Morgunblaðið - 20.03.2001, Side 38

Morgunblaðið - 20.03.2001, Side 38
MENNTUN 38 ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ Lærðu Bandaríkjalög í WASHINGTON, D.C. Skírteini í bandarískri lögfræði. Kynning á bandarískum lögum 5. júlí — 4. ágúst 2001. Nánari upplýsingar á: WWW.IUSLAW.ORG ENGUM líður vel þegarhann er svangur,“ segirBrynhildur Briem, lektor ímatvæla- og næringar- fræði við Kennaraháskóla Íslands. Hún segir börn þurfa að borða oftar en fullorðið fólk. Börn eru nú allt upp í níu klukkustundir á dag í skóla eða á vegum skóla og þurfa á þeim tíma að innbyrða stóran hluta af næringu dagsins. „Það er því mikilvægt að þau fái gott og fjölbreytt fæði á skóla- tíma.“ Brynhildur segir æskilegt að börn borði góðan morgunmat áður en þau leggja af stað í skólann, fái ávöxt eða grænmeti um tíuleytið og svo heita máltíð í hádegi. Þau börn sem hafa langa viðveru ættu svo að fá brauðmeti og ávexti í kaffitíma eftir hádegi. Þrátt fyrir að á lofti séu ýms- ar kenningar um að þau börn sem borða hollan mat standi sig betur í skóla, segist Brynhildur ekki geta bent á neinar haldgóðar rannsóknir sem sanni það, enda komi þar til mun fleiri þættir en næringin ein og sér. „Hins vegar er hollur matur eitt af mörgum atriðum sem stuðlar að vel- líðan barna og allra manna og slag- orðið „svöngu barni verður ekki kennt“ er í fullu gildi,“ segir Bryn- hildur Briem. Það er hins vegar misjafnt milli skóla á höfuðborgarsvæðinu hvernig aðbúnaði barna er háttað þegar þau taka sér hlé í hádegi til þess að nærast og búa sig undir að takast á við síðari lotu vinnudags. Þrátt fyrir að víða séu komin mötuneyti í skólana eru að- stæður þannig á mörgum stöðum að næring barnanna er smurt nesti að heiman alla daga vikunnar og stað- urinn sem þau matast við er vinnu- borðið þeirra inni í skólastofunni. Einsetning skólanna hefur í för með sér breyttar þarfir. Viðvera í skólanum er lengri og foreldrar grunnskólabarna krefjast þess að skólarnir komi til móts við næring- arþarfir barnanna og bjóði upp á heita máltíð í hádeginu, a.m.k. 2–3 í viku. Reykjavík Hjá Reykjavíkurborg er búið að taka ákvörðun um að matur verði eld- aður innan skólanna og verið er að hrinda þeirri ákvörðun í framkvæmd. Júlíus Sigurbjörnsson, deildarstjóri rekstrardeildar Reykjavíkurborgar, segir að þegar allir skólar borgarinn- ar verði einsetnir sé stefnan að nem- endur þeirra eigi kost á að kaupa heita máltíð í hádeginu, en einsetn- ingarátaki verði ekki lokið fyrr en ár- ið 2003. Í öllum nýjum skólum borgarinnar er gert ráð fyrir framleiðslueldhúsi þar sem matur er eldaður á staðnum. Þegar hefur verið hafist handa við breytingar á eldri skólum sem miða að þessu sama markmiði, þ.e. að allir skólar borgarinnar verði búnir eld- húsi. Júlíus segir að þessi leið hafi verið valin eftir að hafa skoðað fleiri valkosti. Að vera með eldhús þar sem matur er eldaður á staðnum hafi þótt ódýrari lausn, sérstaklega með tilliti til hráefnisnýtingar. „Matur sem keyptur er tilbúinn af þriðja aðila er oftast seldur í stöðluðum einingum, þannig að kaupa verður 20, 40 eða 60 einingar, og gefur það augaleið að töluvert verður um rýrnun á hráefni en ekki er mögulegt að nýta þá mat- arafganga sem annars nýtast í eld- húsi þar sem matur er eldaður á staðnum,“ segir Júlíus. Hann bendir þó á að tækjabúnaður fyrir fram- leiðslueldhús sé aðeins dýrari en fyrir móttökueldhús en segir að þjónusta við nemendur verði persónulegri og heimilislegri og mun auðveldara sé t.d. að bregðast við þörfum vegna mataróþols en ella. Júlíus segir það vera rétt að sums staðar sé aðstaðan þannig að kennarar hafi sérstakt kennaraeldhús og fái heitan mat í há- degi ef þeir óska þess á meðan nem- endur sitji í skólastofum sínum og kroppi í kalt nestið. Hafnarfjörður Í Hafnarfirði sagði Magnús Bald- ursson stöðuna í matarmálum vera misjafna milli skóla. Hann sagði að verið væri að móta stefnu í þessum málum og í athugun væri sá kostur að bjóða út rekstur mötuneytanna í skól- unum. Magnús sagði að fyrirhugað væri að bjóða nemendum í grunnskólum Hafnarfjarðar upp á þann möguleika að kaupa heita máltíð í hádegi, næsta haust, en bæjarráð hefur þegar sam- þykkt að það verði gert. Könnun var gerð á óskum foreldra grunnskólabarna í Hafnarfirði um matarfyrirkomulag í hádegi og urðu niðurstöður hennar á þá leið að for- eldrar vilja heita máltíð í hádeginu fyrir börn sín 2–3 í viku í bland við brauðmeti, súpur, grauta, ávexti og mjólkurmat. Garðabær Oddný Eyjólfsdóttir, forstöðumað- ur fræðslu- og menningarsviðs Garðabæjar, sagði að í skýrslu starfs- hóps um fyrirkomulag matarmála nemenda í Flata- og Hofsstaðaskóla vorið 1999 hefði verið stefnt að því að haustið 2001 gæfist börnum í Flata- og Hofsstaðaskóla kostur á að fá heit- an mat í hádeginu. „Endanleg ákvörðun liggur þó ekki fyrir um tímasetningu þrátt fyrir að fullur vilji sé til að koma málinu í þetta form,“ segir Oddný. Hún segir að verið sé að vinna að matarmálun- um í samvinnu við foreldrafélög beggja skólanna. „Flataskóli býr við þær aðstæður að ekkert rými er fyrir hendi eins og er, en viðbygging við skólann er í hönnun og verður þar gert ráð fyrir mötuneyti,“ segir Oddný. Matarfyrirkomulagi í Flata- og Hofsstaðaskóla er þannig háttað nú að samkvæmt samningi við fyrir- tækið Sóma ehf. er nemendum gefinn kostur á að kaupa frá því samlokur og brauðmeti daglega, auk þess sem seldar eru mjólkurvörur og ávaxta- drykkir í skólanum. Börnin velja af matseðli Sóma hvaða daga þau vilja kaupa brauð og greiða fyrirfram. Þau greiða 170 kr. fyrir langloku eða sam- loku og ávöxt og geta þau endurnýjað val sitt á tveggja mánaða fresti. Reykjanesbær „Upphafið má rekja til haustsins 1993 en þá byrjuðum við á því að bjóða upp á heitan mat í tilraunaskyni í Holtaskóla. Það gaf góða raun og urðu skólamötuneyti hluti af skóla- stefnu bæjarins en þetta er fyrsti vet- urinn sem boðið er upp á heita máltíð í hádegi í öllum skólum í Reykjanesbæ, og er matur eldaður í hverjum skóla fyrir sig,“ segir Eiríkur Her- mannsson, skólamálastjóri Reykja- nesbæjar. Hann segir yngri bekkjar- deildir geta keypt mat í áskrift en eldri nemendur eru með svokölluð klippikort og geta keypt sér máltíð þegar þeim hentar. Greiðsla fyrir hverja heita máltíð er 200 kr. Matseð- illinn er ákveðinn með viku fyrirvara þannig að nemendur geta séð fyrir- fram hvort þeim líst á máltíð dagsins eður ei. Eiríkur segir um 60% allra nemenda nýta sér þessa þjónustu. Þó sé það misjafnt milli mánaða; í janúar hafi færri keypt sér mat í skólanum en venjulega og veki það upp spurn- ingar um hvort fjárráð heimilanna hafi þar einhver áhrif. „Við myndum gjarnan vilja sjá að allir nemendur gætu fengið að borða í skólanum óháð því hvernig heimilisaðstæður þeirra eru,“ segir Eiríkur. Njarðvíkurskóli Lára Guðmundsdóttir, aðstoðar- skólastjóri í Njarðvíkurskóla, segir flesta yngri nemendur nýta sér heitar máltíðir í skólanum. Þó séu alltaf ein- hverjir nemendur sem aldrei borði heitan mat í skólanum og má velta fyrir sér hvort fjárhagur heimilanna ráði þar einhverju um, en það segir hún vera mjög viðkvæmt mál. Hins Mötuneyti/ Sætir snúðar eða heit máltíð? Flestir foreldrar vilja eiga kost á heitri máltíð í hádeginu. En hvað með athafnasöm skólabörnin? Anna Ingólfsdóttir spurði forsvars- menn á höfuðborgarsvæðinu og í Reykjanesbæ um stöðuna í mötuneytismálum. Skólamáltíð getur gert gæfumuninn Morgunblaðið/Halldór Kolbeins Baldur og Viktor í 6-LA í Lindaskóla næra sig í skólastofunni. Viktor borðar ostaslaufu en Baldri finnst nestið að heiman betra.  Líklega gengur börnum betur að læra ef næringin er fullnægjandi.  Heit máltíð í hádegi er í öllum skólum í Reykjanesbæ. Morgunblaðið/Halldór Kolbeins Í dægradvölinni í Lindaskóla voru nemendur í fyrsta bekk að fá sér að borða. Það sem er í uppáhaldi á matseðlinum er grjónagrautur með rús- ínum, stafasúpa og spagettí.  Þegar litið var í Linda- skóla í hádegi voru nemend- ur að tína í sig nestið. Eldri nemendur voru flestir að gæða sér á ostaslaufu og ávaxtadrykk sem þeir keyptu sér í skólanum. Innan um var einn og einn að borða nesti smurt að heiman. Fyrir- komulagið er þannig að um- sjónarnemendur fara niður í eldhús og sækja brauðmeti og kalda drykki og er þeim svo dreift á milli nemenda í skólastofunni þar sem þau borða. Hjá yngri deildunum er skipulagið eins nema fyrir þau sem fá heita máltíð. Þá koma starfskonur eldhússins inn í skólastofur og dægra- dvöl og skammta af matseðli dagsins sem var þennan dag heitur grjónagrautur með rúsínum og slátur. Börnun- um líkaði grauturinn vel, fengu sér stóran skammt enda grjónagrautur eitt af því vinsælla á matseðlinum. Ekki var hrópað húrra yfir lifrarpylsu dagsins, því ein- ungis örfáir tóku sér sneið í lófann. Sumum finnst best að fá nestið smurt að heiman og það sáust nemendur í fyrsta bekk í Lindaskóla rýna ofan í nestisboxið sitt og næla sér í samloku með uppáhalds- áleggi sem hefur vafalaust verið smurð af natni af ann- aðhvort mömmu eða pabba. Litið í Lindaskóla Ungt fólk í Evrópu Ungt fólk í Evrópu – æskulýðs- áætlun Evrópusambandsins: Næsti umsóknarfrestur er 1. apríl. UFE styrkir fjölbreytt verk- efni, má þar nefna ungmenna- skipti hópa, sjálfboðaþjónustu ein- staklinga og frumkvæðisverkefni. Hægt er að sækja umsókn- ir á heimasíð- unniwww.u- fe.is eða á landsskrifstofu UFE í Hinu húsinu við Ing- ólfstorg. Menning 2000 – áætlun ESB, menningararfleifð, þýð- ingar, leiklist, tónlist, myndlist, dans, ljósmyndun, byggingalist ... Skilafrestur umsókna fyrir eins árs samstarfsverkefni þriggja Evrópulanda á ofangreindum svið- um er 4. apríl! Skilafrestur um- sókna fyrir 2–3 ára sam- starfsverkefni / samstarfssamn- inga fimm Evrópuþjóða á ofan- greindum sviðum er 15. maí. Nánari upplýsingar hjá upplýs- ingaþjónustu menningaráætlunar ESB í síma. 562 6388 og á www.centrum.is/ccp. Upplýsingaskrifstofur um Evrópumál

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.