Morgunblaðið - 20.10.2001, Blaðsíða 43

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2001 43
Á miðvikudaginn
kemur reka fram-
halds- og iðnskóla-
nemar smiðshöggið
á verkefnið Íslenskt
dagsverk 2001 sem
hefur verið í undir-
búningi frá því í
febrúar. Það eru
Iðnnemasamband
Íslands og Félag
framhaldsskóla-
nema í samvinnu við
Hjálparstarf kirkj-
unnar sem að verk-
efninu standa.
Verndari þess er hr.
Ólafur Ragnar
Grímsson, forseti Íslands, og ríkis-
stjórn Íslands styrkir framkvæmd-
ina með 1.500.000 króna framlagi.
Síðast var verkefnið skipulagt og
unnið árið 1997, en þá söfnuðu um
6.000 námsmenn 5.000.000 krónum
sem varið var til námsuppbyggingar
á Indlandi. Síðustu tvö árin hafa
meira en 300 Dalítar notið góðs af
þeim verkefnum sem byggð voru
upp fyrir þetta framlag námsmanna
á Íslandi. Í þessu verkefni verður
stuðningi við verkefnin á Indlandi
haldið áfram.
Íslenskt dasgverk er stundum
kallað samstöðuverkefni og megin-
markmið þess er tvíþætt:
1. Að efla umræðu og meðvitund
um fátækt í heiminum, slaka stöðu
þróunarlandanna og önnur hnatt-
ræn vandamál. Íslenskt dagsverk
leggur ríka áherslu á að hvetja fólk –
sérstaklega ungt fólk – til þess að
íhuga málefnið vandlega og taka í
kjölfarið upplýsta og rökstudda af-
stöðu. Til þess að stuðla að því er
nauðsynlegt að veita aðgang að
gögnum og umræðu sem er vel til
þess fallin að örva gagnrýna og sjálf-
stæða hugsun um þau vandamál sem
við er að etja. Það má ef til vill segja
að fræðsluþátturinn sé hjarta Ís-
lensks dagsverks og það sem gefur
fjáröflunarhlutanum líf. Þetta er
ekki spurning um að friða sam-
viskuna um skamma hríð heldur
vinna að raunverulegri hugarfars-
breytingu.
2. Að afla fjár til þess að styðja
verkefni á sviði menntunar sem unn-
in eru, skipulögð og
stjórnað af frjálsum fé-
lagasamtökum í fátækum
löndum suðursins. Slag-
orðið er „Menntun til
frelsis“ og grunnhug-
myndin sú að ungt fólk
sem býr við allsnægtir og
gnótt tækifæra í norðrinu
sýni jafnöldrum sínum,
sem búa við lítil tækifæri
og fátækt í suðrinu, sam-
stöðu og leggi sitt af
mörkum svo að þeir geti
nýtt sér réttinn til mennt-
unar. Með því að tryggja
þann rétt aukast mögu-
leikarnir á því að fólk fái
notið annarra mannréttinda sem eru
forsendur þess að blómstra sem
manneskja og lifa lífinu sjálfráður og
öðrum óháður. Fjáröflunin fer þann-
ig fram að námsmenn helga jafn-
öldrum sínum á Indlandi einn skóla-
dag – hinn 24. október næstkomandi
– yfirgefa skólastofurnar og fara út
að vinna eða taka þátt í öðrum fjár-
aflandi verkefnum. Sú upphæð sem
safnast þannig verður notuð til þess
að byggja upp iðnnám í tveimur hér-
uðum á Indlandi í samvinnu við
tvenn mannúðarsamtök sem heita
Social Action Movement og Samein-
aða indverska kirkjan. Hjálparstarf
kirkjunnar hefur um árabil átt far-
sælt samstarf við þessi samtök.
Nítján skólar víðsvegar á landinu
taka að þessu sinni þátt í Íslensku
dagsverki. Hinn 24. október verða
nemendur þessara skóla á ferðinni
og taka að sér að sinna hverskyns
verkefnum gegn greiðslu sem renn-
ur í söfnunina – ég hvet einstaklinga
og fyrirtæki eindregið til þess að
hafa samband við næsta framhalds-
skóla sem er aðili að verkefninu, eða
skrifstofu dagsverksins í Hinu hús-
inu, og panta nemendur til starfa.
Þannig má koma frá verkefnum sem
hafa kannski setið á hakanum um
leið og frábæru málefni er lagt lið.
Íslenskt dags-
verk – Menntun
til frelsis
Anna Lára Steindal
Hjálparstarf
Ég hvet einstaklinga og
fyrirtæki til þess að hafa
samband, segir Anna
Lára Steindal, og panta
nemendur til starfa.
Höfundur er verkefnisstjóri Íslensks
dagsverks 2001.
FYRIR nær tveim
áratugum beitti Davíð
Oddsson, þáverandi
borgarstjóri Reykja-
víkur, sér fyrir því að
Bæjarútgerð Reykja-
víkur yrði seld til
einkaaðila. Fram að
þeim tíma þurftu
skattgreiðendur í
Reykjavík að greiða
háar upphæðir með
fyrirtækinu. Miklar
deilur urðu um þessa
einkavæðingu en eftir
á voru nær allir sam-
mála um að skynsam-
legt hefði verið að
sveitarfélagið Reykja-
vík drægi sig út úr þessum sam-
keppnisrekstri og sneri sér frekar
að því að sinna hefðbundnu hlut-
verki sveitarfélags. Engar áætlanir
hafa verið uppi um það hjá þeim
pólitísku fylkingum sem hafa boðið
fram í borgarstjórn frá þessum
tíma að borgin fari út í sambæri-
legan áhætturekstur. Það kom því
nokkuð á óvart þegar að R-listinn
með borgarstjóra í broddi fylking-
ar ákvað að láta borgina hella sér
út í fjarskiptarekstur með því að
setja á stofn fyrirtækið Lína.Net.
Keypt upp
einkarekin fyrirtæki
Í upphafi var talað um að setja
hlutafé allt að 200 milljónir í þetta
verkefni. Markmið verkefnisins var
að gera borgarbúum kleift að not-
ast við raflínur til
þess að tengjast Net-
inu og senda önnur
rafboð sín á milli.
Snemma var bent á
hversu ófýsileg leið
þetta væri og á dag-
inn kom að upphafleg-
ar hugmyndir borgar-
stjórnarmeirihlutans
yrðu ekki að veru-
leika. Tók þá Lína.-
Net til við að kaupa
upp einkarekin fyrir-
tæki í sambærilegum
rekstri. Illa gekk að
flytja boð í gegnum
raflínur og Lína.Net
fór að kaupa upp
einkarekin fyrirtæki sem voru í
samkeppni við Línu.Net eða í svip-
uðum rekstri.
Kostnaður skattgreiðenda
Nú er svo komið að borgin er
búin að leggja 1.100 milljónir í fyr-
irtækið í formi hlutfjár og yfirtöku
á skuldum. Nýlega var fjallað um
fjármál Línu.Net í fréttum RÚV
þar kom fram að skuldir Línu.Nets
væru rúmlega 2 milljarðar og þar
af voru skammtímaskuldir 1,2
milljörðum hærri en veltufjármun-
ir. Miðað er við að þessar tölur séu
að minnsta kosti jafn háar til að
greiðslustaða fyrirtækja teljist við-
unandi. Einnig kom fram að við
,,sölu“ Línu.Nets á Tetra-línukerfi
félagsins til Orkuveitunnar ,,lagað-
ist“ staðan um 600 milljónir króna.
Sérfræðingar fréttastofunnar töldu
samt sem áður stöðuna vera mjög
slæma og þessar björgunaraðgerð-
ir Orkuveitunnar dygðu ekki til.
Augljóst er að markmið borgar-
stjórnarmeirihlutans með stofnun
fyrirtækisins hafa ekki gengið eftir
og sömuleiðis er ljóst að kostnaður
borgarinnar verður meiri af þessu
ævintýri áður en yfir lýkur.
Hvað er borgin að gera á
þessum markaði?
Stjórnarformaður Línu.Nets og
Orkuveitunnar heldur því fram í
Morgunblaðsgrein sl. laugardag að
sparnaður fyrirtækja borgarinnnar
hafi verið 400 milljónir vegna til-
komu Línu.Nets, þar sem tilkoma
fyrirtækisins hafi lækkað fjar-
skiptagjöld. Því er til að svara að
fjarskiptagjöld hafa lækkað um all-
an heim vegna tæknibreytinga og
aukinnar samkeppni og hefur þró-
unin orðið áþekk í flestum þróuð-
um borgum, jafnvel þótt þær borg-
ir hafi ekki notið atorku og
framsýni stjórnarformanns Orku-
veitu Reykjavíkur.
Á Íslandi er gríðarlega hörð
samkeppni á þessum markaði og er
borgarfyrirtækið í samkeppni við
einkafyrirtæki og ríkisfyrirtæki
sem verið er að einkavæða. Með
öðrum orðum það er ekkert sem
bendir til þess að borgin hafi þurft
að hasla sér völl á þessu sviði enda
er fyrirtækið ekki að gera neitt
annað en það sem önnur fyrirtæki
eru nú þegar að gera. Það má
meira segja færa rök fyrir því að
fyrirtækið hafi dregið úr sam-
keppni með því að kaupa upp
einkarekin fyrirtæki sem voru á
þessum markaði.
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Lína.Net
Nú er svo komið, segir
Guðlaugur Þór Þórð-
arson, að borgin er búin
að leggja 1.100 milljónir
í fyrirtækið í formi
hlutafjár og yfirtöku á
skuldum.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Lína.Net – ný
bæjarútgerð
BROSTE - HAUST 2001
Blómasmiðja Hildu
Huggulegt
heima....
er heitast
í dag
MEÐGÖNGUFATNAÐUR
fyrir mömmu
og allt fyrir litla krílið
Þumalína, Pósthússtr. 13, s. 551 2136