Morgunblaðið - 11.07.2001, Blaðsíða 21

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ 2001 21
NANNA Bayer er afkastamikill
leirlistarmaður svo að varla er
krókur eða kimi sem hún ekki fyll-
ir af kaffibollum, postulínsstaup-
um, tekötlum eða einhverju öðru
sem hún vinnur með svokallaðri
Nariage-tækni, ættaðri frá Japan.
Um er að ræða litfjöruga muni
sem mótaðir eru úr þunnu postu-
líni sem listakonan festir síðan
saman svo samskeytin á drykkjar-
málunum sjást greinilega. Það sem
setur svip sinn á sýninguna er létt-
leikinn sem einkennir næfurþunnt
postulínið, enda þótt litavalið – oft
býsna sterkt og afgerandi – slái oft
á þennan léttleik.
Stíll Nönnu Bayer er mjög með-
vitað rústískur, líkur sveitastíl með
vænum skammti af heimatilbún-
ingi. Eyrun á bollaröðum hennar
eru til að mynda aldrei eins, en þó
er ekki hægt að kalla það stílbrot
því að bláleit litböndin ráða heild-
arútkomunni og ákvarða skyld-
leika ílátanna.
Í heild sinni er sýning Nönnu
Bayer falleg og skýrt fram sett.
Þótt postulín hennar henti ef til
vill sumarbústaðinum betur en
reykvísku stássstofunni er þessi
tilraun til að hverfa aftur til hins
einfalda, látlausa og sveitalega
allsannfærandi. Það sem svo lengi
hefur verið í útlegð knýr nú dyra
með miklum látum. Það er þó ekki
þunglamaleiki fyrri tíðar sem nú
heldur innreið sína heldur einhvers
konar sáttargjörð milli kröfu sam-
tíðarinnar um fínleik og leikandi
útsjónarsemi. Þennan tvíbenta
dans milli núsins og þess sem var
þá leikur listakonan finnska með
stakri prýði.
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson
Frá sýningu Nönnu Bayer í Listhúsi Ófeigs.
Postulín
HÖNNUN
L i s t h ú s Ó f e i g s ,
S k ó l a v ö r ð u s t í g
Til 18. júlí. Opið á verslunartíma.
LEIRLIST
NANNA BAYER
Halldór Björn Runólfsson
ORGELIÐ Í Skálholtskirkju er í
raun stofuorgel, sem vel þjónar til
undirleiks við sálmasöng en er fráleitt
nógu stórt til þess
að stærri tónverk-
um verði þar gerð
fyllilega góð skil,
þó það sé annars
fallega hljómandi.
Tónleikarnir hóf-
ust á Moto Ost-
inato (1958) eftir
Petr Eben. Ost-
inato merkir að
tónverkið sé
byggt á þrástefj-
un, þ.e. endurtekningum stefja, mis-
oft og venjulega á sama tónstæði. Ef
tónhugmynd er færð til á mismunandi
tónstæði, er ýmist talað um eftir-
líkingar og í sumum tilfellum sek-
vensa. Eben notar mjög oft þrástefj-
anir í orgelverkum sínum og er
sérlega leikinn í að gera þær áhuga-
verðar. Annað verk tónleikanna var
Kóralfantasía I (1972), einnig eftir
Eben og er form verksins röð til-
brigða, sum hver nokkuð krefjandi
fyrir orgelleikarann. Lenka Mátéová
lék verkin af öryggi og sýndi, að hún
er leikinn orgelleikari og tókst henni
að skila verkunum á mjög sannfær-
andi máta, sérlega í seinna verkinu,
þrátt fyrir takmarkanir hljóðfærisins.
Síðasta verkið á efnisskránni var
viðamikið og glæsilegt kórverk eftir
Richard Rodney Bennet, við ljóða-
bálk eftir William Wordsworth, sem
var jafnaldri Beethovens (1770) og
hafði Wordsworth mikla þýðingu fyr-
ir rómantískt endurmat, er varðaði
túlkun tifinninga og aðdáun á nátt-
úrufegurð. Ljóðabálkurinn nefnist
Ode „Intimations of Immortality
from Recollections of Early Child-
hood“ en tónskáldið kallar söngverkið
The Glory and the Dream. Verkið er
samið fyrir kór með orgelundirleik og
er það stórbrotið að allri gerð og víða
gríðarlega erfitt í flutningi fyrir kór-
inn, sem söng verkið af einstökum
glæsibrag, undir stjórn Bernharðs
Wilkinsonar en undirleikari á orgel
var Lenka Mátéová. Eftir svona
glæsilega tónleika þarf ekki að fara
mörgum orðum um söng Hljómeykis,
það þarf heldur ekki að hæla þeim
fyrir frábæran flutning, aðeins segja
Hljómeyki.
Aðeins segja
Hljómeyki
TÓNLIST
S k á l h o l t s k i r k j a
Lenka Mátéová orgelleikari,
sönghópurinn Hljómeyki undir
stjórn Bernharðs Wilkinsonar.
fluttu verk eftir Petr Eben og
Richard Rodney Bennet.
Laugardagurinn 7. júlí, 2001.
Orgel og kórtónlist
Jón Ásgeirsson
Bernharður
Wilkinson
NÚ stendur yfir sýningin „Eden í
Gula húsinu“ í Gula húsinu (á horni
Frakkastígs og Lindargötu).
Sýnd eru myndbandsverk, mál-
verk, skúlptúrar og innsetningar.
Sýnendur eru Björg Melsted, Þor-
gerður Jörundsdóttir, Anna Sóley
Þorsteinsdóttir, Marta María Jóns-
dóttir, Kristín Elva Rögnvaldsdóttir
og Elina Sörenson.
Sýningin er opin frá kl. 15-18 virka
daga og stendur fram á föstudag.
Eden í Gula
húsinu
♦ ♦ ♦
SUMARTÓNLEIKAR í Skálholti
hófust um síðustu helgi, eins og oft
áður, í rigningu, sem þó hamlaði
ekki aðsókn en í boði var tónlist eftir
Jón Nordal, svo að nokkru var að
hyggja því er gott þætti og ekki síst,
að flytjendur voru sönghópurinn
Hljómeyki, undir stjórn Bernharðs
Wilkinsonar. Tónleikarnir hófust á
Lux mundi (1996), sem byggt er á
orðum Krists „Ég er ljós heimsins,
sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í
myrkri, heldur hafa ljós heimsins“.
Verkið var samið fyrir afmælishátíð
Dómkirkjunnar glæsilegt að gerð,
þar sem segja má að unnið sé tón-
rænt um hvert orð og eru margar
orðtúlkanirnar einstaklega fagur-
lega útfærðar, með samspili tónalla
tónhendinga og þéttum ómstreitum
hljóma, sem sakir þéttleikans eru
einstaklega þýðir. Þetta einkennir í
raun öll kórverk Jóns, sem eru hvað
stíl snertir, einstaklega samstæð.
Þrjár raddsetn-
ingar á íslenskum
þjóðlögum, við
kveðskap séra
Ólafs Jónssonar
á Söndum í Dýra-
firði, eru fyrir
margt nokkuð
ólíkar því sem
gerist um þjóð-
lagaraddsetning,
því hvert þjóðlag
er í raun ekki raddsett hvert og eitt,
og sungið þannig við hvert erindi,
heldur er hér unnið með allt kvæðið
sem eina heild, svo að um er að ræða
heildstætt tónverk, sem byggt er á
þjóðlögum. Þessi stuttu kórverk eru
einstaklega þýð og vel gerð tónverk
og vart rétt að kalla þau útsetn-
ingar, heldur miklu fremur sjálf-
stæð tónverk byggð á þjóðlögum.
Samkvæmt venju um þátttöku
staðartónskálds á sumartónleikum í
Skálholti, sem að þessu sinn var Jón
Nordal, samdi hann eitt verk, sér-
staklega fyrir þessa tónleika og tón-
klæddi sálminn Gæskuríkasti græð-
arinn minn, eftir Bjarna skálda, er
Jón nefnir eftir lokaorðum fyrsta er-
indis Ljósið sanna og var það frum-
flutt nærri nýtt af pennanum. Þarna
er ekki um að ræða sálmalag, því
Jón vinnur með textann fram og aft-
ur á sérlega glæsilegan máta.
Trú mín er aðeins týra (1999),
heitir tónverk sem samið er við
hluta kvæðisins Á sjúkrahúsinu, eft-
ir Jón Helgason. Þarna er unnið
„strófískt“, þar sem hvert erindi
kvæðisins er flutt nærri því án end-
urtekninga. Þetta er uppgjör ljóð-
skáldsins við efann og var sá þáttur
tónverksins, við þriðju og fjórðu
vísu, sérlega áhrifamikill og þar náð-
ist sú stemmning, sem best er skil-
greind sem tilfinningaþrungin hug-
leiðsla.
Lokaverk tónleikanna var Re-
quiem (1995), við hinn latneska
kirkjutexta og þar er unnið með
textann samkvæmt þeirri hefð, er
einkenndi alla kirkjulega tónsköpun
allt frá 16. öld fram á okkar daga.
Kórverk Jóns Nordals eru sérlega
stílföst og fer þar saman einstakt
næmi fyrir hljómrænni samskipan
söngraddanna og fallegum tónlín-
um, sem bera í sér tónalt jafnvægi,
er aldrei stingur í stúf, nema þá
helst í þriðju þjóðlagaútsetningunni,
þar sem heyra mátti bergmál af
„hocketus“ vinnubrögðum.
Sönghópurinn Hljómeyki söng af
einstæðum glæsibrag undir stjórn
Bernharðs Wilkinsonar, þar sem
hvergi bar á skugga í tónmótun eða
tilþrifum og með þeirri fagurmótun
er oftlega tók til hjartans og bar
þarna allt að einu, listrík tónlist og
frábær flutningur.
Listrík tónlist
og frábær
flutningur
TÓNLIST
S k á l h o l t s k i r k j a
Sönghópurinn Hljómeyki undir
stjórn Bernharðs Wilkinsonar flutti
söngverk eftir Jón Nordal.
Laugardagurinn 7. júlí, 2001.
KÓRTÓNLEIKAR
Jón Nordal
Jón Ásgeirsson
MIKIÐ kapp er nú lagt á að þýða
bók Einars Más Guðmundssonar,
Engla alheimsins, yfir á kínversku,
en útgáfa bókarinnar á að sögn
Commercial Press, líkt og þetta
kínverska ríkisforlag hefur verið
nefnt á ensku, að tengjast hátíð-
arhöldum sem efnt verður til 27.
október nk. vegna þess að 30 ár eru
liðin frá því að Ísland og Kína tóku
upp formlegt stjórnmálasamband.
Ekki er langt síðan greint var frá
þeirri fyrirætlan forlagsins að gefa
Engla alheimsins út á kínversku, en
bókin hefur nú þegar verið gefin út
í 14 löndum og er auk þess unnið að
því að þýða hana yfir á bæði kóre-
önsku og serbnesku. Hefur Com-
mercial Press nú ákveðið að tengja
útgáfu hennar hátíðarhöldunum í
haust.
„Við höfum á síðustu árum látið
þýða fyrir okkur úrval Íslend-
ingasagna, og nú síðast Eddukvæð-
in, þannig að það var eðlilegt fram-
hald að snúa sér næst að íslenskum
nútímabókmenntum,“ segir Yang
Deyan, yfirmaður forlagsins sem ár
hvert sendir eina 400-500 erlenda
titla á markað í Kína og selur Kín-
verjum um 20 milljónir bóka ár
hvert.
„Við höfum mikinn áhuga á að
auka tengsl okkar við íslensk bóka-
forlög og íslenska rithöfunda þar
sem Íslendingar eru mikil bók-
menntaþjóð og lesa meira en aðrar
þjóðir ef mark er takandi á bókaút-
gáfu og sölu á Íslandi,“ sagði Yang.
Og er það Ólafur Egilsson, sendi-
herra Íslands í Kína sem á heið-
urinn af að hafa dregið athygli Kín-
verja að verkum Einars Más.
Auk útgáfu bókar Einars Más
mun kvikmynd Friðriks Þórs Frið-
rikssonar eftir samnefndri sögu
einnig verða kynnt Kínverjum, sem
hluti af vikulangri íslenskri kvik-
myndahátíð í Peking sem efnt verð-
ur til sem hluta hátíðarhaldanna.
Kristján Jóhannsson
í Forboðnu borginni
Halldór Ásgrímsson, utanrík-
isráðherra Íslands, mun taka þátt í
hátíðarhöldunum í haust, en hann
verður í opinberri heimsókn í Kína
um þær mundir. Þá mun Kristján
Jóhannsson tenórsöngvari halda
tónleika í Forboðnu borginni í Pek-
ing, en stutt er síðan tenórarnir
þrír, Pavarotti, Domingo og Carre-
ras sungu þar. Caput-sveitin mun
einnig skemmta Kínverjum með
tónleikahaldi sínu, auk þess sem ís-
lensk matargerð verður kynnt og
Páll Stefánsson, ljósmyndari, sýnir
verk sín.
Englar alheimsins
þýdd á kínversku
ALDA Ármanna opnar mál-
verkasýningu í vinnustofu sinni að
Logafold 46 í Reykjavík á morgun,
fimmtudag, kl. 18. Einnig verður
garðurinn nýttur fyrir sýninguna
og samveru.
Sýnd verða ný og eldri verk,
einkum olíumálverk, vatnslitir,
collage eða samklipp, konu- eða
gyðjumyndir, helgimyndir og einn-
ig landið í vatnslit.
Skáldkonan Anna S. Björnsdóttir
les ljóð úr óbirtum verkum sínum
og einnig verður tónlistarflutn-
ingur.
„Þetta er tilvalið tækifæri til að
eiga notaleg ljóðræn samskipti við
Grafarvog í gróandi náttúru.
Veðurspáin er hagstæð,“ segir
Alda Ármanna.
Sýningin verður einnig opin
föstudaginn 13., laugardaginn 14.,
og sunnudaginn 15. júlí frá kl. 11 til
16. Síðan eftir samkomulagi.
Alda opnar
vinnustofu-
sýningu
Verk eftir Öldu Ármönnu.
Peking. Morgunblaðið.