Frjáls verslun - 01.11.1999, Blaðsíða 75

mörg ár vegna sérfræðikunnáttu sinnar,
sbr. síðar. Þetta skýtur stoðum undir þá
sanngjörnu niðurstöðu að þeim verði
ekki gert kleift að skýla sér á bak við árs-
frestínn og halda því fram að þeir hafi
ekki vitað um vandann í sérhverju tilviki.
Þessar hugleiðingar eiga þó ekki við um
staðlaðan hugbúnað þar eð hann telst
falla undir gildissvið kaupalaganna.
Dómar á sviði tölvuréttar Æskilegt
verður að telja að dómstólar mótí for-
dæmi, þar sem á framleiðendur sé lögð
sönnunarbyrði, það er að framleiðendur
þurfi að leiða líkur að vanþekkingu
þeirra eða grandleysi um 2000-vandann.
Að öðrum kostí verða dómstólarnir að
horfa í gegnum fingur sér um vitneskju
framleiðenda og slá því einfaldlega föstu
að hinn sérfróði aðili hljótí að búa, eða
ættí að minnsta kostí að búa yfir þekk-
ingu, sem leggur á hann ábyrgð. Þetta á
þó ekki við takist hinum sérfróða aðila
að sýna fram á annað. Þetta myndi
einnig vera í samræmi við dómafram-
kvæmd á sviði tölvuréttar í öðrum lönd-
um, sem að miklu leyti hefur viðurkennt
að sérfróður aðili i tölvuviðskiplum skuli
bera meiri ábyrgð á því að kaupandi fái
umsamda greiðslu, heldur en almennt
verður talið eiga við um annars konar
samningssambönd.
Taki dómstólar ekki það skref sem
hér hefur verið lýst leiðir af sjálfu að
ósérfróði eða minna sérfróði aðilinn, í
þessu tílfelli kaupandinn, er í vonlítílli
stöðu. Hugbúnaðarframleiðendur geta
gætt hagsmuna hver annars með þvi að
halda því fram að vanþekking og al-
mennt grandleysi hafi ríkt um vandann,
jafiit í faginu almennt sem við þróun við-
komandi forrits. Þar með yrði allt að þvi
ómögulegt fyrir kaupanda, sem hvorld
býr yfir þekkingu á faginu né forritun
sem slíkri, að snúa við sönnunarbyrðinni
um gáleysi framleiðenda.
Telja verður að framleiðendur hafi al-
mennt haft eða átt að hafa vitneskju um
2000-vandann í mörg ár vegna sérfræði-
kunnáttu sinnar. Þetta skýtur stoðum undir
þá sanngjörnu niðurstöðu að þeim verði
ekki gert kleift að skýla sér á bak vlð árs-
frestinn og halda því fram að þelr hafi
ekki vitað um vandann í sérhverju tilviki.
Þessar hugleiðingar eiga þó ekki við um
staðlaðan hugbúnað þar eð hann telst
falla undlr gildissvið kaupalaganna.
í framhaldi af því sem sagt hefur verið
um ætlaða grandsemi hugbúnaðarfram-
leiðenda verður að álykta sem svo að
hinn strangi tilkynningarfrestur 52. gr.
kaupalaganna, „skal hann skýra seljanda
frá því þegar í stað, ef um verzlunarkaup
er að tefla ...“, teljist ekki eiga við vegna
hinnar vítaverðu vanhirðu framleiðand-
ans, sbr. lögjöfnun frá 53. gr. kaupalag-
anna. Það er dómstóla að meta hver tíma-
mörk tílkynningar teljast eiga við.
Upplýsingaskylda seljenda Leiða má
líkur að því, að kaupendur 2000-vanhæfs
hugbúnaðar hafi nokkuð sterka stöðu ef
til þess kemur að málaferli rísi í kjölfar
þess tjóns sem af kann að hljótast. Má í
því sambandi benda á þýðingu almennra
sjónarmiða um grandsemi og þær kröfur
sem almennt eru gerðar tíl sérfræðinga.
Ennfremur að í skaðabótamálum næstu
ára verður horft til þess að mjög langt er
um liðið síðan ábendingar og viðvaranir
tóku að birtast í fagtímaritum á sviði
tölvumála um 2000-vandann. Það mun
ekki verða sjónarmiðum framleiðenda
hugbúnaðar tíl framdráttar.
Þá munu dómstólar líta tíl þess að
framleiðendur hafa í áraraðir átt þess
75