Frjáls verslun - 01.11.1999, Blaðsíða 23

Ekki abeins virkjanir, stíflur, brýr og álver heldur jarðgöng líka. Hvaljjarðargöngin
eru eitt af stórvirkjum Istaks. Fyrirtækið kom einnig að gerð Vestfjarðaganga fyrir
nokkrum árum. Mynd: Vigfús
ístak hefur ekld aðeins „lifað af“ heldur hef-
ur fyrirtækið notið mikillar velgengni, ekki síst
á síðustu árum. Fyrir utan þá stefnu að standa
ætíð vel að verld hvaða lyldll er þá öðrum
fremri að velgengninni?
„Gott starfsfólk, það er nú ekki flóknara en
það. Sumum kann að finnast þetta svar mitt vera
gamall frasi, en fyrirtækið gæti ekki sinnt mörg-
um stórverkefnum í einu, víða um land, án starfs-
manna sem leggja sig fram, axla ábyrgð og eru
sjálfstæðir í vinnubrögðum. Eg leiði hópinn - en
velgengni Istaks er verk allra starfsmanna. Þetta
getur aldrei verið eins manns verk! Valdi er dreift
hér sem frekast er kostur. Öðru vísi væri þetta
ekki hægt. Við höfum frá fyrstu tíð byggt á tækni-
menntuðum mönnum. Eg hef stundum haft á orði
að við séum verkfræðilegt verktakafyrirtæki, að
sá væri bragurinn í fyrirtækinu. Hins vegar er
ekki nóg að hafa tæknimenntaða menn, bygging-
ar rísa ekki upp af sjálfu sér; það verða að vera
góðir verkstjórar, iðnaðarmenn og verkamenn úti
á vinnusvæðunum. Þetta byggist allt á samstarfi,
samræmingu og góðu skipulagi, að allir leggi hönd á plóginn."
I stjórnun þinni færir þú bæði völd og ábyrgð til milli-
stjórnenda. Eftir hvers konar eiginleikum sækist þú þegar
þú ræður stjórnendur í vinnu?
,^Etli ég horfi ekki til þess hvort þeir séu vel menntaðir,
geti unnið sjálfstætt og þori að taka ákvarðanir. Eg held að
framhaldsnám erlendis sé líka gott, hvort sem þeir hafa lokið
prófi þaðan eða ekki. Nám og búseta erlendis þroskar fólk -
og gerir það sjálfstætt. Ég tel þetta góðan grunn að byggja á.
Ekkert af þessu dugir þó hafi þeir ekki rétta persónuleikann,
réttu skapgerðina. Þeir verða að vera stjórnendur að upplagi
og vilja stjórna. Þegar á reynir er það þó hæfileikinn í mann-
legum samskiptum sem líklegast skiptir mestu, hvernig við-
komandi sé í umgengni. Stjórnendur verða að geta umgeng-
ist annað fólk. Ég minnist þess, þegar ég var ungur verkfræð-
ingur hjá flughernum á Keflavíkurflugvelli og óskað var eftir
meðmælum, að spurt var sérstaklega um það hvernig við-
komandi væri í umgengni. A þessa spurningu var lögð rík
áhersla. Stjórnendur verða að vera þægilegir og kurteisir en
ákveðnir og metnaðargjarnir. Erfitt getur hins vegar verið að
draga upp harða og ákveðna línu um eiginleika stjórnenda,
dæma og útiloka fólk fyrirfram, því enginn verður góður
stjórnandi nema hann fái að reyna sig, fái tækifæri til að
stjórna og axla ábyrgð. Reynslan sýnir að margir hafa
sprungið út í starfi og staðið sig vonum framar sem stjórn-
endur, þegar þeir hafa fengið að spreyta sig en aðrir hafa ekki
staðið undir væntingum."
islendingar leysa hlutina Páll er raunar ekki sá fyrsti sem nefn-
ir það sem góðan grunn fyrir stjórnendur að hafa dvalið erlendis
við nám, Hörður Sigurgestsson, forstjóri Eimskips, sem útnelhd-
ur var maður ársins í viðskiptalífinu í fyrra, nefndi þetta líka í við-
tali við Fijálsa verslun. Fyiir ungt fólk er þetta því ákveðin vís-
bending um að flytjast út um tíma. En það er ekki aðeins að fólk
þroskist, verði sjálfstætt og öðlist góða kunnáttu í ákveðnu tungu-
máli, Páll er með skemmtilega kenningu um að dvöl erlendis
dragi úr minnimáttarkennd Islendinga gagnvart útlendingum.
„Ég held að það sé mikilvægt að fólk hafi búið einhvern tíma
erlendis, hafi kynnst öðrum þjóðum. Kannski ekki síst til að yf-
irvinna minnimáttarkenndina gagnvart útlendingum. Við Is-
lendingar þuríúm alls ekki að hafa hana. Þvert á móti! Ég ráð-
legg öllum stjórnendum, sem eru í viðskiptum eriendis, að hafa
þetta í huga fái þeir það á tilfinninguna að litið sé niður á þá
vegna fámennis okkar. Það hefur sýnt sig að við Islendingar
leysum lilutina! Kannski það skýri hvers vegna við höfum lifað
af hér í þessu harðbýla landi. Það er í eðli okkar að leysa hlut-
ina. Ég tel t.d. að ástæða þess hve margir af lykilmönnum Pihl
vtða um heim eru Islendingar sé ekki síst sú að þeir leysa mál-
in. Islendingar klára sig af hlutunum. Það er mikill styrkur fyr-
ir Istak hve víða tæknimenntaðir menn okkar hafa sótt mennt-
un og starfsreynslu. Hér eru verkfræðingar með menntun frá
Islandi, Bandaríkjunum, Þýskalandi, Danmörku, Noregi, Sví-
þjóð og víðar. Fyrir vikið verður menntunin alhliða og sjónar-
miðin sömuleiðis við lausnir á verkefnum.“
Kambarnir ruddu brautina Fæstir gera sér grein fyrir þvt þeg-
ar þeir aka austur fyrir tjall, á þjóðvegi nr. 1, að sá vegur var eitt
af fyrstu verkum Istaks og það sem kom fyrirtækinu eiginlega
af stað, ruddi brautina. Fyrsta verk Istaks var raunar við Búr-
fellsvirkjun þegar virkjunin var stækkuð og þremur vélum bætt
þar við. Síðan komu miðlunarframkvæmdir við Þórisvatn, svo-
nefnd Vatnsfellsveita. En eftir það kom undirvinna og lagning
slitlags á veginn austur, fyrst frá Arbænum og upp að Lögbergi,
síðan yfir Hellisheiðina og niður Kambana. Þessi vinna gaf vind
í seglin. Næsta verkefnið var stækkun hafnarinnar í Þoriáks-
höfn í kjölfar eldsumbrotanna í Vestmannaeyjum. Fyrsta verkið
í Reykjavík var gerð verkstæðis og lagers fyrir Rafmagnsveitu
Reykjavíkur við Armúlann. Síðan er listinn orðinn langur og
óvenju glæsilegur; verkin tala.
Sex mánaða dauðakúrfa Fyi-irtækið hefur nokkrum sinnum
orðið að hægja á ferðinni vegna minnkandi verkelha. Þetta er
sveitlukenndur markaður. En hefur Páll einhvern tímann farið
að sofa á kvöldin og haft áhyggjur af því að fyrirtækið yrði alger-
lega verkefnalaust eftir þijá til sex mánuði? „Ekki nýlega," segir
hann. „Við höfum þó gengið í gegnum erfiða tíma og þurft að
23