Frjáls verslun - 01.07.1989, Blaðsíða 42

TOLVUR
tölvanna. Samningsformið skiptir þá
aðeins máli þegar upp kemur ágrein-
ingur um efni samningsins eða annar
aðillinn telur hinn ekki standa við
gerðan samning.
Þá er að nefna að í viðskiptalífinu er
stuðst við lög og venjur sem miðast
við að hlutimir gerist skriflega og
með undirskrift. Nefna má margvís-
leg vottorð og skýrslur. Ef takast á að
innleiða SMT almennt á öllum sviðum
þar sem það er á annað borð hag-
kvæmt verður vafalaust að breyta
ýmsum lögum er lúta að viðskiptum
og stjórnsýslu.
HÆGT AÐ SPARA 900 MILUÓNIR Á ÁRI
Reynt hefur verið að meta þann
sparnað í viðskiptum sem hljótast
mun við það að innleiða SMT. SWEP-
RO, sænsk nefnd sem vinnur að því
að einfalda verklag í viðskiptum, hef-
ur kannað þetta og komist að því að
skrifstofu- og skjalakostnaður vegna
útflutnings sem og innflutnings sé um
það bil 4% af verðmæti þess sem
verslað er með. Þá er það talið að
þennan kostnað megi auðveldlega
lækka um 20% ef allir aðilar í viðskipt-
um ástundi skjalaskipti milli tölva.
Hvað er þá líklegt að spara megi
mikið á íslandi miðað við þessar töl-
ur? Lítum á það.
Hér á landi nam inn- og útflutningur
samtals um 108 milljörðum króna árið
1987. Ef við gefum okkur að niður-
stöðurnar frá Svíþjóð eigi einnig við
hér á landi væri skrifstofu- og skjala-
kostnaður 4% eða um 4,3 milljarðar
króna. Ef skjalaskipti milli tölva hefðu
verið notuð til hins ýtrasta í þessum
viðskiptum árið 1987 hefði sparast
fimmtungur þessarar fjárhæðar eða
nærri 900 milljónir króna.
Hér var eingöngu átt við inn- og
útflutningsviðskipti. Á öðrum sviðum
eins og innanlandsverslun, iðnaði,
bönkum, tryggingarstarfsemi og síð-
ast en ekki síst opinbera kerfinu eru
án efa einnig miklir sparnaðarmögu-
leikar.
STAÐLARNIR ÞRÍR
Nú verður vikið nokkrum orðum að
tæknilegum atriðum er varða skjala-
skipti milli tölva. Stöðlun er hér það
sem allt veltur á. Einkum er rætt um
þrjá staðla í sambandi við SMT. Þeir
nefnast EDIFACT, X.400 og X.25.
EDIFACT - STÖÐLUÐ VIÐSKIPTASKJÖL
EDIFACT er skammstöfun fyrir
Electronic Data Interchange For
Administration, Commerce and
Transport. Staðall þessi mælir fyrir
um hvemig skjalalaus skilaboð skuli
vera uppbyggð, hvemig þau skuli
búin til o.s.frv. Gefnar eru reglur um
hvemig má safna orðum í skiljanlegar
setningar eftir ákveðnum málfræði-
reglum. Orðunum er skipað í setning-
ar, setningum í gagnahópa og gagna-
hópum síðan skipað í stöðluð skeyti
(messages). Þessi tölvuskeyti geta
t.d. verið skjöl, teikningar eða frjáls
texti.
Markmiðið með gerð staðalsins
var að skilgreina og búa til sameigin-
legt „tungumál" sem gerði tölvu-
gögnum (upplýsingum) fært að flæða
úr einni tölvu í aðra, frá einu landi til
annars án tillits til hvaða tölvutegund-
ir og samskiptamáti ætti í hlut. Samt
sem áður yrði tungumálið að vera
læsilegt fyrir menn og nota skyldi al-
þjóðlegt sett bókstafa, tölustafa og
annarra tákna.
Eftir að EDIFACT var samþykktur
sem alþjóðastaðall hefur verið hafist
handa við að staðla margvísleg algeng
viðskiptaskjöl svo sem reikning,
pöntun, svar við pöntun, ósk um
breytingu á pöntun, tilkynningu um
að vara sé lögð af stað til viðtakanda,
verðskrá, afhendingaráætlun, flutn-
ingspöntun, staðfestingu á flutnings-
pöntun, ósk um farmtryggingu, ýmis
tollskjöl, greiðsluheimild, reiknings-
yfirlit og fleiri. Þessi skjöl eru nú að
verða alþjóðlega stöðluð eitt af öðru
og fyrirtæki innan tíðar hafið notkun á
þeim.
X.400 ■ TÖLVUPÓSTUR
Þessi staðall lýsir fyrirkomulagi
tölvupóstkerfis til þess að flytja skjöl-
in frá einni tölvu til annarrar. Staðall-
inn fjallar um hvernig flytja skuli
skeyti um gagnaflutningsnet með
svonefndri geymsluskilatækni (store
and forward technique). Sú tækni
felst í því að gögn sem send eru um
netið eru geymd um stundarsakir
(e.t.v. fáeinar sekúndur) áður en
þeim er beint áfram um netið. Þá er
Finnst þér Ijósritun dýr?
De6et
Austurstræti 8, Sími 10106
raeðV0&
Fyrir utan
okkar sérlega
lága grunn-
verð, veitum
við mjög
hagstæðan
magnafslátt
42