Morgunblaðið - 29.03.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FIMMTUDAGUR 29. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞORGERÐUR Einarsdóttir, fyrr-
verandi húsmóðir í Þórisholti í
Mýrdal, hélt upp á 100 ára afmæl-
ið sitt í hópi ættingja og vina á
Hótel Höfðabrekku í Mýrdal í gær.
Þorgerður, sem er hress miðað
við aldur, býr nú á dvalarheim-
ilinu Hjallatúni í Vík. Hún man
tímana tvenna og t.d. segist hún
muna vel eftir Kötlugosinu 1918,
en þá var hún 17 ára vinnukona
hjá Þorsteini Þorsteinssyni, kaup-
manni í Vík. Sérstaklega man hún
vel eftir öskufallinu og elding-
unum.
Skemmtanir eru
hennar líf og yndi
Þorgerður segist hafa gaman af
að spila og allar skemmtanir eru
hennar líf og yndi. Hún mætir á
flestar samkomur sem haldnar
eru í Mýrdalnum og ætlar að
halda því áfram eins lengi og
kraftar og heilsa leyfa. Síðast
mætti hún á þorrablót í vetur.
Milli 200 og 300 manns mættu í
afmælið hennar, enda á hún orðið
stóra fjölskyldu og marga vini á
langri ævi. Við þetta tækifæri var
Þorgerður gerð fyrsti heið-
ursfélagi í Samherja, félagi eldri
borgara í Mýrdal og Austur-
Eyjafjallahreppi, en þar hefur hún
verið félagi frá stofnun. Helga
Þorbergsdóttir, oddviti Mýrdals-
hrepps, færði henni stóra blóma-
körfu sem gjöf frá íbúum hrepps-
ins, enda eru íbúar stoltir af
Þorgerði og flest börn kalla hana
langömmu, jafnvel þótt hún sé
ekki langamma þeirra.
Fjölmenni í 100 ára afmæli Þorgerðar Einarsdóttur
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Þorgerður Einarsdóttir fékk 100 rauðar rósir í tilefni dagsins.
Flest börn
í sveitinni
kalla hana
langömmu
Fagradal. Morgunblaðið.
RAGNAR Arnalds, rithöfundur
og fyrrverandi formaður, þing-
maður og ráðherra Alþýðubanda-
lagsins, hefur gengið til
liðs við Vinstrihreyf-
inguna – grænt framboð í
Reykjavík, VG. Ragnar
staðfesti þetta í samtali
við Morgunblaðið og sagði
meginástæðuna vera
stefnu Samfylkingarinnar
í Evrópumálum, sem hon-
um hugnast ekki. Hann
studdi Samfylkinguna í
síðustu þingkosningum.
„Spurningin um aðild
Íslands að Evrópusam-
bandinu er stærsta og örlagarík-
asta málið á dagskrá íslenskra
stjórnmála í dag. Mín afstaða hef-
ur verið skýr. Ég vil að Íslending-
ar varðveiti sjálfstæði sitt óskert
og hef haft fyrir því mörg rök hvar
sem ég hef komið því við. Þegar
Samfylkingin var stofnuð sem
kosningabandalag fyrir tveimur
árum var það undirstöðuatriði í
þeirri samningagerð að Samfylk-
ingin myndi ekki hefja baráttu
fyrir aðild Íslands að Evrópusam-
bandinu. En það er staðreynd að
margir helstu forystumenn Sam-
fylkingarinnar, með formanninn í
broddi fylkingar, hafa keppst við
að boða þetta fagnaðarerindi leynt
og ljóst og því get ég alls ekki un-
að,“ sagði Ragnar, sem telur illa
rökstuddan málflutning forystu-
manna Samfylkingarinnar í Evr-
ópumálum vera eina helstu ástæð-
una fyrir því að fylgið hefur verið
að tínast af flokknum.
Brýnt að styrkja andófið
Ragnar sagði mikinn áróður
vera í gangi í þjóðfélaginu fyrir
inngöngu í Evrópusambandið og
margir fjársterkir aðilar stæðu
þar á bakvið. Á hinn bóginn væri
andófið heldur veikt.
„Ég tel brýnt að styrkja andófið
og finnst þá hreinlegast að styðja
þann flokk sem ég treysti best til
þess að leiða baráttuna. Stein-
grímur J. Sigfússon er
gamall baráttufélagi
minn og hann og hans
þingflokkur hefur staðið
sig með miklum ágæt-
um á öllum sviðum þjóð-
málanna. Þau eiga því
skilið minn stuðning,“
sagði Ragnar.
Aðspurður hvort
hann myndi gefa kost á
sér í framboð fyrir VG
sagðist Ragnar ekki
vilja útiloka þann mögu-
leika að taka sæti á lista. Hugur-
inn stæði þó ekki til þingmennsku
á ný heldur ætti rithöfundarstarf-
ið hug hans allan.
Hann sagðist ekki hafa þurft að
ganga úr Samfylkingunni þar sem
hann hefði ekki verið þar sem
formlegur félagi. Hann hefði hins
vegar verið skráður félagi í Al-
þýðubandalaginu í Skagafirði.
„Ég tel ekki gefið, eins og
margir halda fram, að félagar í Al-
þýðubandalaginu séu sjálfkrafa
meðlimir í Samfylkingunni. Al-
þýðubandalagið hefur ekki verið
lagt niður og var ekki tekið inn í
Samfylkinguna í heilu lagi. Engin
samþykkt hefur verið gerð í þá
veru. Menn hafa hins vegar geng-
ið í félög Samfylkingarinnar í
hverju kjördæmi fyrir sig,“ sagði
Ragnar.
Ragnar sat á Alþingi nær sleitu-
laust frá 1963 til 1999 fyrir Al-
þýðubandalagið á Norðurlandi
vestra, þar af varaþingmaður
1967–1971. Ragnar var fyrsti for-
maður Alþýðubandalagsins sem
stjórnmálaflokks á árunum 1968–
1977, hann var menntamála- og
samgönguráðherra í ríkisstjórn
Ólafs Jóhannessonar 1978–1979
og fjármálaráðherra í ríkisstjórn
Gunnars Thoroddsen 1980–1983.
Ragnar Arnalds
til liðs við VG
Ragnar
Arnalds
BIRGIR Ísleifur Gunnarsson seðla-
bankastjóri sagði á ársfundi bankans
sl. þriðjudag að það væri mat Seðla-
bankans að efnahagslífið væri komið
yfir erfiðasta hjallann í ofþenslunni.
Birgir Ísleifur sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að forsendur
þessa mats væru m.a. þær að sjá
mætti ótvíræð merki um að heild-
arvelta í atvinnulífinu hefði dregist
saman ef veltutölur á síðustu tveim-
ur mánuðum seinasta árs væru born-
ar saman við sama tímabil á árinu
1999 á föstu verðlagi.
Samdráttur í smásölu og
heildsölu miðað við 1999
„Ef veltan er skoðuð eftir atvinnu-
greinum má sjá að mikill samdráttur
hefur orðið í smásöluverslun og líka í
heildsölu. Það er stöðnun í iðnaðin-
um en á hinn bóginn er enn mikil
veltuaukning í byggingariðnaði. Þar
eru enn ýmis stór verkefni í gangi en
ef litið er lengra fram á veginn er
ljóst að þeim mun ljúka á haustmán-
uðum.
Það er líka ljóst að útlán hafa
minnkað þótt þau séu ennþá töluvert
mikil. Ef tekið er tillit til verðbólgu
og gengisbreytinga nam útlánaaukn-
ingin um 13%, sem er auðvitað tölu-
vert mikið en þó verulega miklu
lægra en var árið þar á undan,“ segir
Birgir Ísleifur Gunnarsson.
Birgir Ísleifur Gunn-
arsson seðlabankastjóri
Sam-
dráttur á
ýmsum
sviðum
SIGURÐUR Á. Sigurðsson, framkvæmdastjóri
innkaupafyrirtækisins BÚR ehf., sagðist líta já-
kvæðum augum á úrskurð Samkeppnisstofnunar,
sem sagt var frá í Morgunblaðinu sl. þriðjudag.
Kjarni málsins væri sá að með honum væri Sam-
keppnisstofnun að stuðla að aðskilnaði milli við-
skipta með grænmeti á innanlandsmarkaði annars
vegar og innflutnings á grænmeti hins vegar.
Jafnframt væri í úrskurðinum afurðasölufyrir-
tækjunum meinað að gera einkasölusamninga við
framleiðendur.
„Ég tel að það sé til bóta að markaðurinn opnist
þannig að aðilum sé gert auðveldara um vik að
nálgast grænmeti á íslenska markaðinum.
Það er hins vegar annað atriði sem er ekki síður
mikilvægt að taka á og það er niðurfelling ofur-
tolla og stýring hins opinbera á þessari verslun.
Þar er um fáránlega aðgerð að ræða og algerlega
úr takt við nútímaviðskiptaumhverfi. Við höfum
tækifæri til að flytja inn grænmeti allan ársins
hring, en það er hins vegar gert ógerlegt vegna
þessara ofurtolla. Ef það er verið að opna mark-
aðinn með aðgerðum gagnvart innlendum fyrir-
tækjum væri eðlilegt að stjórnvöld opnuðu við-
skiptin gagnvart útlöndum líka.“
BÚR, sem m.a. kaupir inn fyrir Kaupás og
Nettó, hefur sjálft ekki staðið í innflutningi á
grænmeti, en Sigurður sagði að BÚR myndi hefja
slíkan innflutning um leið og fyrirtækið væri búið
að koma sér upp aðstöðu til að geyma innflutt
grænmeti. Búið væri að gera samning við Samskip
um vörugeymslu.
Tollar draga úr
neyslu á grænmeti
Sveinn Sigurbergsson, verslunarstjóri í Fjarð-
arkaupum, sagði að síðastliðin fimm ár hefðu
Fjarðarkaup skipt einvörðungu við eitt grænmet-
isfyrirtæki og tvo bændur. Fyrirtækið hefði verið
mjög ánægt með þetta fyrirkomulag. Innflutn-
ingsfyrirtækið Mata ehf., sem væri nánast eina
sjálfstæða grænmetisfyrirtækið sem stendur utan
við samsteypu Sölufélags garðyrkjumanna, hefði
þjónað Fjarðakaupum vel í gegnum árin.
„Mata er í sjálfu sér í svipaðri stöðu og Fjarða-
kaup, sem er eini stórmarkaðurinn sem stendur
utan við þessar tvær stóru verslanakeðjur sem eru
ráðandi á markaðinum. Það má segja að við séum
þjáningarbræður. Það sem við höfum óttast er að
Mata hverfi af markaðinum. Þá værum við í
slæmri stöðu. Þessar tvær stóru keðjur eru með
gífurlega stórt hlutfall af markaðinum og þeir nán-
ast ráða yfir þessum birgjum sem skipta við þá. Ef
Mata hyrfi af markaðinum værum við komnir í þá
stöðu að þurfa að sitja og standa eins og þeim
sýndist,“ sagði Sveinn.
Sveinn sagðist geta tekið undir gagnrýni á háa
tolla á grænmeti. „Þessir tollar gera það að verk-
um að fólk hunsar grænmetið. Sala minnkar og
þetta er því engum til góðs. Mér finnst að þetta sé
ákaflega óskynsöm stefna.“
Ekki náðist í fulltrúa Baugs til að fá viðbrögð
fyrirtækisins við breytingum á matvörumarkaði.
Leggja mikla áherslu á að
tollar á grænmeti lækki
Telja ofurtolla draga
stórlega úr neyslu
Íslendinga á grænmeti