Morgunblaðið - 20.10.2001, Blaðsíða 41

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2001 41
SJÚKRALIÐAR
standa nú í harðri
kjaradeilu. Af þeim
fréttum sem berast af
gangi viðræðna hjá
sáttasemjara virðist
sem samninganefndir
sjúkraliða og ríkisins
hafi nánast ekkert
ræðst við fram til þessa
og lausn kjaradeilunn-
ar því ekki í sjónmáli
þegar þetta er skrifað.
Verkfallsboðun og
verkföll eru altaf nauð-
vörn og til þeirra er
ekki gripið fyrr en fólki
er misboðið. Kjara-
samningar sjúkraliða
höfðu verið lausir í um ár án þess að
efnt væri til viðræðna um nýjan
kjarasamning og að mati sjúkraliða
voru þessar verkfallsaðgerðir og
þær sem boðaðar hafa verið í fram-
haldinu eina leiðin til að fá viðsemj-
endur að samningaborðinu.
Skert heilbrigðisþjónusta
Áhrifin af verkföllum sjúkraliða
eru veruleg og áhrif þeirra verða við-
varandi um nokkurn tíma þó svo að
samningar takist á næstu dögum.
Hundruð manna bætast á biðlista
sjúkrahúsanna, biðlista sem þegar
voru orðnir allt of langir á mörgum
sviðum.
Nú hafa tvö fyrstu verkföllin
gengið yfir, verkföll sem náðu til um
800 sjúkraliða sem vinna hjá um
tuttugu ríkisstofnunum víða um land
og tveimur sjálseignarstofnunum, en
til þess að gæta fyllsta öryggis sjúk-
linga unnu um 380 sjúkraliðar sam-
kvæmt öryggislistum.
Mestu erfiðleikarnir hafa verið á
hand- og lyflækningadeildum Land-
spítala – háskólasjúkrahúss. Loka
þurfti fimm deildum og aðeins var
hægt að sinna bráðatilfellum. Starf-
semi Landspítala – háskólasjukra-
húss komst aldrei í eðlilegt horf eftir
fyrsta verkfallið. Höfðu uppsagnir
um 100 sjúkraliða þar mest að segja
og mun starfsemi sjúkrahússins
verða skert svo lengi sem ekki tekst
að manna þær stöður.
Kvennastétt
Uppsagnir sjúkraliða eru mikið
áhyggjuefni og við lausn kjaradeil-
unnar er nauðsynlegt að líta á fleira
en launaþætti. Sjúkraliðar eru nær
eingöngu konur. Vinn-
an getur verið mjög
erfið og eykur stöðug
vaktavinna enn frekar
á álagið.
Flestum sjúkraliðum
býðst ekkert annað en
vaktavinna sem hlýtur
að vera slítandi, enda
er mikið brottfall úr
starfi eftir fimmtugt.
Nýliðun ungra sjúkra-
liða er mikið áhyggju-
efni því að loknu námi
skila þær sér ekki í
umönnunarstörfin
heldur leita í önnur og
betur launuð störf.
Hætt er við að fleiri
sjúkraliðar segi upp störfum og
hverfi til frambúðar úr umönnunar-
þjónustunni og mun það hafa viðvar-
andi áhrif, bæði á heilbrigðisstofn-
unum og í heimahjúkrun.
Að meta álag og vinnuframlag
Sjúkraliðar hafa borið sig saman
við karlastéttir sem hafa sambæri-
lega menntun og vinna vaktavinnu,
en ef taka á mið af launaþróun karla
og kvenna í sambærilegum störfum
þá mega kvennastéttir eins og
sjúkraliðar býða næstu þrjár kyn-
slóðir eftir launajafnrétti. Sjúkralið-
ar hafa einnig borið sig saman við
hjúkrunarfræðinga og benda á að
launamunur milli þessara stétta hef-
ur aukist á undanförnum árum.
Uppsagnir sjúkraliða eru mikið
áhyggjuefni og því verður að vinna
að lausn kjaradeilunnar hið allra
fyrsta með það í huga að starfið verði
aðlaðandi fyrir sjúkraliða á öllum
aldri.
Verkföll sjúkraliða
Þuríður
Backman
Höfundur er þingmaður VG.
Kjarabarátta
Ef taka á mið af
launaþróun karla og
kvenna í sambærilegum
störfum, segir Þuríður
Backman, þá mega
kvennastéttir eins og
sjúkraliðar bíða þrjár
kynslóðir eftir launa-
jafnrétti.
„LANDSFUNDUR
lýsir sig andsnúinn
hugmyndum um að
hætta að nota kjör-
seðla við almennar al-
þingis- og sveitar-
stjórnarkosningar.
Fundurinn telur að
framkvæmd kosninga
á Íslandi sé nær
hnökralaus og engin
rök séu til þess að
breyta þeirri aðferð
við kosningar, sem
hingað til hefur verið
notuð. Þvert á móti
hafi hún sýnt sig að
vera örugg, fljótvirk,
traust og auðveld í
framkvæmd, bæði fyrir kjörstjórnir
og ekki síst kjósendur.“
Þessi tillaga var samþykkt nær
mótatkvæðalaust á síðasta lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins. Enginn
talaði gegn henni, en þeir sem tóku
til máls lýstu stuðningi við hana.
Flutningsmenn voru úr öllum kjör-
dæmum landsins og hafa allir mikla
reynslu af kosningum. Í hópi þeirra
voru kjörstjórnarmenn, sveitar-
stjórnarmenn og fyrrverandi og nú-
verandi alþingismenn. Á landsfund-
um Sjálfstæðisflokksins eru mættir
trúnaðarmenn flokksins, sá hópur
manna, sem bezt þekkir til um
framkvæmd og undirbúning kosn-
inga. Sá hópur var sammála tillög-
unni.
Í Morgunblaðinu 18. október sl.
var frétt um, að dómsmálaráðherra
hefði nýverið fengið stöðuskýrslu
um rafrænar kosningar. Skv. frétt-
inni telja skýrsluhöfundar fram-
kvæmanlegt að setja upp slíkt
kerfi, sem vitanlega verður mjög
kostnaðarsamt. Ekki þarf að koma
neinum á óvart, að tölvumeistarar
vilji sýna snilld sína. Sömu menn
telja bráðnauðsynlegt að geta
kveikt á eldavél með farsíma sín-
um. En þetta mál snýst ekki um
tækni, – það snýst um það, að kjós-
endur treysti kosningakerfinu og
treysti sér til að kjósa samkvæmt
því.
Í fréttinni eru tekin
orðrétt nokkur atriði
um, hvaða gagn
skýrsluhöfundar telja,
að geti verið af raf-
rænum kosningum.
Ekki sá ég, að neitt
yrði á betri veg en nú-
verandi kosningakerfi,
en hins vegar ýmislegt,
sem yrði til hins verra.
Augljóst er, að enginn
maður með reynslu af
framkvæmd kosninga
hefur verið í nefndinni,
allavega ekki lands-
fundarfulltrúi.
Í frétt Morgunblaðs-
ins segir, að hugsan-
legt sé að reyna rafkosningar í ein-
hverjum sveitarfélögum í næstu
sveitarstjórnarkosningum. Ég fæ
ekki séð, að hægt sé vegna stjórn-
arskrárákvæða að vera með mis-
munandi aðferðir við kosningar,
eftir því hvar menn búa á landi,
hvorki í alþingis- eða sveitarstjórn-
arkosningum.
Slík „tilraun“ verður aukinheldur
ekki gerð án breytinga á lögum.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins
hefur lýst sig andsnúinn slíkum
breytingum. Fæ ég því ekki séð, að
slík tilraun verði gerð í bráð nema
þá í andstöðu við Sjálfstæðisflokk-
inn.
Haraldur
Blöndal
Kosningar
Þetta snýst um það, seg-
ir Haraldur Blöndal, að
kjósendur treysti kosn-
ingakerfinu og treysti
sér til að kjósa sam-
kvæmt því.
Höfundur er hæstaréttarlögmaður
og í yfirkjörstjórn annars
Reykjavíkurkjördæmisins.
Sjálfstæðisflokk-
urinn hafnar raf-
rænum kosningum