Morgunblaðið - 16.01.2001, Blaðsíða 38

MENNTUN
38 ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Á ÍSLANDI eru um 400sjúkraþjálfarar starfandiá um 100 vinnustöðum.Festir þeirra eru mennt-
aðir hérna heima en til þess að út-
skrifast sem sjúkraþjálfari þarf 4 ára
háskólanám sem kennt er í Háskóla
Íslands og lýkur með BS-gráðu.
Framhaldsnám í sjúkraþjálfun hefur
ekki verið valkostur hér á landi en
meistaranám í heilbrigðisvísindum
sem kennt er við Háskóla Íslands
nýtist sjúkraþjálfurum vel á sínum
starfsvettvangi. Íslenskrir sjúkra-
þjálfarar hafa þrátt fyrir að sjúkra-
þjálfun sé fag sem krefst mikillar
verklegrar kennslu, undanfarin ár
verið að sækja fjarnám til Banda-
ríkjanna.
Fjarnámið í háskóla
í Flórída
Fyrir þremur árum hófu 34 ís-
lenskir sjúkraþjálfarar framhalds-
nám við The University of Saint
Augustine í Flórída. Þrír sjúkra-
þjálfarar, Sigrún Baldursdóttir,
Ágúst Hilmisson og Anna Margrét
Guðmundsdóttir skipulögðu þetta
nám hér á landi og eru í forsvari fyrir
hópinn. Náminu er
þannig háttað að kenn-
arar frá háskólanum
koma reglulega til Ís-
lands og kenna eitt fag
í senn, bæði bóklegt og
svo verklega þjálfun
sem stendur yfir í 3–7
daga í senn. Námið
skiptist niður í nokkra
sérhæfingarþætti sem
geta staðið einir og sér
sem viðbótaráfangar
við grunnnámið en ef
allir þættir eru teknir,
lýkur náminu með
meistaragráðu. Bókleg
verkefni eru ýmist
send með pósti eða í
gegnum tölvusam-
band. Verklegi þátturinn er svo
kenndur hérna heima. Sé námið tek-
ið í dagskóla erlendis þá tekur tvö ár
að ljúka því en sem fjarnám samhliða
vinnu þá tekur það um fimm ár.
Nú þegar hafa um 23 íslenskir
sjúkraþjálfarar lokið hluta þessa
náms frá þessum háskóla í Flórída,
en sá hluti felur í sér sérhæfingu í
meðferð á hrygg- og útlimaliðum,
(Manual Therapy). Nokkrir íslenskir
sjúkraþjálfarar hafa lokið samskon-
ar námi frá Noregi eða Ástralíu.
Kennarar frá Bandaríkjunum
koma hingað
Nýverið var hér kennari frá skól-
anum, Laurie Hartmann, prófessor í
osteopathic-tækni við British School
of Osteopathy. Prófessor Hartmann
er eftirsóttur fyrirlesari í Manual
Therapy-tækni og kennir sjúkra-
þjálfurum sem lokið hafa háskóla-
prófi. Meðan hann dvaldi hér kenndi
hann hnykkmeðferð.
Sigrún Baldursdóttir, sjúkraþjálf-
ari hjá Sjúkraþjálfun Styrks, segir
það mikinn feng fyrir íslenska
sjúkraþjálfara að vera í samstarfi við
þennan skóla og fá hingað til lands
sérfræðinga eins og Hartmann. Ís-
land sé fyrsta landið utan Bandaríkj-
anna þar sem skólinn býður upp á
samfellt nám. Sigrún segir þekkingu
hafa fleygt mikið fram á síðustu ára-
tugum og sífellt sé að koma fram ný
vitneskja í læknavísindum og þekk-
ingu á líkamanum og starfsemi hans.
„Frekari þekking leiðir til þess að
meðhöndlun og meðferðarform við
kvillum, sjúkdómum og áverkum
verður markvissari,“ segir Sigrún.
Hún segir Háskólann í Flórída
hafa strangar reglur og gera þær
kröfur til nemenda sinna að þeir
stundi símenntun og endurmenntun,
en freistist ekki til þess að ljúka bara
gráðu og láti þar við sitja. Bent sé á
að til þess að vera öflugur í starfi
þurfi stöðugt að vera að afla mennt-
unar og endurmenntunar með ein-
hverjum hætti.
Þrátt fyrir að sjúkraþjálfarar
hljóti kjarngóða undir-
stöðumenntun í námi
sínu við Háskóla Ís-
lands þá leiðir aukin
menntun til enn frekari
færni og sérhæfni í
starfi. Sérhæfingin
skiptist niður í marga
þætti, t.d. með áherslu
á gigt, hjartaendurhæf-
ingu, barnasjúkraþjálf-
un, slys og íþrótta-
meiðsl. Einnig er hægt
að öðlast sérhæfingu í
meðferð á hrygg,
mjaðmagrind, útlima-
liðum og kjálkum, svo
eitthvað sé nefnt. Aukin
sérhæfing fagfólks leið-
ir til betri þjónustu við
skjólstæðinga og meiri möguleika á
markvissari greiningu og réttri með-
höndlun. Þeir íslensku sjúkraþjálfar-
ar sem stunda nám við The Univer-
sity of Saint Augustine hafa stofnað
sérstakt félag um hópinn, MT’c
félagið. Hlutverk þess er m.a. að
vinna að hagsmunum MT’c sjúkra-
þjálfara og að sjá um að 1–2 nám-
skeið á ári verði haldin til þess að við-
halda og bæta við þekkingu.
Sigrún segir að þrátt fyrir stöðugt
nýja vitneskju og sérhæfðari með-
ferðarform þá nái sjúkraþjálfarar
ekki alltaf að koma jafnvægi á stoð-
kerfi líkamans hjá öllum sem til
þeirra leita, því að það sé margt sem
getur viðhaldið ójafnvægi. Margir
sjúkdómar eins og t.d. gigt sem eng-
in fullkomin lækning er til við leiða
til ýmissa stoðkerfisvandamála. Þar
eru sjúkraþjálfarar í stóru hlutverki
að sporna gegn eyðileggingu sjúk-
dómsins en þeir lækna ekki sjúk-
dóminn. Því er meðferð oft langvinn
en skilar sér því að sjúklingum líður
oft betur, þeir halda færni sinni og
geta því sinnt sínu starfi lengur en
ella.
Hvert er hlutverk
MT’c sjúkraþjálfara?
Sigrún segir að MT’c (Manual
Therapy certification) sjúkraþjálfar-
ar hafi öðlast sérhæfingu til að
greina misvægi eða ójafnvægi í stoð-
kerfinu eða það sem má kalla truflun
á starfsemi stoðkerfisins. MT’c
sjúkraþjálfarar líta á líkamann sem
eina heild og tengja truflun á starf-
semi stoðkerfisins við líkamsstöðu
viðkomandi sjúklings.
Hún segir truflun á starfsemi
stoðkerfis eiga sér fjölmargar orsak-
ir og geta verið margskonar þ.e.a.s. í
sinum og himnum, í vöðvum, liðum –
þá útlimaliðum sem og hryggjarlið-
um og jafnvel beinum.
Truflun á starfsemi himna á sér
yfirleitt rætur vegna bólgu eða stytt-
inga, meðan truflun á starfsemi
vöðva orsakast gjarnan vegna ójafn-
vægis sem skapast á milli vöðva-
hópa.
Um getur verið að ræða ójafnvægi
í lengd vöðva og/eða í styrk vöðva.
Því er þannig farið að ákveðnir
vöðvahópar hafa tilhneigingu til að
styttast meðan aðrir hafa tilhneig-
ingu til að slappast. Ójafnvægi á ein-
um stað veldur síðan víðtæku ójafn-
vægi í líkamanum með tímanum.
Greining og meðferð á truflun í
starfsemi liða er m.a ein af sérgrein-
um MT’c sjúkraþjálfara og felst hún
í mati á því hvort hreyfing telst eðli-
leg, aukin eða minnkuð. Truflun á
starfsemi beina getur orsakast
vegna óeðlilegrar lögunar beinsins,
þéttleika þess eða vegna óeðlilegra
hreyfinga beina.
Meðferð MT’c sjúkraþjálfara seg-
ir Sigrún byggjast á niðurstöðu
skoðunar sjúklingsins og leitast þeir
við að líta á líkamann og starfsemi
hans á heildrænan hátt, því oft koma
einkenni fram annars staðar í líkam-
Sjúkraþjálfun/Hópur íslenskra sjúkraþjálfara stundar fjarnám til meistaragráðu við háskóla í Flórída. Anna
Ingólfsdóttir fræddist um sérhæfingu með áherslu á gigt, hjartaendurhæfingu, barnasjúkraþjálfun, slys og
íþróttameiðsl. Einnig um meðferð á hrygg, mjaðmagrind, útlimaliðum og kjálkum. Þekkjum stoðkerfið!
Morgunblaðið/Ásdís
Símenntun er sjúkraþjálfurum nauðsynleg vegna aukinnar þekkingar á líkamanum og starfsemi hans.
Laurie Hartman, prófessor við British School of Osteopathy, kemur til Íslands til að kenna sjúkraþjálfurum.
Markviss
meðferð
við kvillum
 34 sjúkraþjálfarar eru í fjarnámi
í St. Augustine í Flórída.
 Bakverkir eru e.t.v. dýrasta
vandamál atvinnulífsins.
Sigrún
Baldursdóttir
„Fyrr á árinu kom til mín 7 ára
gömul stúlka vegna höfuð-
verkja/migrenis sem hún hafði
haft frá 5 ára aldri,“ segir Sigrún
Baldursdóttir sjúkraþjálfari.
„Hún var búin að vera á stöðugri
og langvarandi lyfjameðferð,
átti erfitt með að taka þátt í
leikjum/íþróttum og var alltaf
mjög bílveik. Við skoðun sást
mikil skekkja í í hryggsúlunni al-
veg frá hálsi og niður, mjaðma-
grindin var einnig skökk. Annar
hálsliður var fastur í snúinni
stöðu. Við frekari eftirgrennslan
kom í ljós að stúlkan hafði fallið
niður af handriði tveimur árum
áður og fengið högg á höfuð og
háls. Þá hefur hálsliðurinn lík-
lega fest í snúinni stöðu og með
tímanum hefur líkaminn reynt
að jafna skekkjuna út alveg nið-
ur í mjaðmagrind. Eftir grein-
ingu á því sem aflaga hafði farið
fólst meðferðin í að losa fasta lið-
inn og jafna út hryggskekkjuna
með liðlosun og losun á mjúk-
vefjum. Síðan tók við vinna að
styrkja upp vöðvahópa sem
höfðu slappast og teygja aðra
vöðvahópa sem höfðu styst.
Stúlkan er nú alveg laus við höf-
uðverk og laus við migrenislyf,
bílveiki, getur stundað íþróttir
og leiki að vild.“
Skekkja
í hryggsúlunni
 Hvað getur sjúkraþjálfari
lært í fjarnámi? T.d. sérhæfingu.
 (Viðbótar)fjarnám samhliða
vinnu tekur fimm ár.
 Íslenskir sjúkraþjálfarar eru í
fjarnámi við University of Saint
Augustine í Flórída. Nokkrir ís-
lenskir hafa lokið samskonar
námi í Noregi og Ástralíu.
 Bókleg verkefni eru send með
tölvupósti eða almennum pósti.
 Verklegi þátturinn er kennd-
ur á Íslandi.
 Mikil áhersla er á endur- og
símenntun sjúkraþjálfara.
 Börn leita í æ tíðara mæli en
áður til sjúkraþjálfara. Ástæðan
er falin í tegund af álagi.
 Málið er að vinna sem fyrst á
kvillum. Því lengur sem ekkert er
gert, því verri verður viðureign-
in.
Fjarnám
- niðurstöður