Morgunblaðið - 20.10.2001, Blaðsíða 42

UMRÆÐAN
42 LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞANNIG spurði ég
þegar ég heyrði fyrst
talað um Sunnuhlíð í
Kópavogi og datt mér
helst í hug sumardval-
arheimili fyrir börn,
en að það væri hjúkr-
unarheimili fyrir aldr-
aða hvarlaði ekki að
mér, nafnsins vegna.
Þetta var áður en ég
flutti í Kópavog og
settist að við sömu
götu og Sunnuhlíð er.
Eftir að ég kom í ná-
grenni Sunnuhlíðar og
fór að kynnast starf-
inu þar fór ég að
skilja nafnið, því þetta
heimili hefur veitt birtu og yl til
fjölda aldraðra einstaklinga, verið
þeim sannkölluð Sunnuhlíð.
Sunnuhlíð tók til starfa sem
hjúkrunarheimili fyrir aldraða fyr-
ir tæpum tuttugu árum, en þá
hafði undirbúningur og fram-
kvæmd staðið í nokkur ár. Það
voru félagasamtök í Kópavogi, sem
höfðu líknar- og góðgerðarmál á
stefnuskrá sinni, sem tóku sig
saman um að koma þessu heimili
upp og mun það vera einsdæmi í
sögunni að slíkt heimili sé byggt
að tilhlutan og af slíkum samtök-
um, en svona samtök eru sennilega
hvergi til nema í Kópavogi.
Það er ótrúlegt en þessi félög
hafa haldið sambandi og samvinnu
áfram síðan undir nafninu Sunnu-
hlíðarsamtök og hafa þau alla tíð
fylgst með, stutt og hjálpað við
reksturinn með kaupum á áhöldum
og tækjum sem skort hefur hverju
sinni.
Hjúkrunarheimilið Sunnuhlíð
leysti úr miklum vanda, sem hafði
skapast vegna skorts á hjúkrunar-
rými fyrir aldraða og hefur það
verið ómetanlegt fyrir
eldri Kópavogsbúa að
hafa átt kost á að
komast þar inn þegar
kraftar hafa gefið sig
og fólk átt erfitt með
að sjá um sig sjálft og
oft hafa það verið
tímabundnir erfiðleik-
ar. Hjúkrunarheimilið
Sunnuhlíð er ekki
sjúkrahús í venjuleg-
um skilningi, heldur
er það heimili fyrir
aldraða, sem ekki
geta eða eiga þess
kost að sjá um sig
sjálfir og þurfa því að-
stoð.
Á þessum tuttugu árum síðan
Sunnuhlíð var byggð hefur Kópa-
vogur stækkað mikið og hjúkrun-
arheimilið orðið of lítið og þörf
orðin mikil á að stækka það og
stefnt er að því að gera það heim-
ilislegra með því fjölga einbýlis-
tofum og hætta með þriggja
manna stofur. Félagasamtökin,
sem standa að Sunnuhlíð hafa því
byrjað framkvæmdir við að byggja
við, stækka og breyta hjúkrunar-
heimilinu Sunnuhlíð og hafa
ákveðið að efna til fjáröflunar 20.
október nk. en nokkurt fé vantar
enn til að hægt sé að ljúka verk-
efninu. Félag eldri borgara í
Kópavogi gekk í fyrra í hóp þeirra
félaga, sem standa að Sunnuhlíð-
arsamtökunum, og á fulltrúa þar í
fulltrúarráðinu og höfum við fullan
hug á því að veita þessu máli lið,
því það eru félagar okkar og vinir,
sem koma til með að dvelja í
Sunnuhlíð. Sú hugmynd kom fram
að við eldri borgarar gætum hjálp-
að til með því að leggja fram vinnu
við fjáröflunina og vil ég koma
þeirri hugmynd áfram til félaga
minna. Hugmyndin er sú að á fjár-
öflunardaginn 20. október verði
farið í hús og safnað framlögum og
loforðum um framlög og gerður
raðgreiðslusamningur við þá sem
vilja leggja fram fé í áföngum. Til
þess að koma þessu í framkvæmd
þarf töluvert margt fólk og er þess
vænst að félagar úr öllum félögum,
sem standa að Sunnuhlíð, taki þátt
í þessu verkefni.
Ég vil hvetja alla eldri borgara í
Kópavogi og aðra borgara, sem
hafa heilsu og getu til að ganga í
hús, að koma og aðstoða okkur
laugardaginn 20. október og mæta
í safnaðarheimili Digraneskirkju
milli kl. 9 og 16. Hugmyndin er að
alltaf verði tveir og tveir saman.
Nú er komið að því að þörf sé á
að allir Kópavogsbúar sameinist í
þessu átaki og láti eitthvað af
hendi rakna til þessa málefnis, því
með sameiginlegu átaki var
Sunnuhlíð byggð og með sameig-
inlegu átaki getum við haldið upp-
byggingunni áfram og höfum það í
huga, að enginn veit hver þarf
næst á Sunnuhlíð að halda.
Sunnuhlíð, hvað er það?
Karl Gústaf
Ásgrímsson
Fjársöfnun
Það hefur verið ómet-
anlegt fyrir eldri Kópa-
vogsbúa, segir Karl
Gústaf Ásgrímsson, að
hafa átt kost á að kom-
ast inn í Sunnuhlíð þeg-
ar kraftar hafa gefið sig.
Höfundur er formaður Félags eldri
borgara í Kópavogi.
SEM kunnugt er hafa Náttúru-
vernd ríkisins, fuglafræðingurinn
sem gerði skýrsluna fyrir verktakana
um áhrif landfyllingar í Arnarnesvogi
á fuglalíf svæðisins, íbúarnir við Arn-
arnesvog og fleiri aðilar lagst gegn
áformum um landfyllingu með tilvís-
un til alvarlegra umhverfisáhrifa
hennar.
Skipulagsstofnun ríkisins hefur nú
í úrskurði sínum frá 20. september sl.
tekið skýrt og skilmerkilega undir öll
meginatriði í málflutningi þessara að-
ila.
Engin rök með, öll á móti
Stofnunin segir m.a.:
 „Skipulagsstofnun telur að land-
fyllingin muni skerða varanlega
grunnsævi, sem svari til stærðar
hennar, sem sé hluti af dvalar- og
fæðuöflunarsvæði fugla í voginum
og að fuglar verði fyrir töluverðu
ónæði á framkvæmdatíma… Óbein
áhrif landfyllingar vegna íbúða-
byggðar á fugla og íbúa við voginn,
einkum vegna ónæðis, verða tölu-
verð.
[…]
 Með tilkomu landfyllingar mun
verða varanleg skerðing á hluta af
dvalar- og fæðuöflunarstöðum æð-
arfugls, gráandar og hávellu og
hún mun þrengja að bú- og fæðu-
öflunarsvæðum ýmissa fuglateg-
unda, m.a. margæsar.
 […]
Með tilkomu bryggjuhverfis mun
varp á svæðinu vestan núverandi
iðnaðarhverfis leggjast af.
 […]
Með tilkomu bryggjuhverfis mun
hljóðstig við voginn breytast til
frambúðar.
[…]
 Fram hefur komið að Arnarnes-
vogur er meðal fárra lítt raskaðra
fjörusvæða á höfuðborgarsvæðinu
en flestum þeirra hefur verið spillt
með uppfyllingum og hafnarfram-
kvæmdum. Skipulagsstofnun telur
að fyrirhuguð landfylling, sem taki
yfir mun stærra svæði en núver-
andi landfylling muni breyta tölu-
vert ásýnd vogsins og rýra þannig
gildi hans til útivistar innan þétt-
býlis.
[…]
 Hætta er á því að við gerð hennar
berist mengunarefni úr sjávarseti í
núverandi skipakví út í vatnsmass-
ann.
[…]
 Skipulagsstofnun vekur athygli á
því að við umfjöllun þessa máls hafi
komið fram ábendingar í umsögn-
um og athugasemdum varðandi
sjónræn áhrif byggðar á landfyll-
ingunni sem taka þurfi tillit til og
fjalla um í skipulagstillögum fyrir
svæðið.
[…]
 Fram hafa komið ábendingar um
að heimild Garðabæjar til landfyll-
ingar í Arnarnesvogi takmarkist
við 115 m frá stórstraumsborði.
Skipulagsstofnun vekur athygli á
áliti félagsmálaráðu-
neytisins dags. 19.
október 2000 þess
efnis að lögsagnar-
umdæmi sveitarfé-
laga nái á haf út innan
netlaga, þ.e. 115 m frá
stórstraumsfjöru-
borði.“
Skipulagsstofnun
segir ýmislegt fleira en í
niðurstöðum hennar er
hvergi að finna eitt ein-
asta atriði sem mælir
með því að af landfyll-
ingu verði. Það stingur
illa í stúf við forsendur
úrskurðarins að niður-
staða stofnunarinnar
skuli vera sú að heimila landfyll-
inguna. Niðurstaðan er ekki rökstudd
með því að það skorti byggingarland í
Garðabæ, ekki með því að uppfylling-
in fegri eða yfirleitt á nokkurn hátt
verði til að betrumbæta voginn. Með
samþykki sínu velur Skipulagsstofn-
un að ganga gegn eigin rökum án
þess að leitast við að skýra af hverju.
Byggingarland án bygginga?
Skipulagsstofnun telur að sam-
kvæmt lögum um mat á umhverfis-
áhrifum beri henni að afmarka úr-
skurð sinn í þessu máli við mat á
áhrifum uppfyllingarinnar sem slíkr-
ar án bygginga og án tillits til áhrifa
af höfn og umferð. Þessi niðurstaða
Skipulagsstofnunar kemur á óvart
þar sem landfyllingin er ekki sjálf-
stæð framkvæmd. Henni er ætlað það
eina hlutverk að verða byggingarland
og forsenda fyrir tæplega 2.000
manna íbúðarbyggð og í ljósi þess
hlýtur að verða að meta landfyll-
inguna.
Úrskurðurinn er hins vegar í hróp-
legu ósamræmi við þau rök sem fram
koma í niðurstöðum Skipulagsstofn-
unar, jafnvel þótt umhverfisáhrif
landfyllingarinnar einnar, án hafnar
og bygginga, séu metin og þannig
fylgt þrengsta skilningi stofnunarinn-
ar.
Landfylling spillir voginum
Landfyllingin mun þekja meira en
sjöunda hluta vogsins og valda var-
anlegu tjóni á fuglalífi. Um það er
ekki deilt. Náttúruvernd ríkisins seg-
ir í umsögn sinni annars vegar að hún
geti ekki fallist á að Arnarnesvogi
sem sé hluti af svæði á náttúruminja-
skrá verði raskað fyrir íbúðarbyggð á
landfyllingu. Hins vegar segir Nátt-
úruvernd að víst sé að um Arnarnes-
vog verði fjallað í náttúruverndar-
áætlun sem lögð verður fyrir Alþingi
næsta haust en í henni skuli vera upp-
lýsingar um náttúruminjar sem
ástæða sé til að friðlýsa. Heimild til
framkvæmdar nú mundi koma í veg
fyrir þessa umfjöllun. Skipulagsstofn-
un telur að landfyllingin muni breyta
töluvert ásýnd vogsins og rýra gildi
hans til útivistar innan þéttbýlis og
dregur jafnframt í efa að sveitarfélag-
ið hafi rétt til að leyfa framkvæmdir
utan við núverandi hafnarsvæði, þ.e.
umfram 115 metra frá stórstraums-
fjöruborði.
Ábyrgðinni varpað
á sveitarfélagið
Eins og kemur fram hér á undan
tekur Skipulagsstofnun undir öll
meginatriði í athugasemdum and-
stæðinga landfyllingar í Arnarnes-
vogi. Stofnunin telur hins vegar
greinilega að umhverfisspjöll fram-
kvæmdarinnar séu að mestu afleiðing
af þeim byggingum sem rísa munu á
landfyllingunni og þeirri starfsemi
sem þar muni fara fram. Þær fram-
kvæmdir og sú starfsemi falli ekki
innan ramma þeirra laga sem hér er
byggt á heldur verði að fjalla um þær
í skipulagsáætlun fyrir svæðið. Með
þessari afstöðu varpar Skipulags-
stofnun í raun allri ábyrgð á sveitarfé-
lagið. Veganestið sem sveitarfélagið
fær er hins vegar skýrt og afdrátt-
arlaust það að stofnunin telur óráð að
fara í þá framkvæmd sem verktak-
arnir vilja ráðast í. Bæjarstjórn
Garðabæjar getur lesið það af um-
fjöllun Skipulagsstofnunar, að stofn-
unin muni leggjast gegn nýju aðal-
skipulagi ef það felur í sér að farið
verði að hugmyndum verktakanna.
Niðurstaðan kallar á kæru
Í úrskurði sínum dregur Skipu-
lagsstofnun fram ótal rök sem mæla
gegn landfyllingu en engin rök sem
mæla með henni.
Skipulagsstofnun sendir þann kal-
eik til bæjarstjórnar Garðabæjar að
undirbúa nýtt aðalskipulag vitandi
það að stofnunin mun ekki samþykkja
byggð út fyrir núverandi hafnar-
svæði. Framkvæmdaraðilar eru sett-
ir í erfiða stöðu ef þeir fá samþykki
fyrir landfyllingu en skýr skilaboð um
að ekki megi byggja á henni. Íbúarnir
við voginn búa áfram við óöryggi um
það hvað verður úr.
Hvernig sem á er litið er úrskurð-
urinn afleitur. Hann er órökréttur og
gefur ekki endanleg svör við því sem
raunverulega er spurt um og því hlýt-
ur að verða að kæra hann til umhverf-
isráðherra og fá honum hnekkt.
Skipulagsstofnun tekur undir rök
gegn landfyllingu í Arnarnesvogi
Ásmundur
Stefánsson
Náttúruvernd
Úrskurðurinn er afleit-
ur, segja Tómas H.
Heiðar og Ásmundur
Stefánsson, hann er
órökréttur og gefur ekki
endanleg svör við því
sem raunverulega er
spurt um.
Höfundar eru íbúar við
Arnarnesvog.
Tómas H.
Heiðar
ÉG HELD að allar
starfsgreinar hafi að
minnsta kosti ein-
hvern tíma verið í
verkfalli síðan ég
flutti til Íslands fyrir
tveimur árum. Eru Ís-
lendingar verkfalls-
glöð þjóð eða eru
launin í flestum
starfsgreinum ekki í
samræmi við þá vinnu
sem unnin er? Núna
eru sjúkraliðar í verk-
falli og tónlistarkenn-
arar hafa boðið verk-
fall frá og með 22.
október.
Biðlistar, sem hafa
myndast við marga tónlistarskóla,
sýna hversu mikinn áhuga folk hef-
ur á starfsemi þeirra. Í tónlistar-
skóla starfa tónlistarkennarar sem
hafa margra ára nám að baki.
Kröfur til þeirra eru ekki litlar.
Þeir þurfa ekki aðeins að kunna á
hljóðfærið sitt til þess að kenna
nemendum réttu handtökin heldur
þurfa þeir líka að kunna að hvetja,
hrósa, gagnrýna, leiðrétta og
styðja á þann hátt að nemendur
læri aga, sjálfstraust, færni, laga
villur, læra að koma fram og ekki
síst að hafa gaman af þessu. Og
allt þetta þarf að vera sniðið að
þörfum hvers og eins því engir
nemendur eru eins. Það er ekki
ætlast til þess af tónlistarkennur-
um að þeir gefi þessa miklu vinnu.
Menning er jú dýr en hún er afar
dýrmæt.
Ég var eitt sinn í tónlistarskóla í
Þýskalandi í nokkur ár. Núna lang-
aði mig að læra á annað hljóðfæri.
Ég fékk pláss í Tónlistarskóla
Garðabæjar og er að
læra á víólu. Þrátt fyr-
ir að vera alveg ný-
byrjuð tel ég starfsemi
þessa skóla frábæra.
Ég er viss um að ég
mun eiga góðar stund-
ir í þessum tónlistar-
skóla í framtíðinni og
langar mig á þessum
stað að senda þeim
ungu kennurunum
Þórarni Má Baldurs-
syni (fiðla/viola) og
Heiðari Inga Þor-
steinssyni (tónfræði)
bestu þakkir fyrir frá-
bæra kennslu hingað
til.
Það er aldrei gott fyrir neinn
þegar til verkfalls kemur almennt.
Það gildir líka fyrir verkfall tónlist-
arkennara ef til þess kemur. Hvet
ég þá aðila sem koma að þessum
málum að semja. Kröfur tónlistar-
kennara eru ekki ósangjarnar og
alveg í samræmi við launahækkun í
öðrum kennslugreinum. En ef það
tekst ekki að semja og til verkfalls
kemur, þá hafið þið, góðir tónlist-
arkennarar, minn stuðning og
skilning í ykkar baráttu!
Súsanne
Ernst
Höfundur er efnaverkfræðingur.
Verkföll
Það er aldrei gott fyrir
neinn, segir Súsanne
Ernst, þegar til verk-
falls kemur almennt.
Menning er dýr
en dýrmæt!