
KRISDÁN SIGGEIRSSON
SKR/FSTOFUHÚSGÖGN
Hesthálsi 2-4 • sími 672110
flLÞJÓÐAFjflRMÁL
er að gjaldeyrismarkaður sé frjáls.
Dæmi um hið gagnstæða er í Nicara-
gua, þar sem seðlabanki landsins
stendur öðrum megin við götu í höf-
uðborginniManagúa, enhinummegin
er aðalsvartamarkaður landsins með
gjaldeyri. Eins og gefur að skilja er
umfang viðskiptanna mun meira á síð-
arnefnda staðnum. Ef fólk á að öðlast
traust á efnahagslífi landsins er þetta
eitt af þeim grundvallaratriðum sem
þurfa að breytast.“
Sjóðurinn hefur verið gagnrýndur
fyrir að setja of harkaleg skilyrði fyrir
lánveitingum sínum og þá einkum þau
sem bitna á þeim tekjulægstu í þróun-
arlöndunum. Sumir halda einnig fram
að alþjóðalánadrottnar vilji hafa of
mikil afskipti af innanríkismálum
þessara landa. Hvert er þitt álit á
þessari gagnrýni?
„Það er rétt að þessar raddir hafa
heyrst. Þegar ársfundur sjóðsins var
haldinn í Berlín sl. haust var efnt til
mótmæla þar, þar sem sjóðurinn var
sakaður um að auka á misrétti meðal
manna, setja lánum of ströng skilyrði
o.s.frv.
Það er vissulega alltaf matsatriði
hversu langt má ganga í afskiptum af
innanríkismálum einstakra landa, en
ég held þó að ekki verði með sanni
sagt að sjóðurinn sé að taka einhver
völd af ríkisstjórnum þessara landa.
Það eru tiltekin atriði sem sjóðurinn
skiptir sér aldrei af, t.d. tekjuskipt-
ing, en athyglinni er fremur beint að
heildarstærðum í efnahagslífinu, svo
sem neyslu, fjárfestingu og skiptingu
ijármagns milli einkageirans og hins
opinbera. Það sem sjóðurinn leggur
þó mesta áherslu á er að efnahagsað-
gerðir, hvaða nafni sem þær nefnast,
stuðli að jafnvægi í viðskiptum lands-
ins við útlönd.
Það gefur augaleið að þegar allt er
komið í óefni hjá skuldugustu ríkjun-
um þarf að grípa til róttækra aðgerða
til að leysa vandann. Hlutverk sjóðs-
ins er ekki síst að setja fram raunhæf-
ar áætlanir varðandi nauðsynlegar að-
gerðir og aðstoða aðildarlöndin við
mótun og framkvæmd þeirra.“
AUSTANTJALDSRÍKIN,
JAPAN OG „NATURE SWAPS“
Að sögn Magnúsar er sífellt verið
að leita nýrra leiða til að leysa skulda-
vandamál þróunarríkjanna og ekki
alltaf farnar troðnar slóðir í þeim efn-
um.
„Það má segja að sífellt sé verið að
þróa og prófa nýjar hugmyndir og
mismunandi möguleika á lausnum.
Skuldbreytingar hafa verið reyndar æ
ofan í æ, kröfum lánadrottna skipt
fyrir hlutabréf í fyrirtækjum o.s.frv.
Ein leiðin er sú sem kallast „nature
swaps“ og felst í því að lánadrottnar
fella niður hluta af kröfum sínum gegn
ákveðnum aðgerðum viðkomandi rík-
is í umhverfismálum. Þannig hefur
verið gefin eftir krafa á hendur Bólivíu
gegn því að ríkisstjórnin tryggi að
ekki sé nýttur ákveðinn hluti skóg-
lendis um tiltekið árabil. Á þennan
hátt hafa t.d. Svíar lækkað skuldir
Nikaragua gegn því að stjómvöld friði
og rækti þjóðgarð sem hefur verið
spillt. Það er sömuleiðis engum blöð-
um um það að fletta að gengdarlaus
eyðing skóga á Amazonsvæðinu í
Brasilíu hefur verið tengd áframhald-
andi lánum til stjórnvalda. Síðast í
vetur hafnaði Alþjóðabankinn lánveit-
ingu sem var ætluð til slíkra verkefna.
Þetta eru vissulega óvenjulegar
aðferðir, en sýna að menn eru tilbúnir
að reyna ýmislegt til lausnar skulda-
vandanum sem er orðinn mörgum
skuldugum ríkjum óviðráðanlegur.
Staðreyndin er sú að það þjónar ekk-
ert fremur hagsmunum svokallaðra
þróaðra ríkja ef ekki tekst að brúa
gjána á milli auðugra ríkja og snauðra
ríkja, sem sífellt dýpkar og breikkar.“
Gætum við kannski lækkað er-
lendar skuldir okkar með því að bjóð-
ast til að hætta að veiða hvali í nokkur
ár?
„Samlíkingin er ekki út í bláinn.
Mismunurinn er aðeins sá að íslend-
ingar eru vellauguð þjóð samanborið
við mörg þróunarríkin og lánstraust
þeirra er mikið.
En í alvöru þarf að leita allra leiða til
að leysa þennan vanda. Lánadrottnar
sjá fram á að tapa verulegum hluta fjár
við óbreyttar aðstæður og því er eðli-
legt að allt sé reynt til að afstýra vand-
ræðum. Það er til markaður fyrir
skuldir þróunarríkjanna, svokallaður
„secondary rnarket", þar sem kröfur
á hendur skuldugum ríkjum eru boðn-
ar til sölu með afföllum. Gengið á slík-