Frjáls verslun - 01.09.1999, Blaðsíða 22

Bryndís Schram, eiginkona Jóns Baldvins, og Ingibjörg Rafhar, eiginkona Þorsteins Pálssonar.
Mikið mæðir á mökum sendiherra Islands erlendis þótt engin fái þeir launinfyrir. Staðaruþpbœt-
ur eru að hluta til hugsaðar sem fjölskyldutekjur enda lœkka þœr efmaki fær vinnu erlendis.
bundnum hætti. Það er því vegna hagsmuna ríkisins sem starfs-
menn utanríkisþjónustunnar eru háðir flutningsskyldu alla sína
starfsævi og staðaruppbætur eru greiddar til að bæta þeim ýmsa
þætti eins og óbeinan kostnað, álag og óhagræði sem af þessari
flutningsskyldu leiðir fyrir þá sjálfa og fjölskyldur þeirra.
Staðaruppbætur Víkjum aftur að staðaruppbótunum. Hvergi,
svo kunnugt sé, hefur tekist að ná samkomulagi um hvernig
sundurliða skuli staðaruppbætur, enda vega mismunandi þættir
mismikið hjá hveijum einstaklingi. Eina leiðin til að leysa það
mál hefur verið að ákvarða starfsmönnum viðbótargreiðslu við
þau grunnlaun sem þeir hafa heima. Staðaruppbætur eru
greiddar í utanríkisþjónustum allra ríkja og eru hvergi skattlagð-
ar svo vitað sé. Staðaruppbætur utanríkisþjónustunnar eru mis-
munandi eftir löndum og gengisþróun einstakra mynta og eru
því breytilegar í íslenskum krónum. Hins vegar eru þær ákvarð-
aðar til eins árs í senn og breytast ekki á því ári þrátt fyrir geng-
isbreytingar. Börn starfsmanna þurfa að skipta um skóla, menn-
ingarumhverfi og tungumál með óreglulegu millibili og fylgir
því mikið álag fyrir börn og foreldra. Aðlögun að öðrum venjum
og aðstæðum á hverjum stað veldur oft verulegum kostnaði og
samskipti við ættingja og vini eru dýr vegna fjarlægða. Fjarlægð-
ir í stórborgum valda verulegum aukakostnaði og oft þarf að
skipta heimili milli Islands og starfsstaðar erlendis þegar börnin
komast á legg og má svo áfram telja.
Heimili eða veislusalur? Bústaðir útsendra embættismanna,
ekki síst sendiherrabústaðirnir, eru hvort tveggja í senn heimili
og opinberir móttökustaðir íslenska ríkisins. Nauðsynlegt er að
geta breytt heimili í móttökustað með litlum fyrirvara og fylgja
því bæði óþægindi og útgjöld sem greidd eru af staðaruppbót-
um. Sama gildir um notkun einkabifreiða starfsmanna í opinbera
þágu sendiráðsins. Þegar starfsmaður
starfar heima í ráðuneyti falla staðarupp-
bætur niður.
Hann fær því engar bætur fyrir flutn-
ingsskylduna þrátt fyrir að hún sé í fullu
gildi og óvissa ríki um það hversu lengi
hann muni dveljast á Islandi með allri
þeirri röskun sem því getur fylgt. Slíkar
bætur eru hins vegar greiddar í ýmsum
öðrum ríkjum svo sem Danmörku og
Finnlandi. Þegar yfir lengri tíma er litið
getur upphæð staðaruppbóta þess vegna
gefið mjög skekkta mynd af kjörum
starfsmanna utanríkisþjónustunnar. Gera
má ráð fyrir að starfsmaður sé erlendis
u.þ.b. helming starfstíma síns og fái þá
greiddar staðaruppbætur eins og að fram-
an er rakið. Hinn helming tímans er hann
við störf í utanríkisráðuneytinu. Þar greið-
ast engar staðaruppbætur þótt veigamikil
rök megi færa fyrir því sökum áframhald-
andi flutningsskyldu. Nægir þar að benda á stöðu maka, kjör og
lífeyrismál, eins og að framan er rakið, svo og kostnað og fyrir-
höfri við að útvega eða ráðstafa húsnæði, oft með mjög stuttum
fyrirvara, o.fl.
Einingar hér heima Auk mánaðarlauna getur kjaranefnd ákveð-
ið sendiherrum og sendifulltrúum, sem starfa á aðalskrifstofu
ráðuneytisins, þ.e. eru ekki starfandi í sendiráðum, fasta mánaðar-
lega greiðslu í formi eininga fyrir alla yfirvinnu og álag er starfinu
fylgir. Fjöldi eininga getur verið allt að 47 á mánuði, en þær eru al-
mennt á bilinu 15-40. Eining er 1% af 127. launaflokki Kjaranefnd-
ar og er núna um 3.100 krónur á hveija einingu. Fjöldi eininga er
ákveðinn sérstaklega fyrir hvern sendiherra og sendifulltrúa og
má endurskoða hann árlega.
Önnur hlunnindi Ýmis önnur hlunnindi fylgja því að vinna í
sendiráði. Hvorki sendiherrar né aðrir sendiráðsstarfsmenn
greiða húsaleigu en ráðuneytíð hefur eftirlit með því að slík út-
gjöld séu innan hæfilegra marka miðað við starfsstað og stöðu
viðkomandi. I flestum löndum á starfsfólk sendiráða þess kost
að panta ýmsan varning frá tollvöruverslunum „bonded stores"
og almennt gildir að diplómatískir starfsmenn geta flutt inn vör-
ur til þess lands sem þeir starfa í, nema Islands, án þess að
greiða af þeim gjöld. Tollvöruvöruverslanir eru á almennu und-
anhaldi í Evrópu vegna Evrópska efnahagssvæðisins og títt mun
vera að sendiherrar panti mat og vín hjá heildsölum fremur en
tollvöruverslunum. Almenna reglan í utanríkisþjónustu landa er
sú að skattskylda sendiráðsstarfsmanna er yfirleitt minni en
annarra í því ríki sem þeir starfa, en er þó mismunandi eftír
löndum. Það gilda engar sérreglur um innflutning bíla eða
búslóða íslensks sendiráðsfólks til landsins þegar þeir flytja
heim.
Risna
Ætla verður að á mörkunum sé að risna sendiherra upp á um 50 til 150 þúsund á mánuði að jafnaði dugi fyrir veislum og
ýmsu öðru vegna móttaka. Kvöldverður á góðu veitingahúsi úti kostar vart undir 5 þúsund krónum á manninn. Tvær tólf-
manna veislur á mánuði á veitingahúsi kosta um 120 þúsund krónur.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■^■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■i
22