Morgunblaðið - 27.01.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MAGNÚS Gunnarsson, bæjarstjóri
í Hafnarfirði, segir að kennsla við
nýjan grunnskóla í Áslandi, sem
bjóða eigi út til einkaaðila, verði í
fyrstu rekin sem tilraunaverkefni og
að á þeim forsendum verði óskað eft-
ir því við menntamálaráðherra að
hann veiti sveitarfélaginu heimild til
verkefnisins.
Magnús vísar til 53. gr. grunn-
skólalaga þar sem segir m.a. að
menntamálaráðherra geti veitt
sveitarfélögum heimild til að reka
tilraunaskóla eða gera tilraunir með
ákveðna þætti skólastarfs með und-
anþágu frá ákvæðum laga og reglu-
gerða. Segir þar enn fremur að slík-
ar undanþágur brjóti þó ekki í bága
við 2. gr. grunnskólalaga, sem kveð-
ur m.a. á um að grunnskólinn búi
nemendur undir líf og starf í lýðræð-
isþjóðfélagi. Magnús vísar því á bug
gagnrýni minnihluta bæjarráðs
Hafnarfjarðar sem lét m.a. bóka á
fundi ráðsins í vikunni að hugmyndir
meirihlutans um einkarekinn grunn-
skóla brjóti í bága við landslög.
Lúðvík Geirsson, fulltrúi Samfylk-
ingarinnar í bæjarráði, segir hins
vegar að einkaframkvæmd á
kennslu í grunnskóla samrýmist
ekki lögum og þar með ekki ákvæð-
um 53. gr. grunnskólalaganna.
Ákvæðið í lögunum um tilrauna-
verkefni eigi ekki við í því tilfelli sem
hér um ræðir. Það eigi við um innri
starf skólanna, innra starf á borð við
það hvort víkja megi að einhverju
leyti frá Aðalnámskrá grunnskól-
anna. „Ákvæðið nægir ekki til að
víkja frá þeirri lagaskyldu sveitar-
félaganna að standa að lögboðinni
kennsluskyldu,“ segir Lúðvík en
tekur þó fram að þetta sé ekki meg-
inástæða þess að minnihlutinn hafi
sett sig upp á móti einkareknum
grunnskóla. „Aðalatriðið er að við
teljum að kennsla skólabarna sé
ekki einkavæðingarefni. Það er
verkefni sveitarfélaganna að standa
fyrir þessari þjónustu og tryggja
með henni jafna stöðu nemenda.“
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra kveðst í samtali við Morgun-
blaðið ekki vera búinn að fá formlegt
erindi frá yfirvöldum í Hafnarfirði
um einkarekna skólann. Þegar slíkt
erindi berist hins vegar ráðuneytinu
verði litið yfir öll gögn og málið
skoðað í ljósi þeirrar heimildar sem
finna megi í 53. gr. grunnskólalag-
anna.
Spurður nánar um hugmyndir
meirihlutans um einkaframkvæmd-
ina segir Magnús að með útboðinu
verði óskað eftir aðilum til að gera
tilboð í kennslu við nýjan grunnskóla
í Áslandi í Hafnarfirði samkvæmt
ákveðinni útboðslýsingu sem samin
hafi verið. Vísar Magnús í útboðslýs-
inguna þar sem segir m.a. að bjóð-
andi skuli gera grein fyrir hug-
myndafræði fyrirhugaðs skólastarfs
í ítarlegri greinargerð. Öll kennsla
innan skólans skuli þó vera í sam-
ræmi við Aðalnámskrá grunnskóla
eins og hún er túlkuð af mennta-
málaráðuneytinu og skólayfirvöld-
um í Hafnarfirði á hverjum tíma.
„Það eina sem við vitum á þessari
stundu um hugmyndafræði skólans
er að hugsanlega mun einhver bjóða
í verkið með ákveðnar áherslur eða
hugmyndir um skólastarfið í huga.
Þær áherslur eða hugmyndir verða
þó að rúmast innan Aðalnámskrár,“
segir Magnús og bætir við: „Það er
einmitt þetta sem er svo spennandi
við þetta verkefni. Nú reynir nefni-
lega á fagaðila að leggja fram
trúverðugar hugmyndir um fyrir-
komulag kennslu og gæði skóla-
starfsins.“
„Við erum því ekki að tala um
einkaskóla í þeim skilningi að stjórn-
andi ráði öllu frá a til ö. Það er ekki
þannig. Sveitarfélagið hefur laga-
lega skyldu til að sinna lögbundinni
kennslu frá fyrsta til tíunda bekkjar
og auðvitað munum við í engu slaka
á þeim kröfum sem þar eru gerðar.
Við munum ef eitthvað er fylgjast
meira með þessum skóla en ella
vegna þess að þarna verður um nýj-
ung að ræða.“
Má geta þess að í útboðslýsingu er
tekið fram að við mat á tilboðum
verði einstakir þættir metnir og
þeim gefnar einkunnir. Vægi hug-
myndafræði skólastarfsins verði þar
25%, vægi gæðaáætlunar verði 15%,
vægi menntunar og reynslu stjórn-
enda 10% og vægi verðs á þjónustu
verði 50%.
Ögrandi verkefni
Magnús segir að aðalatriði verk-
efnisins sé að skólastjórnandinn geti
byggt upp sinn skóla með sinni hug-
myndafræði án þess að bæjaryfir-
völd séu beinlínis með puttana í því.
„Auðvitað vonumst við til þess að fá
til þess hæfan eða hæfa einstaklinga
sem vilja og þora að takast á við
verkefnið, verkefni sem er ögrandi
vegna þess að þessi leið hefur ekki
verið farin fyrr hér á landi,“ segir
hann einnig.
Magnús leggur áherslu á að mark-
mið verkefnisins sé fyrst og fremst
það að koma á góðum skóla. „Mark-
miðið með flutningi grunnskólans yf-
ir til sveitarfélaganna hlýtur líka að
hafa verið að geta boðið upp á betri
skóla.“ Segist hann telja að því
markmiði verði einmitt náð með
hugmyndum meirihlutans um einka-
framkvæmd á kennslu. „Og traustir
aðilar sem þekkja vel til skólastarfs-
ins hafa þegar haft samband vegna
þess að þeim sýnist hugmyndin vera
mjög áhugaverð.“
Verður í fyrstu rekið
sem tilraunaverkefni
Áhugasamir
hafa þegar haft
samband við
bæjarstjóra
Fyrirhuguð einkaframkvæmd á kennslu í grunnskóla í Áslandshverfi í Hafnarfirði
VIRKJUN við Kárahnjúka leiðir til
þess að styrkur svifaurs í Lagar-
fljóti fjór- til fimmfaldast og kemur
það til með að hafa áhrif á lit vatns-
ins. Viðstöðutími vatns í Lagarfljóti
styttist um helming og verður um
hálft ár í stað eins árs. Dæmigert
gegnsæi í vatninu minnkar um
helming, fer úr 140 cm í 70 cm.
Þetta kemur fram í niðurstöðum
rannsókna á áhrif virkjunarinnar á
svifaur og lit Lagarfljóts en þær eru
hluti af mati á umhverfisáhrifum
Kárahnjúkavirkjunar. Unnið er að
skýrslum um áhrif þessara breyt-
inga á lífríki Lagarfljóts og um
hugsanlegar breytingar á hita
vatnsins.
Meginniðurstaða rannsókn-
arinnar er að litur Lagarfljóts komi
til með að breytast með tilkomu
Kárahnjúkavirkjunar. Vatnið yrði
dekkra og brúnna en nú er. Litur
þess yrði hins vegar ekki eins og lit-
ur vatns í Jökulsá á Dal fyrir virkj-
un, enda yrði um 90% af aurburði
árinnar eftir í Hálslóni.
Líkt eftir vatninu í Lagarfljóti
Verkfræðistofa Sigurðar Thor-
oddsen hf. hafði umsjón með rann-
sóknunum en hún fékk Orkustofn-
un til að kanna hvaða áhrif virkjun
við Kárahnjúka hefði á lit Lag-
arfljóts. Tekin voru sýni úr Jökulsá
á Dal, Jökulsá í Fljótsdal og Lag-
arfljóti í ágúst á síðasta ári. Staðið
var þannig að tilrauninni að fyrst
var „búið til“ vatnið í Lagarfljóti
eins og það er nú. Vatnið úr Jökulsá
í Fljótsdal var látið standa í kerj-
unum til að líkja eftir setmyndun í
Lagarfljóti við núverandi aðstæður
og síðan blandað í það ferskvatni í
sömu hlutföllum og eru í fljótinu,
þ.e. þriðjungur jökulvatn og tveir
þriðju hlutar ferskvatn. Á þennan
hátt fékkst vatn sem er mjög líkt á
lit og Lagarfljót. Rannsóknar-
aðferðin var því talin hafa staðist
prófið. Þessari aðferð var síðan
beitt til að líkja eftir áhrifum Kára-
hnjúkavirkjunar á lit Lagarfljóts.
Vatn úr Jökulsá á Dal var látið
standa í kerjum til að líkja eftir set-
myndun í Hálslóni og vatni úr Lag-
arfljóti var blandað saman í sömu
hlutföllum og verða eftir virkjun,
þ.e. jafnstórir hlutar vatns úr Háls-
lóni og vatns úr Lagarfljóti. Nið-
urstaðan varð sú að vatnið fengi
brúnleitan blæ.
Meðalrennslið í Lagarfljóti er
núna um 90 rúmmetrar á sekúndu.
Um þriðjungur er jökulvatn úr Jök-
ulsá í Fljótsdal en tveir þriðju hlut-
ar eru bergvatns úr Kelduá, Bessa-
staðaá, Grímsá og fleiri ám og
lækjum á svæðinu. Viðstöðutími
vatns er um eitt ár, þ.e. vatn rennur
í gegnum stöðuvatnið Lagarfljót og
til sjávar á um einu ári.
Þegar búið verður að virkja við
Kárahnjúka renna um 80-90 rúm-
metrar vatns á sekúndu úr Hálslóni
gegnum vikjunina, niður í Jökulsá í
Fljótsdal og áfram út í Lagarfljót.
Rennsli Lagarfljóts eykst og við-
stöðutími vatns styttist um helming;
verður um hálft ár. Viðstöðutími
vatns í Hálslóni verður um hálft ár,
þannig að samanlagður viðstöðu-
tími vatns í Hálslóni og Lagarfljóti
yrði álíka mikill og hann er nú í
Lagarfljóti.
Gegnsæi vatnsins minnkar
Dæmigerður styrkur svifaurs í
Lagarfljóti mælist nú á bilinu 25-35
milligrömm í lítra vatns. Hann gef-
ur fljótinu þann hvítleita lit sem það
einkennir. Jökulleirinn í vatninu
gerir það að verkum að gegnsæi í
Lagarfljóti er tiltölulega lítið. Hug-
takið „gegnsæi“ lýsir því hve langt
niður fyrir yfirborð vatns ljós nær, í
þessu tilviki táknar það dýpi sem
1% ljóss nær niður á. Gegnsæið er
núna um 140 cm.
Með virkjun við Kárahnjúka
verður styrkur svifaurs á bilinu
110-130 milligrömm í lítra. Gegnsæ-
ið kæmi til með að minnka um helm-
ing og færi úr 140 niður í 70 cm.
Gunnar Guðni Tómasson, yfir-
verkfræðingur á umhverfis- og þró-
unarsviði Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsen hf., hafði umsjón með
tilraununum en Jórunn Harðar-
dóttir jarðfræðingur stjórnaði til-
raunum af hálfu Orkustofnunar.
Áhrif Kárahnjúkavirkjunar á svifaur og lit Lagarfljótsins könnuð
Fengi brúnleitan blæ
Dr. Jórunn Harðardóttir jarðfræðingur og Sverrir Elefsen tæknifræð-
ingur unnu að rannsóknunum á Orkustofnun.
Lagarfljót gæti litið svona út eftir að búið er að reisa Kárahnjúkavirkjun.
SJÖ umsækjendur, þrír héraðsdóm-
arar og fjórir hæstaréttarlögmenn,
eru um starf dómara við Hæstarétt
Íslands í stað Hjartar Torfasonar
sem lætur af embætti 1. mars næst-
komandi. Umsóknarfrestur rann út
á fimmtudag.
Umsækjendur eru, í stafrófsröð,
Dögg Pálsdóttir hæstaréttarlög-
maður, Hjördís Björk Hákonardótt-
ir héraðsdómari, Ingibjörg Bene-
diktsdóttir héraðsdómari, Ingibjörg
Þórunn Rafnar hæstaréttarlögmað-
ur, Jakob R. Möller hæstaréttarlög-
maður, Sigríður Ingvarsdóttir hér-
aðsdómari og Sigurður G. Guð-
jónsson hæstaréttarlögmaður. For-
seti Íslands mun skipa í stöðuna að
fenginni tillögu dómsmálaráðherra
og umsögn Hæstaréttar.
Þess má geta að tveir umsækj-
enda nú voru í hópi fjögurra um-
sækjenda um stöðu hæstaréttar-
dómara sem auglýst var sl. haust
þegar Árni Kolbeinsson, fyrrver-
andi ráðuneytisstjóri í fjármála-
ráðuneytinu, var ráðinn. Þetta eru
þær Ingibjörg Benediktsdóttir og
Sigríður Ingvarsdóttir. Auk þeirra
sótti Ólöf Pétursdóttir dómstjóri
um stöðuna þá en er ekki meðal
umsækjenda nú.
Hæstiréttur
Sjö hafa
sótt um
embætti
dómara
TVEIR menn, annar vopnaður
stórum hníf, rændu söluturn í Smár-
anum í Kópavogi í fyrrakvöld.
Mennirnir voru báðir með lamb-
húshettur á höfði þegar þeir ruddust
inn í söluturninn Smárann um kl.
22.30. Þeir ógnuðu afgreiðslukonu
sem var ein í söluturninum og fengu
hana til að afhenda sér um 15.000
krónur í peningum og nokkurt magn
vindlinga. Að því búnu hlupu þeir á
brott.
Lögreglan í Kópavogi leitar nú
mannanna.
Hugsanlegt er að myndbandsupp-
tökur úr öryggismyndavél sem stað-
sett er nokkru neðar við götuna geti
varpað ljósi á hverjir mennirnir eru.
Vopnað rán
í Smáranum
♦ ♦ ♦