Morgunblaðið - 11.07.2001, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Guðjón Hólm Sig-valdason fæddist
að Litla-Ási á Kjalar-
nesi 10. september
1920. Hann lést á
gigtardeild Landspít-
alans við Hringbraut
hinn 3. júlí síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru hjónin Guðrún
Jónsdóttir, f. 12.5.
1895, d. 30.7. 1979, og
Sigvaldi Þorkelsson
bóndi á Kjalarnesi, f.
5.9. 1897, d. 17.7.
1978. Guðjón átti tvö
alsystkini og einn
hálfbróður. Þau eru Guðbjartur
Hólm Guðbjartsson bóndi í Króki á
Kjalarnesi, f. 5.12. 1917, d. 8.11.
1989, Sigurbjörg húsmóðir, f.
11.11. 1926, gift Stefáni Bene-
diktssyni, fyrrv. verkstjóra frá
Húsavík, og Jón Frímann iðnrek-
andi í Garðabæ, f. 8.2. 1929,
kvæntur Mary Sigurjónsdóttur.
Eiginkona Guðjóns er Guðrún
Stefánsdóttir, f. 28. mars 1920 á
Norðfirði. Hún er dóttir Stefáns
Halldórssonar verslunarstjóra á
Norðfirði, f. 10.1. 1875, d. 20.6.
1921, og Sigríðar Guðmundsdótt-
ur, f. í Nesi við Seltjörn, 14.11.
1884, d. 29.8. 1960. Guðjón og Guð-
rún gengu í hjónaband 14. október
1944. Börn Guðjóns og Guðrúnar
eru: 1) Jóhann Geir, ökukennari í
Reykjavík, f. 24.2. 1948, maki Ingi-
björg Einarsdóttir hárgreiðslu-
meistari. 2) Gunnar sjóntækja-
fræðingur, f. 14.2. 1949, Gunnar
kvæntist Guðmundu Kristjáns-
dóttur, þau skildu, dóttir þeirra er
Ágústa, f. 7.5. 1972, gift Francesco
Massaro og eiga þau eina dóttur.
Gunnar kvæntist Þorbjörgu Guð-
jónsdóttur, þau skildu. Þeirra
börn eru Guðjón Hólm, f. 7.7. 1976,
Davíð, f. 14.6. 1979, og Fannar, f.
12.2. 1989. Sambýliskona Gunnars
er Ásta Kristbergsdóttir. 3) Stefán
Sigurður, f. 2.2. 1952, d. 22.2.
1955, en hann lést í umferðarslysi.
4) Stefán Sigurður, viðskiptafræð-
ingur og framkvæmdastjóri
Félags ísl. stórkaupmanna, f. 5.12.
1957, eiginkona hans er Helga R.
Ottósdóttir hjúkrunarfræðingur,
börn þeirra eru Snorri, f. 7. des.
1981, Guðrún, f. 20. jan. 1983, Stef-
án Ottó, f. 29. apríl
1986, og Ragnheiður
Gyða, f. 20. nóv.
1990. 5) Guðjón
Hólm framkvæmda-
stjóri, f. 8.3. 1959. 6)
Áslaug hdl., starfar í
fjármálaráðuneyt-
inu, nú búsett í
Brussel, f. 28.1. 1963.
Guðjón flutti með
foreldrum sínum frá
Litla-Ási að Prest-
húsum og síðar að
Útkoti í sömu sveit.
Til Reykjavíkur
flutti Guðjón 1936 og
hóf þá nám við Ingimarsskóla
(Gagnfræðaskólanum í Reykja-
vík). Guðjón varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík árið
1942 og lauk embættisprófi í lög-
fræði frá Háskóla Íslands árið
1947. Hann öðlaðist héraðsdóms-
réttindi árið 1948. Guðjón var
fulltrúi hjá Sigurgeiri Sigurjóns-
syni hrl. frá 1.7. 1947 til 1.7. 1952
en rak síðan lögfræðiskrifstofu í
Reykjavík, framan af í Fjalakett-
inum við Aðalstræti. Hinn 1.7.
1966 varð hann forstjóri umboðs-
og heildverslunarinnar John
Lindsay ehf., og gegndi því starfi
fram í september á síðasta ári.
Samhliða rekstri lögmannsstof-
unnar gegndi Guðjón ýmsum
kaupsýslustörfum. Hann var fram-
kvæmdastjóri Skemmtigarðsins
Tívolí 1951 – 52. Hann stofnaði og
rak verslanirnar Angoru og Voga-
búðina í Vogum á árunum 1951 –
55. Hann var forstjóri Reykhúss-
ins hf. frá 1.5. 1959 til 1979 og sat í
stjórn þess auk þess sem hann sat í
stjórn Kjötvers hf. 1967 – 88. Guð-
jón var stjórnarformaður Líf-
stykkjabúðarinnar frá 1957 og
Efnagerðar Reykjavíkur hf. frá
1969. Guðjón var fyrsti formaður
Gigtarfélags Íslands árið 1976 og
gegndi því embætti til 1980 og var
gerður að heiðursfélaga þess árið
1990. Árið 1998 var Guðjón sæmd-
ur gullmerki Félags íslenskra
stórkaupmanna og gullmerki
Gigtarfélags Íslands árið 1999.
Útför Guðjóns Hólm Sigvalda-
sonar fer fram frá Bústaðakirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Elsku afi nú ert þú farinn frá okk-
ur og er það mikill missir. Því þú
gerðir svo margt fyrir okkur og
varst alltaf tilbúinn til að hjálpa okk-
ur ef eitthvað kom upp á. Þú hafðir
einnig sterkar skoðanir á hlutunum,
eða því sem við vorum að gera.
Hvort sem það var rétt eða rangt.
Nú mun ég sakna þess að geta ekki
aðstoðað þig við hina og þessa hluti.
Þú hefur kennt mér margt á þessum
árum sem ég hefði gjarnan viljað að
yrðu fleiri. Þú varst mér mjög kær
og mér þykir rosalega vænt um þig
afi minn, því segi ég þetta með mikl-
um söknuði. Ég vona að þú hafir það
gott núna, elsku nafni minn og afi.
Guðjón Hólm Gunnarsson.
Nú ertu farinn frá okkur elsku afi.
Engin orð geta lýst þér nógu vel svo
ég verði sáttur. Yfirnáttúruleg góð-
mennska og ást á afkomendum þín-
um hafa verið þitt vörumerki gegn-
um lífið. Mig langar að þakka þér
fyrir allar samverustundirnar í
vinnunni og alla leiðsögn sem þú hef-
ur gefið mér í lífinu. Amma ég veit
að þú hefur misst mikið og um ókom-
in ár mun ég minnast góðvildar hans
afa þegar um hann verður rætt.
Þó ég sé látinn, harmið mig ekki með tárum.
Hugsið ekki um dauðann með harmi og ótta.
Ég er svo nærri að hvert eitt ykkar tár
snertir mig og kvelur,
þó látinn mig haldið,
en þegar þið hlæjið og syngið með glöðum hug
sál mín lyftist upp til ljóssins.
Verið glöð og þakklát fyrir allt sem lífið gefur
og ég, þó látinn sé, tek þátt í gleði ykkar, yfir
lífinu.
(Höf. óþ.)
Davíð Gunnarsson.
Í fyrsta skipti sem ég fór út fyrir
landsteinana ferðaðist ég með Guð-
jóni afa og Guðrúnu ömmu. Það var
ágætt að njóta leiðsagnar þeirra, afi
var mjög sigldur og öllum hnútum
kunnugur. Það var þægilegt í er-
lendum milljónaborgum að vita af
styrkri hönd afa.
Áfangastaður okkar var Black-
pool, einnig stóð til að skoða ná-
grannabæinn Fleetwood. Afi hafði
verið á þessum slóðum í stríðinu.
Unnið í Fleetwood en eytt leyfunum
í Blackpool. Það var greinilegt að Ís-
lendingarnir höfðu getið sér gott orð
í útlandinu því alls staðar var gamla
manninum vel tekið.
Í fylgd afa heimsótti ég í fyrsta og
eina skiptið veðbanka. Tölvuskjáirn-
ir, peningalyktin og spenningurinn á
andlitum viðstaddra var eitthvað
sem heillaði afa meira en mig og
slepptum við því öllum veðmálum.
Eitt sinn ákvað afi að hann langaði í
sumarbústað, þá fékk hann sér sum-
arbústað. Af og til var ég svo skikk-
aður til að fara með honum þangað
og sinna ýmsu viðhaldi með honum.
Að launum fékk ég oftast vínar-
brauð. Verkaskiptingin var ávallt
þannig að afi sá um það sem hann
gerði best, það er hann stýrði verk-
inu en ég framkvæmdi. Oft þótti mér
það heldur súrt í broti en árangurinn
lét aldrei á sér standa.
Hann afi var alltaf röggsamur og
við öllu búinn, framkvæmdirnar
gengu undanekningarlaust snurðu-
laust fyrir sig nema hvað undirverk-
takinn hafði oft takmarkaða þekk-
ingu á verkfærunum og verklagi
almennt. Afi Guðjón var alltaf
reiðubúinn að útskýra á kjarnyrtan
og einfaldan hátt án allra málaleng-
inga enda ekki þekktur fyrir annað
en dugnað og framtakssemi. Hann
afi Guðjón las alltaf mikið, allt frá
bernskuheimsóknum mínum til afa
og ömmu man ég eftir honum í sóf-
anum sínum að lesa. Í æsku gisti ég
oft hjá afa og ömmu um helgar. Það
var ekki langt að fara og mjög
spennandi. Allan daginn hljómaði
ríkisútvarpið um allt húsið og reglu-
lega yfirtók matarlykt andrúmsloft-
ið. Upplýsingaþörfin bannaði allar
samræður við matarborðið, ekki
mátti missa af fréttunum. Stemmn-
ingin á heimili gömlu hjónanna mun
ekki úr minni líða, þangað var gott
að koma og gaman að vera. Jafn-
framt því sem ég minnist þess með
söknuði þakka ég afa mínum sam-
fylgdina. Guð blessi minningu afa
Guðjóns.
Snorri.
Elsku afi, mér er illt í hjartanu
mínu að vita að þú sért dáinn. En ég
veit að nú líður þér vel. Nú ert þú
ekki lengur veikur. Ég bið guð að
passa þig og vernda.
Amma, guð gefi þér styrk í sorg
þinni.
Fannar Gunnarsson.
Það var á þriðjudagskvöldið 3. júlí
sem mamma hringdi í mig þar sem
ég var stödd á Spáni og færði mér
þær fréttir að Guðjón frændi væri
látinn, ég vissi að þessar fréttir gæti
ég fengið hvenær sem var því hann
hafði verið mjög veikur, en samt
passaði þetta ekki alveg því Guðjón
var einn af þessum mönnum sem
manni fannst að væri ódauðlegur því
að slíkur var krafturinn, aftur og aft-
ur steig hann upp úr veikindunum.
Mig langar með þessum fátæklegu
orðum að minnast frænda, eins og
hann var alltaf kallaður á mínu heim-
ili. Þegar ég var barn og bjó í Silf-
urtúninu í Garðahreppi, sem þá var
langt upp í sveit, var oftar en ekki
farið í heimsókn til Guðjóns og
Gunnu á Sólvallagötuna. Þar sem
ferðalagið úr Garðahreppi þótti
frekar langt fékk ég oft að gista hjá
Áslaugu frænku. Það var eitt her-
bergi í húsinu sem var sérstaklega
leyndardómsfullt og spennandi,
skrifstofan hans Guðjóns, því þar
máttum við ekki fara inn, en mikið
var nú spennandi að kíkja aðeins til
að sjá stóra skrifborðið og leðursóf-
ann svo ekki sé talað um flotta skrif-
borðsstólinn og málverkin á veggj-
unum.
Þegar ég eignaðist mína fjöl-
skyldu fór það svo að börnin mín
heilluðust strax af Guðjóni og Gunnu
og hjá þeim var hann oft kallaður
jólasveinninn vegna þess að fyrir jól-
in hafði hann það fyrir sið að senda
ýmist góðgæti til vina og ættingja.
Það þurfti ekki stór og mikil til-
efni til að Guðjón frændi kallaði ætt-
ingja og vini til veislu og eru minn-
isstæðar veislurnar í mars og
september sem haldnar voru á átt-
ræðisafmælum þeirra hjóna. Þar lék
hann á als oddi þótt heilsan væri
ekki góð en það gerði nú ekkert til,
það var nógur tími til að hvíla sig,
sagði hann þegar hann var spurður
hvort hann væri ekki orðinn þreytt-
ur.
Í sumarbústaðnum við Apavatn
þótti þeim gott að vera og voru þar
eins oft og hægt var. Við Gummi og
börnin komum þar stundum og oft í
þeim erindagjörðum að kíkja aðeins
á pípurnar, þetta voru skemmtilegar
heimsóknir og auðvitað fór enginn
svangur heim því Gunna bakaði allt-
af vöfflur eða pönnukökur með
kaffinu sem voru gerð góð skil.
Mig langar að þakka frænda sam-
fylgdina og biðja góðan Guð að veita
Gunnu, börnunum, tengdabörnum,
barnabörnunum, systkinum og öðr-
um ættingjum styrk á sorgarstundu.
Hvíl í friði, frændi.
Ragnheiður Edda (Raggý),
Guðmundur og börn.
Fyrrverandi tengdafaðir minn er
farinn og er borinn til grafar í dag.
Guðjón minn okkar samverustundir
í lífinu voru mér til mikils þroska. Ég
lærði margt á þessum 26 árum sem
ég þekkti þig. Þú varst einstakur
persónuleiki. Þú varst glaður í eðli
GUÐJÓN HÓLM
SIGVALDASON
V
itað er að hass getur
verið heppilegra efni
til að stilla kvalir
krabbameinssjúkra
en morfín og ýmis
dýr verkjalyf sem framleidd eru
af lyfjarisunum. Aukaverkanir
eru litlar nema hass sé reykt, þá
getur það valdið lungnakrabba.
Háaldrað og jafnvel dauðveikt
fólk sem þjáist af krabbameini vill
oft taka áhættuna. Samt hefur
gengið hægt að fá samþykkta í
þessu skyni tilslökun á banni við
kannabisnotkun. Og hér er bann-
ið algert.
Eru andmælin við hugmynd-
inni málefnaleg? Alls ekki, öllum
hlýtur að vera það ljóst í vestræn-
um heimi sem gengur að miklu
leyti fyrir hóflausu og sívaxandi
pilluáti.
Ástæðan fyrir
banninu er
sjálft orðið
kannabis,
þetta sem við
venjulega
köllum hass hér landi, vekur hug-
renningatengsl við annað og til-
finningaþrungnara fyrirbæri:
fíkniefnavandann. Fyrsta myndin
sem kviknar í huganum er af ung-
lingi sem búið er að traðka í svað-
ið með því að lokka hann til að
neyta sterkra efna. Við fórnum
höndum í ofboði og segjum nei.
Tabú.
Afleiðingarnar af áfengissýki
er aldrei hægt að bæta að fullu
eins og aðstandendur áfengis-
sjúklinga vita. Samt lætur sam-
félagið þetta viðgangast en reynir
hins vegar að stýra okkur frá
öðru sem er þá líklega talið enn
verra. En hvað er það sem ræður
því að sumt vont er leyft og annað
er bannað?
Annars vegar hvort löng hefð
er fyrir varasömu hegðuninni,
hins vegar hve margir ástunda
hana. Áfengi er vímuefni sem
þorri landsmanna er sammála um
að skuli vera leyfilegt að neyta að
uppfylltum skilyrðum, mikilvæg-
ast þeirra er að neytandinn sé bú-
inn að ná ákveðnum lágmarks-
aldri. Munurinn á kannabis og
áfengi er fyrst og fremst að of-
neysla áfengis er mun líklegri til
að valda miklum félagslegum, lík-
amlegum og andlegum spjöllum.
Allir sem hafa séð mann undir
hass-áhrifum vita að hann er al-
veg sauðmeinlaus, brýtur hvorki
húsgögn né beinin í fólki. En er
mjög leiðinlegur.
Gögnin hlaðast upp. Að sögn
erlendra sérfræðinga eru bein og
óbein dauðsföll af völdum áfengis
í vestrænum löndum um fimm
milljónir á ári, um 200 þúsund
deyja af völdum notkunar ann-
arra vímuefna. Fyrir fáeinum ár-
um var skýrt frá niðurstöðum
læknaskýrslu á vegum Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar,
(WHO); þar var sagt að áfengi
væri mun hættulegra efni en
kannabis. Yfirmenn WHO tóku
ekki mark á skýrslunni.
Eitt af þekktustu vísinda-
tímaritum heims er breska
læknablaðið Lancet. Þar var ný-
lega skýrt frá rannsókn á stað-
hæfingum um að neysla á hassi sé
oft fyrsta skrefið að neyslu svo-
nefndra harðari efna, kókaíns,
heróíns og annarra. Niðurstaðan?
Að tengslin væru sáralítil. Aðeins
örfáir unglingar sem reykja hass
prófa síðan sterkari efni.
Nú hefur Peter Lilley, sem var
ráðherra almannatrygginga í
Bretlandi í ríkisstjórn íhalds-
manna árin 1992–1997, tekið und-
ir hugmyndir þeirra sem vilja
gera þá grundvallarbreytingu að
leyft verði að nota kannabisefni
rétt eins og áfengi og með sams
konar aldursskilyrðum. Eins og
fleiri sem efast um skynsemi lag-
anna sem nú gilda er hann ekki
að mæla með því að fólk noti efnið
en vill að horfst verði í augu við
veruleikann. Notkun á jurt sem
hægt er að rækta hvar sem er og
vinna úr fíkniefni verður ekki út-
rýmt. Við gætum tífaldað fjölda
lögreglumanna en samt myndu
einhverjir laumast til að nota
hass.
Hvernig gera lögreglumenn-
irnir okkar hér á landi mest gagn
í baráttunni gegn ólöglegum
fíkniefnum? Það vitum við að
sjálfsögðu ekki með vissu. Um all-
an heim er reynt að beita marg-
víslegum aðferðum til að koma í
veg fyrir að hrekklausir og for-
vitnir unglingar verði fórnarlömb
fíkniefnasala. En lögreglumenn
sem þurfa að eyða dýrmætum
tíma í að leita uppi nokkur
grömm af hassi eru menn eins og
við. Sólarhringurinn þeirra er að-
eins 24 stundir. Þeir geta ekki
samtímis leitað uppi hættulegri
efni eða rannsakað aðra glæpi.
Annað sem skiptir ef til vill enn
meira máli er að lög og reglur
þurfa að vera sjálfu sér sam-
kvæm. Ef þau eru það alls ekki
verða þau smám saman bitlaus og
það sem verst er, efasemdir um
sum lög geta orðið að fyrirlitn-
ingu á öllum lögum. Áðurnefndur
Lilley segist hafa reynt að út-
skýra fyrir 12 ára krökkum kost-
ina við að banna hass en leyfa
áfengi og mistekist. Að sjálf-
sögðu, þeim finnst þetta ann-
aðhvort óskiljanlegt eða einfald-
lega hræsni. Áfengi sé bara leyft
af því að svo margir fullorðnir
noti það.
Markhópurinn sem stjórnvöld
þurfa fyrst og fremst að hafa í
huga er einmitt á þessum aldri.
Hann verður seinna fullorðinn og
eitt af því sem hann hefur með
sér inn í framtíðina er vantrú á
því að fullorðna fólkið viti yfirleitt
hvað það er að gera. Og sé heið-
arlegt, reiðubúið að takast af ein-
lægni á við eldfim viðfangsefni.
En getur nokkurn tíma verið
óhjákvæmilegt að sætta sig við að
sumt fólk, jafnvel börn, muni nota
og jafnvel ofnota vímuefni? Er
stundum skást að leyfa það sem
er ekki endilega hollt, láta duga
umvandanir og hjálp en beita
ekki ströngum viðurlögum? Þjóð-
félagið er löngu búið að takast á
við spurninguna þegar áfengi er
til umræðu og svarið blasir við.
Það er já.
Ástæðan fyrir því að við höfum
valið þennan grimmilega kost er
meðal annars að við höfum gert
tilraun með að banna áfengi og
vitum að lausnin er ótæk. Of
miklu er fórnað, persónuleg rétt-
indi allra skert til að bjarga fáein-
um. Er ekki kominn tími til að
nota líka reynslu og raunsæi þeg-
ar fjallað er um kannabis?
Brotin lög
– og bein
Allir sem hafa séð mann undir hass-
áhrifum vita að hann er alveg sauð-
meinlaus, brýtur hvorki húsgögn né
beinin í fólki. En er mjög leiðinlegur.
VIÐHORF
Eftir Kristján
Jónsson
kjon@mbl.is