Morgunblaðið - 20.03.2001, Blaðsíða 35

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2001 35
EF MAÐUR reynir að spá í það
hvers vegna Guðjón Pedersen, leik-
hússtjóri Borgarleikhússins, hefur
valið að setja þetta sextíu ára gamla
leikrit á sýningarskrá LR í vetur
kemur fátt annað til greina en að
því hafi verið ætlað það sígilda hlut-
verk gamanleikja – að höfða til sem
flestra og hala inn áhorfendur og fé.
Alltént hefur listrænn metnaður
ekki verið hér í fyrirrúmi.Verkið er
helst merkilegt fyrir þá sök að
Frank Capra gerði eftir því vel
lukkaða kvikmynd með Gary Grant
í einu aðalhlutverkinu árið 1944.
Myndin þykir klassísk í röðum gam-
anmynda og því kvikmyndasögu-
lega áhugaverð. Það sama verður
vart sagt um leikritið því þótt það
hafi notið mikillar hylli þegar það
var frumsýnt í New York árið 1941
er vandséð að það eigi mikið erindi í
dag eða að ,,húmor“ þess höfði til ís-
lenskra áhorfenda. Enda var sú
raunin að áhorfendum á frumsýn-
ingu á laugardagskvöldið stökk
varla bros (og maðurinn við hliðina
á mér sofnaði fyrir hlé).
Höfundur verksins, Joseph Kess-
elring, ku hafa furðað sig á því að
verkið væri fært í búning gaman-
leiks, sérstaklega þar sem hann
taldi sig hafa skrifað alvarlegt
ádeiluverk gegn nasisma og hugs-
anlegri þátttöku Sameinuðu þjóð-
anna í seinni heimsstyrjöldinni.
Þessi táknlega vídd verksins er
enda mikil ráðgáta, ekki síður í dag
en fyrir sextíu árum. Auðveldara er
að sjá sálarflækjur og komplexa
höfundarins í verkinu, en hann átti í
útistöðum við föður sinn og bróður
sem báðir fengust við lýtalækningar
á hefðarfólki á fyrri hluta tuttug-
ustu aldarinnar og efnuðust vel.
Lýtalækningar, tilraunir á fólki og
morð virðast hafi verið höfundi hug-
leikin, eins og sjá má af lista yfir
verk hans í leikskrá, en fæst verka
hans höfðu erindi sem erfiði í leik-
húsheiminum.
Uppfærslan í Borgarleikhúsinu
er frumraun Ásdísar Þórhallsdóttur
í húsinu og heldur hefur tekist
óheppilega til með því að leiða sam-
an þennan annars ágæta leikstjóra
og þetta verk, því leikritið hentar
alls ekki þeim leikstjórnarstíl sem
hún hefur tamið sér og er vafalaust
undir áhrifum frá litháíska lista-
manninum Rimasi Tuminas sem
komið hefur með ferskan andblæ
inn í íslenskt leikhús á undanförn-
um árum.
Ásdís velur að stefna saman
tveimur ,,stíltegundum“ í uppfærslu
sinni: farsanum og stíl hryllings-
mynda sem undirstrikað er í um-
gjörð sýningarinnar, sérstaklega í
leikmynd og tónlist. Því miður
gengur þetta ekki upp, sýningin
framkallar hvorki hlátur né óhugn-
að og þótt margir leikaranna standi
sig ágætlega er tempó sýningarinn-
ar of hægt; fæstar persónanna
vekja áhuga manns – hvorki samúð
né andúð – og sýningin gengur því
hvorki upp sem farsi né sem hryll-
ingsverk.
Það er erfitt að gera sér grein
fyrir ástæðum þess að sýningin er
eins misheppnuð og raun ber vitni,
nema þá helst að leikritið sjálft sé
svo lélegt. Það er þó kannski ekki
alveg sanngjarnt því áðurnefnd
kvikmynd er sannarlega hlægileg.
Myndin er gott dæmi um vel heppn-
aðan ,,slapstick“-farsa og ef til vill
er sú stíltegund sú eina sem getur
lyft leikritinu og gert það fyndið.
Í uppfærslu Borgarleikhússins er
vissulega margt vel gert; leikmynd
Þórunnar Maríu Jónsdóttur er snið-
ug og vísar skemmtilega í hryllings-
hefðina og það sama má segja um
tónlistina og hljóðvinnsluna. Leik-
arar stóðu sig ágætlega en varla er
hægt að tala um að nokkur þeirra
færi á kostum (nema þá helst Gunn-
ar Hansson). En þetta dugar bara
einfaldlega ekki, það verður að gera
þá kröfu til gamanleikja að hægt sé
að hlæja að þeim.
Grátt gaman
– og dauft
LEIKLIST
L e i k f é l a g
R e y k j a v í k u r
Höfundur: Joseph Kesselring. Ís-
lensk þýðing: Karl Ágúst Úlfsson.
Leikstjóri: Ásdís Þórhallsdóttir.
Leikarar: Guðrún Ásmundsdóttir,
Gunnar Hansson, Hanna María
Karlsdóttir, Jóhanna Vigdís Arn-
ardóttir, Jón Hjartarson, Katla
María Þorgeirsdóttir, Ólafur Darri
Ólafsson, Pétur Einarsson, Sig-
urður Karlsson og Theodór Júlí-
usson. Leikmynd og búningar: Þór-
unn María Jónsdóttir. Leikgervi:
Sóley Björt Guðmundsdóttir. Lýs-
ing: Kári Gíslason. Hljóð: Baldur
Már Arngrímsson. Borgarleik-
húsið, Stóra sviðið 17. mars.
BLÚNDUR OG BLÁSÝRA
Ásdís Ásgeirsdóttir
„Það verður að gera þá kröfu til gamanleikja að hægt sé að hlæja að þeim,“ segir í umfjölluninni. Á myndinni
eru Guðrún Ásmundsdóttir og Hanna María Karlsdóttir.
Soff ía Auður Birgisdótt ir
UNGUR höfundur, ungir flytj-
endur, kröftug sýning, áleitið efni,
framúrskarandi skemmtun. Þetta er
einfaldasta og sannasta lýsingin á
þeirri upplifun sem sýningin í Stúd-
entaleikhúsinu veitti undirrituðum í
fyrrakvöld. Nú er þess að gæta að
leikendur eru allir áhugamenn og
ekki má hefja þá á stall atvinnu-
mennsku og segja þá frábærari en
efni standa til. En hvað er satt í leik-
húsi? Er það ekki einfaldlega þegar
leikið er af einlægni og innlifun
þannig að áhorfandinn gleymir stað
og stund og fellur í þá gryfju blekk-
ingar að trúa á það sem er að gerast
fyrir framan hann? Það hefði ég
haldið.
Ungir menn á uppleið er lýsing á
veislu sem nokkrir félagar, sem lagst
hafa í verðbréfabrask og haldið hafa
saman síðan í menntaskóla, efna til
og upphefja hver annan á kostnað
kvenfólksins aðallega sem þeir hafa
dregið með sér. Styrkur þessarar
sýningar er ótvírætt sá að hver ein-
asta persóna, hvort sem eru félag-
arnir fimm, konurnar sem fylgja
þeim og ekki síst þjónarnir og kokk-
urinn á veitingastaðnum eru svo
skýrt mótuð að með nokkrum ólík-
indum má teljast; leikendur gjör-
þekkja greinilega hver sína persónu
og leika af slíku hispursleysi og af-
slöppun að undrun sætir.
Sigríður Lára Sigurjónsdóttir er
efnilegur höfundur, ekki furða að
leikrit hennar hafi valist til fyrstu
verðlauna í samkeppni Stúdentaleik-
hússins fyrr í vetur og gaman að sjá
hversu sterka tilfinningu Sigríður
Lára hefur fyrir persónum og um-
hverfi, hún skrifar „sitúasjón“ eins
og sú sem valdið hefur ekki síður en
bráðsmellinn og hraðan texta upp í
persónurnar. Þrátt fyrir að afstaða
höfundar til aðalpersónanna, upp-
anna fimm, sé mjög skýr og ákveðin,
hún leynir því ekki að henni finnst
þetta ógeðfelldir náungar, þröng-
sýnir og fordómafullir með afbrigð-
um, þá er engu að síður lagður inn
þráður skilnings á þeim; þeir eru all-
ir dauðskelfdir, litlir strákar inn við
beinið, sem eru að reyna að bera sig
mannalega en ráða ekki neitt við
neitt og hafa algjörlega spilað botn-
inn úr buxunum. Þessi undirtónn var
skemmtilega og greinilega mjög
meðvitað unninn inn af leikstjóra og
leikendum. Ekki verður gert upp á
milli leikenda í þessari sýningu, þau
standa sig öll með mikilli prýði og
sérstaklega verður að geta þess
hversu kraftmikil sýningin er, orka
leikhópsins er gríðarleg og á leik-
stjórinn hrós skilið fyrir að stýra
hópnum í rétta átt án þess að beisla
kraftinn um of. Þetta er skýr sýning,
með vel afmarkaða áherslupunkta
og hvergi dauðan punkt. Það er
meira en að segja það. Ég hvet sem
flesta til þess að leggja leið sína í
Stúdentakjallarann og kynnast Ung-
um mönnum á uppleið.
Ungt fólk á uppleið
LEIKLIST
S t ú d e n t a l e i k h ú s i ð
Eftir Sigríði Láru Sigurjónsdóttur.
Leikstjóri: Bergur Þór Ingólfsson.
Leikarar: Ólafur Steinn Ingunn-
arson, Hlynur Páll Pálsson, Tinna
Guðmundsdóttir, Ragnar Hansson,
Karl Óttar Geirson, Elín Smára-
dóttir, Stefán Hallur Stefánsson,
Anna Svava Knútsdóttir, Þór
Jóhannesson, Kristrún Heiða
Hauksdóttir, Halldór Vésteinn
Sveinsson, Þóra Karítas Árnadótt-
ir, Sveinn Ólafur Gunnarsson.
Stúdentakjallarinn, sunnudaginn
18. mars.
UNGIR MENN Á UPPLEIÐ
Hávar Sigurjónsson
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
„Kröftug sýning og framúrskarandi skemmtun,“ segir um sýningu
Stúdentaleikhússins.