Morgunblaðið - 19.04.2001, Blaðsíða 13

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 2001 13
HELGA Leifsdóttir héraðsdóms-
lögmaður segir að dómstólar þurfi
að breyta sönnunarmati sínu á
framburði fórnarlamba kynferðis-
brota. „Það má eiginlega segja að
til séu tvær útgáfur af sannleik-
anum, sannleikur réttarkerfisins og
svo hinn raunverulegi sannleikur,“
segir Helga sem hefur starfað sem
réttargæslumaður fyrir fórnarlömb
kynferðisbrota síðastliðin sjö ár.
Hún segir að í kynferðisbrotum
sé oft afar erfitt að sanna verkn-
aðinn fyrir dómstólum. Sjaldnast
séu vitni að atburðinum og fátítt að
sýnileg sönnunargögn séu fyrir
hendi og dómstólar sakfelli sjaldn-
ast sakborning eingöngu á grund-
velli framburðar þess sem kveðst
vera fórnarlamb. „Um 90%
kynferðisbrotamála eru felld niður í
réttarkerfinu sökum sönnunar-
skorts út af þeirri grundvallarreglu
vestræns réttarfars að ákæruvaldið
skuli bera sönnunarbyrðina,“ segir
Helga. Ef til vill eigi reglan um
sönnunarbyrði ákæruvaldsins illa
heima í þessum brotaflokki þó svo
það sé ljóst að sönnunarbyrðinni
verði aldrei snúið við. „Mér finnst
þó full ástæða til þess að oftar sé
ákært í þessum málum og að dóm-
arar taki meira tillit til framburðar
brotaþolans,“ segir Helga.
Hún segir að svo virðist sem kyn-
ferðisbrot verði sífellt grófari og
skipulagðari. Full þörf sé á að
herða refsingar kynferðisbrota-
manna sem fái iðulega mun vægari
dóma en þeir sem gerast sekir um
fíkniefnabrot eða fjársvik.
Helga er réttargæslumaður
þriggja barna sem rúmlega þrítug-
ur karlmaður áreitti kynferðislega í
stigagangi fjölbýlishúss í Breiðholti
í byrjun mánaðarins. Maðurinn sat í
gæsluvarðhaldi í um viku en var svo
sleppt þar sem rannsóknarhags-
munir voru ekki lengur í húfi.
Helga segir að hún hafi rætt mögu-
leika á því að fara fram á nálg-
unarbann á manninn við lögreglu.
Það hafi hins vegar verið niðurstaða
þeirra að héraðsdómur myndi ekki
fallast á slíkt nálgunarbann. Mað-
urinn mun nú vera í áfengismeð-
ferð.
Engin úrræði til fyrir kyn-
ferðisbrotamenn
Guðjón Bjarnason, sálfræðingur
hjá Barnaverndarstofu segir engin
sérstök meðferðarúrræði til hér á
landi fyrir fullorðna kynferðisbrota-
menn og hann viti ekki til þess að
það sé á döfinni að koma slíkri með-
ferð á. Það sé þó ýmislegt gert í
þessum málum, þessir menn geti
leitað sér sálfræðihjápar. Þó verði
að gera betur. Lög þyrftu t.d. að
heimila dómurum að þvinga menn
til að leita sér hjálpar, jafnvel þó
ekki sé víst að slíkt skili árangri.
Guðjón segir meðferð fyrir full-
orðna kynferðisbrotamenn til víða
erlendis og hafi í sumum tilvikum
skilað árangri. „Við þurfum að
stefna að því að bjóða upp á slíka
meðferð og þjálfa fólk í það verk-
efni.“
Barnaverndaryfirvöld eru að
undirbúa meðferð fyrir unga kyn-
ferðisbrotamenn, þ.e. þá sem eru
yngri en 18 ára. Guðjón segir hegð-
un þeirra ekki eins mótaða og hjá
eldri kynferðisbrotamönnum og því
auðveldara að beita þá meðferð.
Hjá eldri kynferðisbrotamönnum sé
hegðunin mun fastari í sessi. Þeir
komi sér upp tækni til að fela af-
brotin og komast upp með þau.
Spurður um úrræði til að koma í
veg fyrir að maður sem hefur verið
sakaður um kynferðisbrot haldi
áfram brotum, segir Guðjón að eins
og í öðrum sakamálum sé helsta úr-
ræðið að bíða eftir því að maðurinn
hljóti dóm. Menn séu saklausir þar
til sekt þeirra sannist.
Guðjón bendir á að í frumvarpi til
barnaverndarlaga sé ákvæði um að
Barnaverndarstofa geti fengið að-
gang að sakaskrá og fengið upplýs-
ingar um hvaða menn hafi verið
dæmdir fyrir kynferðisbrot. Þessar
upplýsingar sé hægt að láta t.d.
dagheimilum, skólum eða sumar-
búðum í té til að koma í veg fyrir að
slíkir menn fái þar vinnu. Í þessu
ákvæði felist ákveðin vörn gegn
kynferðisbrotum.
Helga Leifsdóttir héraðsdómslögmaður segir refsingar við kynferðisbrotum of vægar
Breyta þarf sönnunarmati
á framburði fórnarlamba
SKRÚÐGÖNGUR verða frá nokkr-
um stöðum í Reykjavík í dag í tilefni
sumardagsins fyrsta. Er það Íþrótta-
og tómstundaráð Reykjavíkur sem
skipuleggur daginn og skátafélög sjá
víða um hátíðahöld dagsins.
Í Grafarvogi hefst skrúðganga kl.
13.30 frá Rimaskóla og verður gengið
að Íþróttamiðstöðinni í Grafarvogi
þar sem verður skemmtidagskrá.
Skrúðganga í vesturborginni hefst
við Melaskóla kl. 13 og endar í
Frostaskjóli þar sem skemmtun
hefst kl. 15. Í Bústaðahverfi hefst
skrúðganga kl.13 frá Grímsbæ og
verður haldið í Bústaðakirkju og boð-
ið upp á samverustund fyrir alla fjöl-
skylduna. Þaðan verður gengið í Vík-
ina og hefst dagskrá þar kl. 17.
Í Breiðholti hefst dagskrá með
fjölskylduhugvekju í Fella- og Hóla-
kirkju kl. 13 og síðan verður gengið
að Miðbergi þar sem verður hátíð-
ardagskrá. Í Seljahverfi verður
skrúðganga frá Seljabraut 54 kl. 13 í
fjölskylduguðsþjónustu í Seljakirkju
og skemmtun við Hólmasel hefst kl.
14. Í Árbæ verða skrúðgöngur kl. 11
frá Selási og Ártúnsholti að Árseli
þar sem skemmtidagskrá hefst kl.
14.
Þá verða sérstakar dagskrár í
félagsmiðstöðvunum í Þróttheimum
kl. 14 til 16 og í Tónabæ kl. 14-16.30.
Hafnarfjörður
Skátafélagið Hraunbúar mun sem
fyrri ár verða með skrúðgöngu á
sumardaginn fyrsta. Gengið verður
frá skátaheimilinu við Hjallabraut kl.
10. Farið verður niður Hjallabraut,
upp Hraunbrún, út Flatahraun og
Álfaskeið, niður Sólvangsveg og
Lækjargötu að Hafnarfjarðarkirkju.
Þar verður stutt skátamessa og kaffi-
sala í safnaðarheimilinu, Strand-
bergi.
Boðið verður upp á kaffi, kakó,
vöfflur, kleinur og djús. Ágóðinn af
sölunni mun renna í sjóð þeirra 57
skáta sem eru að fara til Danmerkur
og Svíþjóðar í sumar á skátamót.
Kópavogur
Hátíðarhöldin í Kópavogi eru í um-
sjón Skátafélagsins Kópa eins og
undanfarin ár.
Dagskrá hefst með skátamessu í
Hjallakirkju. Prestur er sr. Íris
Kristjánsdóttir, ræðumaður er Edda
Jónsdóttir, skátakórinn syngur og
einsöng syngur Magnea Tómasdótt-
ir.
Kl. 13.30 fer skrúðganga frá
Digraneskirkju undir stjórn fána-
borgar skáta og Skólahljómsveitar
Kópavogs að Íþróttahúsinu Smáran-
um þar sem fjölskylduskemmtun fer
fram.
Kynnir á skemmtuninni verður
Steinn Ármann Magnússon. Meðal
atriða verður Rapp úr Jemen í flutn-
ingi krakka frá félagsmiðstöðinni í
Lindaskóla, Möguleikhúsið verður
með atriði úr Lómi og Snuðru og
Tuðru og stúlkur úr Fimleikafélag-
inu Gerplu sýna.
Garðabær
Skátafélagið Vífill sér um hátíðar-
höldin í Garðabæ. Sterk hefð hefur
myndast um þennan dag og hafa þau
verði með svipuðu sniði. Sumardag-
urinn er um leið afmælisdagur
félagsins og er þetta sá þrítugasti og
fjórði.
Dagurinn hefst með fánaathöfn við
Vídalínskirkju laust fyrir klukkan 13
og hefst svo skátaguðsþjónusta í
kirkjunni strax á eftir. Aðalræðu-
maður verður Ásdís Halla Braga-
dóttir bæjarstjóri. Skrúðgangan
hefst svo eins og venja er klukkan 14
og verður gengið frá Vídalínskirkju,
niður Hofsstaðabraut, eftir Bæjar-
braut að Hofsstaðaskóla. Skátafor-
ingjar úr Vífli munu sjá um fánaborg
í skrúðgöngunni og sér Lúðrasveit
Garðabæjar um göngutaktinn og
hressan undirleik.
Við Hofsstaðaskóla mun lúðra-
sveitin leika nokkur lög og að því
loknu hefst skemmtidagskrá þar sem
finna má þrautabraut, leiktæki, söng
og skemmtiatriði. Hofsstaðaskóli
verður opinn og skátatertuhlaðborð
Vífils verður þar með sérstöku af-
mælissniði. Kaffisalan verður í sam-
komusal skólans og á sviði verða létt
skemmtiatriði og afmælisdagskrá.
Mosfellsbær
Mosfellingar halda upp á 50 ára af-
mæli félagsheimilisins Hlégarðs
sumardaginn fyrsta. Hlégarður hef-
ur verið miðstöð samkomuhalds í
bænum. Það voru Ungmennafélagið
Afturelding, Kvenfélag Lágafells-
sóknar og hreppsfélagið sem stóðu
að byggingu Hlégarðs en húsið var
teiknað af Gísla Halldórssyni arki-
tekt.
Í tilefni 50 ára afmælisins býður
bæjarstjórn Mosfellsbæjar upp á
veitingar og fjölbreytta skemmtidag-
skrá fyrir alla fjölskylduna. Húsið
verður opið frá kl. 14–17. Við það
tækifæri mun Þröstur Karlsson for-
seti bæjarstjórnar flytja ávarp og
greina frá hugmyndum bæjarstjórn-
ar Mosfellsbæjar um framtíð svæð-
isins í kringum Hlégarð og að Brú-
arlandi.
Afmælisdagskráin hefst kl. 14 með
því að skátar leiða skrúðgöngu frá
Kjarna að Hlégarði og verður götu-
leikhús á leiðinni.
Frá kl. 14–17 verður bæjarbúum
boðið upp á kaffiveitingar í Hlégarði
upp á gamla mátann. Veislutríóið,
sem skipað er þeim Önnu Guðnýju
Guðmundsdóttur, Sigurði Snorra-
syni og Páli Einarssyni, leikur hátíð-
artónlist milli atriða.
Hátíðardagskrá hefst síðan kl.
14.30 með ávarpi Þrastar Karlssonar
forseta bæjarstjórnar. Því næst tek-
ur Diddú lagið, Álafosskórinn syngur
undir stjórn Helga R. Einarssonar,
Leiklestur Leikfélags Mosfellssveit-
ar. Flutt verða atriði úr gömlum leik-
ritum sem leikin voru í Hlégarði. Að
því loknu verður danssýning frá
Félagsmiðstöðinni Bólinu og Stuð-
mennirnir Ragga Gísla og Jakob Frí-
mann koma fram. Kl. 16:30 leikur
Fiðlusveit Tónlistarskóla Mosfells-
bæjar og að því loknu sýnir Leikfélag
Mosfellssveitar Nýju fötin keisarans.
Kynnir verður Örlygur Richter.
Í Hlégarði verður ljósmyndasýn-
ing þar sem sýndar verða svipmyndir
frá 1951–1976 og fyrir utan Hlégarð
verður einnig ýmislegt í boði, t.a.m.
grillaðar pylsur, minigolf, töframað-
ur o.fl. frá kl. 14–17.
Margs konar hátíðarhöld á sumardaginn fyrsta
Fjölmargar
skrúðgöngur og
skemmtanir
Morgunblaðið/KristinnSkrúðgöngur verða víða í tilefni sumardagsins fyrsta.
HOXA sem sérhæfir sig í innflutn-
ingi íslenskra fiskafurða til Svíþjóð-
ar hefur ákveðið að kæra norska fyr-
irtækið Pronova, dótturfyrirtæki
Norsk Hydro, sem framleiðir
bræðslulýsi, fyrir staðhæfingar í
fréttatilkynningu frá fyrirtækinu
sem birtist á Netinu og send var
sænskum fjölmiðlum síðastliðið
haust. Þar var m.a. staðhæft að lifr-
arlýsi innihéldi ekki Omega 3-fitu-
sýrur.
Hafði skaðvænleg áhrif
á lýsissölu í Svíþjóð
Að sögn Pálmars Magnússonar,
markaðsstjóra Hoxa, er um að ræða
rakalaus ósannindi sem hefur haft
skaðvænleg áhrif á lýsissölu Hoxa í
Svíþjóð. Þess verður krafist að Pron-
ova leggi fram sannanir fyrir stað-
hæfingum sínum og fyrirtækið jafn-
framt krafið um afsökunarbeiðni.
Sannist sekt þeirra verður farið í
skaðabótamál. „Pronova segir að
fólk rugli gjarnan saman lifrarlýsi
sem við Íslendingar þekkjum og
bræðslulýsi, sem er framleiðsluvara
fiskimjölsverksmiðja,“ segir Pálmar
Magnússon. „Þeir staðhæfa að
Omega 3 fitusýrur finnist í fiskfitu
en ekki í fisklifur og staðhæfa einnig
að hrávaran, þ.e. bræðslulýsið sem
notað er t.d. í Pikasol, vinsæla fram-
leiðsluvöru Pronova, sé úr fiski sem
gert hefur verið að áður en hann var
bræddur. Það tíðkast hins vegar
hvergi að gera að fiski áður en hann
er bræddur. Framganga Pronova
hefur valdið okkur tjóni sem hleypur
á milljónum sænskra króna og gert
íslenska lýsið vafasamt. Á meðan svo
er fáum við enga sölusamninga við
hið opinbera, t.d. við skólamötu-
neyti.“
Norskt fyr-
irtæki kært
fyrir stað-
hæfingar
um lýsi
HEPPINN Norðmaður vann tæpar
102 milljónir króna í Víkingalottói í
gær. Hann var einn með sex tölur
réttar en enginn var með fimm tölur
réttar auk bónustölu.
Þrír Íslendingar voru með fimm
tölur réttar og fengu 131 þúsund
krónur í sinn hlut. Heildarupphæð
vinninga var 103,7 milljónir króna,
þar af rúmar 1,7 milljónir á Íslandi.
Víkingalottóið
Norðmaður
vann 102
milljónir
♦ ♦ ♦