Frjáls verslun - 01.07.1989, Blaðsíða 62

ERLENT
Dagblöð og tímarit Murdochs í
Astralíu, Bretlandi og Bandaríkjunum
skiluðu honum hundruðum milljóna í
tekjur og í kringum 1980 fór hann að líta í
kringum sig eftir öðrum fjárfestingum.
Auglýsingasjónvarp í Bretlandi hafði
skilað sjónvarpsstöðvunum
þar gífurlegum hagnaði
og Murdoch var
æstur í að fá eitt-
hvað af þeirri
köku. En þó
hann ætti fjár-
magnið hindruðu
bresk lög hann.
Dagblaðaeign hans bann-
aði honum að eiga sjónvarpsstöð.
Þetta varð til þess að hann setti á fót
gervihnattastöðina Sky Channel árið
1982, sem varð útbreiddasta gervi-
hnattastöðin með rúmlega 10 milljónir
áhorfenda árið 1988.
Sjónvarpsmarkaðurinn í Evrópu nær
til 112 milljón heimila og áætluð velta
sjónvarpsstöðva í Evrópu er um 10
milljarðar punda. Murdoch náði aðeins
broti af þessum áhorfendum með Sky
Channel og kannanir sýndu að aðeins
pínulítið brot af þeim áhorfendum sem
höfðu tækifæri til að horfa á rásina í
gegnum kapalkerfi notfærðu sér það.
Tilraunin til þess að sjónvarpa yfir landa-
mæri til áhorfenda í mörgum Evrópu-
löndum mistókst algjörlega og bæði
Murdoch og aðrir sem ætluðu sér að
græða á fyrirtækinu töpuðu milljónum
punda. En Murdoch er sannfærður um
að hægt sé að græða á gervihnattasjón-
varpinu. I júní á síðasta ári tilkynnti hann
á blaðamannafundi í Bretlandi að Sky
sjónvarpið væri að færa út kvíarnar. Að
þessu sinni yrði nægilegu flármagni dælt
í fyrirtækið til þess að hægt yrði að sjón-
varpa á fjórum rásum í gegnum Astra
gervihnöttinn. Murdoch tilkynnti einnig
að ætlunin væri að þjóna breska markað-
inum í samkeppni við auglýsingasjónv-
arp þar. Hann hafði gert samning við
Amstrad fyrirtækið um framleiðslu á litl-
um, ódýrum diskum til móttöku á sjón-
varpsefninu og hann gerði ráð fyrir að
meira en milljón diskar myndu seljast í
Bretlandi á árinu 1989. Kostnaður við
þessar fjárfestingar eru yfir 500 milljónir
punda.
Þegar Murdoch tilkynnti þessa
ákvörðun sína urðu aðrir ijölmiðlarisar
ævareiðir. Robert Maxwell blaða- og
sjónvarpskóngur hafði ætlað sér að sjón-
varpa á Astra gervihnettinum en
ákvörðun hafði verið tekin um að bíða í
eitt ár til þess að hægt yrði að nota
fullkomnara sjónvarpskerfi, sem kallast
D-Mac. Murdoch ákvað hins vegar að
sjónvarpa í Pal kerfmu til þess að áhorf-
endur þyrftu ekki að fjárfesta í nýjum
tækjum öðrum en móttökudiskinum.
Þannig gat hann einnig orðið
ári á undan og slíkt er
afar mikilvægt til
þess að venja
áhorfendur við
ákveðna stöð. En
hlutimir hafa ekki
gengið eins vel og
Murdoch ætlaði í
fyrstu. Illa hefur gengið að
dreifa móttökudiskunum og almenn-
ingur í Bretlandi hefur ekki sýnt fyrir-
bærinu Sky nægan áhuga. Sala á diskum
hefur ekki gengið eftir áætlunum. Þar að
auki missti Murdoch Disney rásina, sem
hefði getað unnið hylli almennings,
þegar Walt Disney fyrirtækið ákvað á
síðustu stundu að draga sig út úr fyrir-
tækinu. Murdoch á nú í umfangsmiklum
málaferlum við Disney fyrir alvarleg
samningsbrot.
En það er ýmislegt sem bendir til
þess að Sky sjónvarpið muni skila góð-
um hagnaði í framtíðinni ef allt fer að vilja
Murdochs. Hann hefur alla tíð reiknað
með því að gervihnattasjónvarpið skili
ekki hagnaði fyrr en eftir áratug eða svo
— kannski fyrr ef áætlanir standast.
Undirbúningur þessa fyrirtækis hefur
staðið yfir síðan á árinu 1985 þegar Mur-
doch fór út í gífurlegar íjárfestingar í
Bandaríkjunum.
Bandaríkin eru stærsti sjónvarps-
markaður í heimi. Hann samanstendur
af 88 milljónum heimila og velti 38.28
milljörðum dollara árið 1988. Murdoch
hafði áhuga á því að kaupa sjónvarps-
stöðvar í Bandaríkjunum en líkt og í
Bretlandi voru lög sem hindruðu útlend-
inga í að eignast sjónvarpsstöðvar þar í
landi svo og lög sem bönnuðu dagblaða-
eigendum að taka þátt í slíkum rekstri á
sömu markaðssvæðum og blöð þeirra
gera út á.
Murdoch byijaði samt að þreifa fyrir
sér í þessum efnum og ákvað að snúa sér
fyrst að því að kaupa nauðsynleg tæki til
þess að framleiða sjónvarpsefni. í mars
árið 1985 ákvað hann að kaupa helming-
inn af kvikmyndaverinu 20th Century
Fox af olíuauðkýfingnum Marvin Davis
frá Denver. Fyrir þetta borgaði Mur-
doch 250 milljónir dollara. Murdoch
hafði áður haft samband við Davis með
hugsanlega fjárfestingu í Wamer Com-
munications í huga. Murdoch átti þá
þegar 7% af hlutabréfum Warners. í
staðinn keypti Warner Murdoch út úr
fyrirtækinu fyrir 41 milljón dollara og
hann notaði þetta fjármagn til að kaupa
Fox. Á þessu stigi málsins vissu menn
að Murdoch myndi ekki sætta sig við að
eiga aðeins helminginn í Fox. Einn heim-
ildarmaður Wall Street Journal lét þau
orð falla að það myndi ekki líða á löngu
þar til Murdoch stjómaði eða eignaðist
Fox að öllu leyti. Hann væri ágengur og
langt frá því að vera samvinnuþýður ef
aðrir ættu hlut í fyrirtækjum hans.
í maí 1985 tilkynnti Murdoch að hann
hefði fest kaup á sjö óháðum sjónvarps-
stöðvum af fyrirtækinu Metromedia
Inc. Fyrir þessar stöðvar sem eru stað-
settar á sjö stærstu sjónvarpsmörkuð-
um Bandaríkjanna borgaði hann 1.5 millj-
arða dollara. Stöðvarnar eru staðsettar í
New York, sem er stærsti sjónvarps-
markaðurinn í Ameríku, Los Angeles,
Chicago, Dallas, Washington DC, Hou-
ston og Boston. Murdoch var staðráð-
inn í því að fara út í grimma samkeppni
við stóm sjónvarpsnetin þrjú, ABC,
NBC og CBS og með því að festa kaup á
Metromedia stöðvunum gat hann náð til
rúmlega 18% af sjónvarpsáhorfendum í
Bandaríkjunum.
Murdoch skorti ekki samkeppnisaðila
sem vildu festa kaup á þessum stöðvum.
Fyrirtækin Gulf & Westem Industries
sem eiga Paramount Pictures kvik-
myndaverið og Coca-Cola vildu bæði
kaupa stöðvarnar en þegar þessir aðilar
fréttu hversu háa upphæð Murdoch var
reiðubúinn að borga drógu þeir sig til
baka.
Ástæðan fyrir því að Murdoch var
tilbúinn að borga svo mikið var einfald-
lega sú að hann vildi fara strax út í sam-
keppni við stóru sjónvarpsnetin þrjú.
Þegar hann var spurður af hverju hann
hefði keypt stöðvamar svo dýru verði
svaraði hann: „Mér fannst verðið alls
ekki hátt. Það má ekki gleymast að við
náðum stærstu mörkuðum í heimi eins
og hendi væri veifað.“ Marvin Davis
sem hafði tekið þátt í samningaviðræð-
unum um kaup á stöðvunum var ekki
ánægður. Hann fór ofan í saumana á
kaupsamningunum og leist ekki á blik-
una. í september 1985 dró hann sig út úr
fyrirtækinu. Davis vissi að Murdoch
vildi eignast hinn helminginn í 20th Cen-
tury Fox. Hann vissi einnig að fyrst
Murdoch var búinn að festa kaup á sjón-
varpsstöðvunum þá væri hann reiðu-
búinn að borga mjög hátt verð fyrir Fox
Fréttir af ofbeldi, kynlífssvalli og
slúður, svo og mjög læsilegar
íþróttafréttir einkenna News of
the World.
62