Frjáls verslun - 01.11.1999, Síða 56

FJflRMfll
Mihilvægi samkeppni
á fjármálamarkaði!
Guðmundur Hauksson,
sparisjóðsstjóri SPRON
Guðmundur Hauksson, sparisjóðsstjóri Spron, ergestapenni að pessu sinni.
Hann bendir stjórnvöldum á aðgœta vel að jafnri samkeppnisstöðu aðila á
jjármálamarkaði í mögulegum einkavœðingaraðgerðum.
áhættu eru betri. Með sama hætti eru
tækifæri til ijárfestinga og sparnaðar mun
fjölbreyttari en áður. Þjónar það hagsmun-
um einstaklinga, jafnt sem fyrirtækja, líf-
eyrissjóða og félagasamtaka.
Islendingar voru vonum seinni til að nýta sér þau verðmæti
sem mikið ffelsi í viðskiptum og hörð samkeppni skapa
hveiju því þjóðfélagi sem treystir stöðu þessara þátta í hag-
kerfi sínu. Hér á landi var það útbreidd skoðun að sérstaða ís-
lensks hagkerfis væri slík að almenn hagfræðilögmál ættu ekki
við.
Þetta hefur sem betur fer breyst mikið. I dag vita menn að
aukið frelsi í verslun hefur leitt til aukinnar samkeppni, sem aft-
ur leiddi af sér lægra vöruverð, meira vöruúrval og tjölbreyttari
og betri þjónustu. Þessi þróun varð lykillinn að bættum lífskjör-
um á Islandi eins og annars staðar.
Sérstaða smæðarinnar Vissulega eru íslendingar fámenn þjóð
með smátt hagkerfi. Slík staða takmarkar ýmsa möguleika en
gefur einnig tækifæri til að nýta sérstöðu smæðarinnar. Við
erum vön að heyra um að fyrirtæki séu óðum að renna inn í
stærri einingar til að nýta hagkvæmni stærðarinnar. Við lieyr-
um minna um þá staðreynd að flest smáríki sem átta sig á sér-
stöðu sinni og nýta möguleika sína hafa skapað þegnum sínum
betri lífskjör en flestum stórþjóðum hefur tekist. Island er nú í
þeirra hópi. Það ætti að sannfæra okkur um að bæði litlar þjóð-
ir og smá fyrirtæki standast fullkomlega samanburð við stærri
samkeppnisaðila, sé rétt á málum haldið.
Frelsi á fjármagnsmarkaði Með sama hætti leiddi aukið frelsi
á íjármagnsmarkaði til mikilla framfara. Þær framfarir hafa
reyndar orðið svo hraðar hér á landi að erlendir aðilar hafa lýst
undrun sinni á því á hve skömmum
tima hefur tekist að þróa hér mik-
ilvægan fjármagnsmarkað. Það
hafi tekið áratugi erlendis
sem hér gerðist á nokkrum
árum.
Nú er til staðar markaður
sem gerir fyrirtækjum kleift
að sækja sér fé til reksturs á
markaðskjörum, hvort held-
ur er í formi skuldabréfa eða
hlutaíjár. Aðgangur að er-
lendu fjármagni er
greiðari en áður
þekktist og
möguleikar til
að stjórna
ijárhags-
legri
Þjóðir keppa Rétt er að líta á þjóðir sem samkeppnisaðila. Auk-
ið frelsi til alþjóðlegra viðskipta hefur leitt til þess að fyrirtæki
bera saman það umhverfi sem þau starfa í við það sem annars
staðar býðst og reka síðan starfsemi sína á þeim stað sem þeim
er hagstæðastur. A þessu sviði eiga smáþjóðir mikla möguleika.
EES innleiddi nýtt umhverfi Segja má að fijáls fjármagnsmark-
aður hér á landi hafi myndast í kjölfar þess að Island varð aðili
að Evrópska efnahagssvæðinu. Eitt af skifyrðum þeirrar aðildar
var að löggjöf um fjármagnsmarkað yrði breytt til samræmis við
lög og reglur sem gilda í Evrópusambandinu. Skyndilega stóðu
íslensk ijármálafyrirtæki að mestu jafnfætis erlendum keppi-
nautum hvað starfsumhverfi snertir. Islensk ijármálafyrirtæki
nýttu sér strax þá auknu möguleika sem þeim stóðu til boða og
árangurinn varð bætt Ijármálajíjónusta, eins og áður var rakið.
Þarf séríslenskar reglur? Vonandi átta menn sig á þessum
staðreyndum þannig að ekki komi til þess að lögum á Islandi
verði breytt i þá átt að taka á ný upp lagaákvæði sem miðast við
„séríslenskar aðstæður“ eins og nokkuð hefur verið rætt um að
undanförnu.
Með sama hætti verða stjórnvöld að gæta vel að jafnri sam-
keppnisstöðu aðila á ijármagnsmarkaði í mögulegum einka-
væðingaraðgerðum. Það hlýtur að verða meginmarkmið þeirra
að skapa sem mesta samkeppni á öllum sviðum markaðarins og
raska ekki því sem áunnist hefur. Öflug samkeppni er líklegri til
að skila þjóðinni meiri verðmætum en ella úr þessari atvinnu-
grein eins og á öðrum sviðum. 33
Markmið stjórnvalda
Það hlýtur að verða meginmarkmið stjórnvalda að skapa sem mesta
samkeppni á öllum sviðum fjármálamarkaðarins og raska ekki því sem
áunnist hefur. Öflug samkeppni er líklegri til að skila þjóðinni meiri verð-
mætum en ella úr þessari atvinnugrein eins og á öðrum sviðum!