Morgunblaðið - 12.10.2001, Blaðsíða 21

LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. OKTÓBER 2001 21
Ársþing Samtaka
fámennra skóla
Ársþing Samtaka fámennra skóla verður haldið í
Stórutjarnaskóla í Ljósavatnsskarði
20. október 2001 og hefst kl. 9:30.
Flutt verða erindi um:

Sérstöðu fámennra skóla á leik-, grunn- og
framhaldsskólastigi.

Áhrif nýrrar aðalnámskrár framhaldsskóla á
starf fámennra framhaldsskóla.

Samstarf leikskóla og grunnskóla á Íslandi
og í Noregi.
Meðal fyrirlesara á þinginu er Bjarne Bjørkevoll,
skólastjóri sameinaðs leik- og grunnskóla í Fresvik
í Noregi.
Í tengslum við þingið verður haldinn aðalfundur
Samtaka fámennra skóla og árshátíið samtakanna.
Þingið er opið öllu áhugafólki um skólamál, en er
ekki síst ætlað kennurum og stjórnendum á öllum
skólastigum.
Skráning á þingið er hjá Ólafi Arngrímssyni
í síma 464 3224 og á netfanginu oliarn@ismennt.is
fyrir miðvikudaginn 17. október.
Hægt er að nálgast dagskrána og skráningarblaðið á
heimasíðu SFS http://www.ismennt.is/vefir/sfs/
NÁTTÚRUSTOFA Vesturlands var
formlega opnuð í Stykkishólmi 28.
júní síðastliðinn. Forstöðumaður
hennar er Róbert Arnar Stefánsson,
ungur líffræðingur úr Reykjavík.
Eitt af fyrstu verkefnum Náttúru-
stofunnar er að mæla stærð minka-
stofnsins á Snæfellsnesi.
Það er allviðamikið verkefni sem
felst í því að veiða minka í lífgildrur
vítt og breitt um Snæfellsnes, mæla
þá og merkja og sleppa þeim síðan
aftur.
Sleppt lifandi
Minkurinn er ekki vel séður gestur
hjá flestum íbúum við Breiðafjörð og
talinn helsti óvinurinn í dýraríkinu.
Því hljómaði það furðulega þegar
fréttist að nýi forstöðumaðurinn væri
á minkaveiðum en sleppti bráðinni
aftur lifandi út í náttúruna. Til að for-
vitnast um það hvað um væri að vera
fór fréttaritari á fund forstöðu-
mannsins og spurði hvað þessi hátt-
semi hans ætti að merkja.
Róbert Arnar sagði að Náttúru-
stofan stæði fyrir rannsókn á stærð
minkastofsins á Snæfellsnesi. Til
þess hafa fengist styrkir frá stofnun-
um og fyrirtækjum. Róbert Arnar
hefur unnið við rannsóknina og feng-
ið Heimi Kristinsson í Stykkishólmi
sér til aðstoðar. Þeir hafa frá því í
byrjun ágúst sett út um 110 lífgildrur
um allt Snæfellsnes. Gildrunum er
komið fyrir við strendur, ár og vötn
og verður veiðunum haldið áfram út
októbermánuð.
Þegar veiði fer fram er vitjað dag-
lega um gildrurnar. Farið er með
minkana sem veiðast til Stykkis-
hólms þar sem þeir eru kyngreindir,
mældir og merktir og daginn eftir er
þeim sleppt á sama stað og þeir komu
í gildruna Nú hafa veiðst um 70 mink-
ar í gildurnar og hafa sumir látið sjá
sig oftar en einu sinni í gildru.
Stærð minkastofnsins óþekkt
Róbert Arnar, forstöðumaður, seg-
ir að áhugi sinn á minkum hafi haft
mikið um það að segja að farið var af
stað með áðurgreint verkefni. Hann
hafi í lokaritgerð sinni í líffræði rann-
sakað ferðir og fæðu minka við fersk-
vatn.
Hann segir að stærð íslenska
minkastofnsins sé óþekkt og engar
tilraunir hafi verið gerðar til að meta
hana. Vitað er að fjöldi veiddra minka
hefur vaxið að jafnaði ár frá ári. Hins
vegar vantar forsendur til að hægt sé
að áætla raunverulega stofnstærð út
frá veiðitölum, sérstaklega þar sem
veiðarnar virðast ekki hafa haft veru-
leg áhrif á stofninn í heild.
Róbert segir að markmið verkefn-
isins sé meðal annars að meta stærð
stofnsins á Snæfellsnesi með þröng-
um og vel skilgreindum öryggis-
mörkum og að ákvarða hvort minka-
veiðar séu af þeirri stærðargráðu að
þær séu líklegar til þess að hafa áhrif
á stofnstærðina. Þá á að meta nátt-
úruleg vanhöld meðal minka eftir
aldri og kyni og reikna út vegalengdir
sem minkar fara á haustin og á fengi-
tíma eftir kyni og aldri.
Skammlífir en frjósamir
Að sögn Róberts eru minkar frjó-
samir en skammlífir. Fæstir þeirra
ná meira en tveggja ára aldri, en
dæmi eru um minka sem hafa orðið
sjö ára gamlir. Læðan gengur með 6
–7 hvolpa en í besta falli komast upp 3
til 4 hvolpar að hausti og síðan verða
afföll á fyrsta vetri.
Minkurinn er duglegur að bjarga
sér. Fiskur er mikilvæg fæða og því
er kjörlendi hans þar sem fisk er að
finna, við sjó, ár og vötn.
Minkurinn hefur valdið breyting-
um á lífríki landsins og það hefur
stuðlað að óvinsældum hans. Lengst
af hefur verið stefnt að útrýmingu
minksins á Íslandi, en Róbert segir
að flestum sé það nú ljóst að það
markmið er óraunhæft með þeim að-
ferðum sem nú eru stundaðar. Því sé
mikilvægt að stjórna minkaveiðum
þannig að tjóni af völdum minka sé
haldið í lágmarki og það fjármagn
sem til þeirra er varið nýtist sem
best. Róbert Arnar vonar að niður-
stöður verkefnisins hjálpi þar til.
Óskar eftir samvinnu
við minkabana
Róbert Arnar segir að athyglis-
verðar niðurstöður liggi nú þegar fyr-
ir úr þessu verkefni, sem sýna að
ungir minkar fara langar leiðir til að
helga sér óðul. Þrjú ung dýr sem
veiddust aftur í gildrur höfðu ferðast
ótrúlega langar vegalengdir á stutt-
um tíma. Eitt dýrið hafði farið 38 kíló-
metra á innan við fjórum vikum, ann-
að 35 kílómetra á tíu dögum og það
þriðja 6 kílómetra. Þetta segir okkur
að næsta óvinnandi vegur er að halda
ákveðnum svæði hreinum til lengri
tíma. Til að halda minkastofni í lág-
marki þurfa minkabanar að hafa
stöðugt eftirlit.
Að sögn Róberts ráðast endanleg-
ar niðurstöður rannsóknarinnar af
því hverjar endurheimtur verða.
Hann segir að endurheimtur verði
með hefðbundnum veiðum minka-
bana. Óskar hann eftir góðri sam-
vinnu við þá og segir að mjög mik-
ilvægt sé að allir minkar sem veiðast
á Vesturlandi á næstu misserum ber-
ist til Náttúrustofunnar.
Náttúrufræðistofa Vesturlands rannsakar stærð minkastofnsins á Snæfellsnesi
Einn hljóp 35 kíló-
metra á tíu dögum
Forstöðumaður Nátt-
úrufræðistofu Vest-
urlands veiðir minka og
sleppir þeim aftur
lifandi út í náttúruna.
Vekur þetta furðu
manna og leitaði
Gunnlaugur Árnason
fréttaritari skýringa
Róberts Arnars Stef-
ánssonar. Kom fram að
ýmislegt athyglisvert
hefur komið í ljós við
minkarannsóknina.
Minkarnir eru vegnir í þessu plasthylki í Náttúrustofu Vesturlands í
Stykkishólmi, ýmsar aðrar rannsóknir eru á þeim gerðar og þeir síðan
merktir áður en þeim er sleppt í nágrenni veiðistaðarins.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Minkaveiðimennirnir Heimir Kristinsson t.v. og Róbert Arnar Stefáns-
son komnir með tvo minka til rannsóknar.
Minkurinn er frelsinu feginn og
lætur sig hverfa á örskotsstundu
þegar Róbert sleppir honum í
skurði í Grundarfirði.
Snæfellsnes
KORNSKURÐUR á þessu hausti er
nú langt kominn og er uppskera
víðast hvar góð eða 4–5 tonn af
hektara að meðaltali en þó allt
upp í 6 tonn. Þeim bændum fer
fjölgandi sem stunda kornrækt í
uppsveitum Árnessýslu. Hér í
Hrunamannahreppi voru þrettán
bændur sem ræktuðu korn á þessu
ári í 80–90 hekturum lands, fimm
af þeim sáðu korni í fyrsta sinn í
vor.
Eingöngu er um að ræða bygg,
að meirihluta til sex raða af teg-
undinni Olsok, og kemur sáðkorn-
ið frá Svíþjóð. Einnig er ræktað
tveggja raða bygg af íslenska af-
brigðinu Súlu sem þykir harðgerð-
ara og stendur betur í roki en gef-
ur að jafnaði minni uppskeru.
Að langmestu leyti er kornið
súrsað í stórum pokum og notað
sem fóður handa mjólkurkúm og
þykir gott fóður. Dálítið er þó
þurrkað við jarðhita og hluti af því
notaður sem sáðkorn. Bændum
þykir það mjög gefandi að rækta
korn og góð búbót að þurfa ekki
að kaupa allt sitt kjarnfóður að ut-
an. Það er vissulega fögur sjón að
sjá bleika akrana bylgjast í haust-
blænum og er sönnun þess að fóst-
urmoldin frjóa getur gefið okkur
margt sé vel að henni hlúð.
Heyfengur er mjög mikill en hey
eru misjöfn að gæðum samkvæmt
fyrstu niðurstöðum heysýna. Met-
uppskera er af kartöflum og verð-
ur ekki nærri allt tekið upp þar
sem geymslur eru fullar en enn
tekið upp eftir því hve markaður-
inn tekur við. Garðyrkjumenn eru
einnig enn við uppskerustörf og er
uppskera góð enda grænmeti í
vexti í þeirri góðu hausttíð sem
verið hefur að undanförnu.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Unnið við kornskurð á bænum Dalbæ í Hrunamannahreppi.
Góð kornuppskera í Árnessýslu
Hrunamannahreppur