Morgunblaðið - 30.10.2001, Blaðsíða 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 2001 25
Ráðstefna Viðskipta- og hagfræðideildar Háskóla Íslands
haldin í Gullteigi á Grand Hóteli
miðvikudaginn 31. október 2001 frá kl. 13 til 16
Dagskrá
13.00 Setning:
Ný heimsmynd! Hvert verður hlutverk okkar?
Ágúst Einarsson, prófessor, forseti Viðskipta- og hagfræðideildar.
13.05 Opnunarræða:
Peningastefnan, hagvöxtur og velmegun.
Birgir Ísleifur Gunnarsson, formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands.
13.20 Hagstjórn og velferð:
Að lægja öldurnar - fjármálastjórn á tímum frjálsra fjármagnsflutninga.
Tryggvi Þ. Herbertsson, forstöðumaður Hagfræðistofnunar.
Tekjudreifing og atvinnuleysi.
Gylfi Zoëga, dósent í Birkbeck háskólanum í London.
13.45 Mannauður - breytingar á vinnumarkaði:
Íslendingar kunna að höndla kreppu en ekki þenslu.
Árelía Eydís Guðmundsdóttir, lektor í Háskólanum í Reykjavík.
Breytingar á vinnumarkaði og þríhliða samstarf.
Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri ASÍ.
14.10 Náttúran - mörk orku og lífríkis:
Náttúra, stóriðja og nýskipan raforkumála.
Friðrik Már Baldursson, hagfræðingur á Hagfræðistofnun.
Virðing við náttúruna - hagkvæmni í rekstri.
Rannveig Rist, forstjóri Ísal.
14.35 Veitingar
15.00 Alþjóðavæðingin - nýjar áskoranir:
Á Klapparstíg spádómanna.
Þráinn Eggertsson, prófessor í Viðskipta- og hagfræðideild.
Í orði eða á borði.
Ingjaldur Hannibalsson, prófessor í Viðskipta- og hagfræðideild HÍ.
15.30 Hringborð:
„Hvernig ungt fólk sér íslenska framtíð, hvað þarf að breytast og
í hvaða atvinnugreinum eru sóknarfærin.“
Stjórnandi: Kristín Þorsteinsdóttir, MBA nemi við Háskóla Íslands og fréttamaður.
Þátttakendur: Ásdís Halla Bragadóttir, bæjarstjóri í Garðabæ.
Hákon Guðbjartsson, framkvæmdastjóri upplýsingatæknisviðs
hjá Íslenskri erfðagreiningu.
Baldur Þórhallsson, lektor í stjórnmálafræði í Háskóla Íslands
Þorvarður Tjörvi Ólafsson, hagfræðinemi og formaður Stúdentaráðs.
Ráðstefnustjóri: Gylfi Magnússon, dósent, formaður viðskiptaskorar.
Ráðstefnan er öllum opin og er haldin í tilefni af 60 ára afmæli kennslu i viðskiptafræði
og hagfræði i Háskóla Íslands. Ókeypis aðgangur - skráning: astadis@hi.is"
SÆNSKIR lagasérfræðingar lýstu í
gær efasemdum um, að morðið á
Olof Palme, forsætisráðherra Sví-
þjóðar, yrði tekið upp aftur þótt
Christer Pettersson, sem var dæmd-
ur fyrir það í undirrétti en sýknaður
í hæstarétti, hafi nú játað það á sig.
Lisbet Palme, ekkja Olofs Palme,
talaði í fyrsta sinn opinberlega um
morðið á manni sínum í blaðaviðtali
sl. fimmtudag. Þar ítrekaði hún, að
Pettersson væri morðinginn þótt
hæstiréttur Svíþjóðar hefði kosið að
leggja ekki trúnað á það.
„Ég hef geymt mynd hans í huga
mér öll þessi ár,“ sagði Lisbet og
minnti á, að sem sálfræðingur hefði
hún fengið sérstaka þjálfun í að beita
athyglisgáfunni.
Þetta viðtal varð til þess, að Gert
Fylking, blaðamaður á Expressen,
kunningi Petterssons og raunar
gamall vinur Olofs Palme, ákvað að
ræða aftur við Pettersson og með
þeim árangri, að nú játaði hann á sig
morðið og setti fangamark sitt undir
játninguna.
Í grein í Expressen sl. laugardag
segir Fylking: „Christer Pettersson
er morðingi Olofs Palme. Hann sagði
við mig: „Vissulega skaut ég Palme
en þeir munu aldrei geta dæmt mig.
Vopnið er horfið.““
Pettersson leyfði Fylking að birta
þessa játningu en í viðtölum við fjöl-
miðla síðan hefur hann heldur dregið
í land og segist nú ekki muna hvort
hann hafi myrt Palme en vilji þó ekki
neita því heldur.
Peningagreiðslan ómerkir
líklega játninguna
Upplýst hefur verið, að Fylking
hafi greitt Pettersson 2.000 kr.
sænskar, rétt tæplega 20.000 ísl. kr.,
fyrir að tjá sig um morðið og játa það
á sig. Ýmsir lögfræðingar segja, að
greiðsla af þessu tagi sé siðferðilega
og lagalega röng og út af fyrir sig
næg ástæða til að ónýta játninguna.
Fylking viðurkennir það líka en seg-
ist samt vera viss um, að Pettersson
sé að segja satt. Mestu skipti að fá
málið upplýst í eitt skipti fyrir öll.
Anders Helin, fyrrverandi sak-
sóknari í málinu, segir, að „svokölluð
játning“ Petterssons sé „fjölmiðla-
bragð, sem enga þýðingu hefur“, og
Christian Diesen, prófessor í refsi-
rétti, tekur undir það og segir, að
trúverðugleiki Petterssons sé „ákaf-
lega takmarkaður“. Hann bendir á,
að játningin sé innihaldslaus, þar
komi ekkert fram, sem styðji hana.
Á það er líka bent, að Petterson
hafi í gegnum árin þénað vel á við-
tölum við fjölmiðla, um 10 milljónir
ísl. kr. að því er haldið var fram í
sænskum fjölmiðli.
Olof Palme var skotinn til bana í
Stokkhólmi 28. febrúar 1986 er þau
hjónin voru að koma úr kvikmynda-
húsi. Lisbet sá morðingjann og við
sakbendingu benti hún á Pettersson.
Var hann dæmdur fyrir morðið í
undirrétti en sýknaður fyrir hæsta-
rétti vegna skorts á sönnunum. Alla
tíð síðan hefur verið unnið að málinu
og meðal annars kannað hvort er-
lend öfgasamtök hafi verið að verki.
Í blaðaviðtalinu sl. fimmtudag þar
sem Lisbet ítrekar, að það hafi verið
Pettersson, sem myrti manninn
hennar, lætur hún að því liggja, að
pólitísk afstaða sumra dómaranna í
hæstarétti hafi valdið því, að þeir
vildu í raun rengja framburð hennar.
Minnir hún á, að eiginmaður sinn,
Olof Palme, hafi verið ákaflega um-
deildur og á þessum árum hefði hit-
inn í pólitíkinni verið miklu meiri en
nú. Þá hafi menn verið með eða á
móti Palme og fátt þar á milli.
Örlagarík ummæli
Lisbet segir, að hún hafi orðið
mjög hissa er hún frétti fyrst, að sá,
sem hefði verið tekinn fyrir morðið,
væri sænskur áfengis- og eiturlyfja-
sjúklingur. Við sakbendingu benti
hún hikstalaust á Pettersson en
sagði um leið, að það væri ekki erfitt
að sjá hver væri áfengissjúklingur.
Hæstiréttur, öfugt við undirrétt,
taldi, að þessi orð hennar nægðu til
að ómerkja sakbendinguna. Hún
hefði vitað fyrirfram, að hinn grun-
aði væri óreglumaður og því ekki átt
í neinum erfiðleikum með að benda á
hann. Það dugði ekki lengur þótt
Lisbet lýsti yfir, að hún hefði staðið
augliti til auglitis við morðingjann, í
eins metra fjarlægð, og vissi ná-
kvæmlega hvernig hann liti út.
Lisbet Palme og fjölskylda hennar
hafa krafist þess, að morðmálið verði
tekið upp aftur, en flestir telja, að
það verði ekki unnt á grundvelli játn-
ingar Petterssons einnar. Til þurfi
að koma einhverjar nýjar upplýsing-
ar, til dæmis um morðvopnið, byss-
una, sem Pettersson segir nú, að hafi
verið kastað í sjóinn. Lögreglan hef-
ur raunar lýst yfir áhuga á að yf-
irheyra Pettersson en hún getur
ekki neytt hann vegna þess, að það
er búið að sýkna hann í þessu máli.
Hefnd fyrir
„Sprengjumanninn“?
Gert Fylking segir í greininni í
Expressen, að með morðinu á Palme
hafi Pettersson talið sig vera að ná
fram þeim hefndum á samfélaginu
og sænsku réttarkerfi, sem vinur
hans, Lars Tingström, „Sprengju-
maðurinn“ svokallaði, hafi ekki náð.
Hatur Tingströms, sem sumir
kalla eina sænska hryðjuverka-
manninn fyrr og síðar, á samfélaginu
varð fyrst sjúklegt er hann var
dæmdur 1979 í fimm ára fangelsi
fyrir að hafa sent bréfsprengju, sem
þremur árum fyrr hafði sprungið í
höndunum á fyrrverandi félaga
hans. Nokkru eftir dómsuppkvaðn-
inguna var upplýst, að dómarinn,
Sigurd Dencker, hefði verið í tygjum
við heitmey Tingströms og fengið
hana til að vitna gegn honum. Þrátt
fyrir þessar upplýsingar var dómur-
inn staðfestur af öðru dómsstigi og
hæstiréttur hafnaði ósk Tingströms
um að málið yrði tekið upp.
Tingström sat ekki lengi inni og í
júlí 1982 var einbýlishús Denckers í
Nacka sprengt upp með þeim afleið-
ingum, að sambýlismaður dóttur
hans beið bana. Í febrúar 1983 varð
sprengja, sem sprakk á skattstof-
unni í Stokkhólmi, konu að bana og í
ágúst sama ár fannst sprengja á fóg-
etaskrifstofunni í Nacka. Sprakk
hún er lögreglan skaut á hana og olli
miklum skemmdum.
Hafði í hótunum við
dómsuppkvaðningu
Tingström var dæmdur í lífstíðar-
fangelsi 1985 fyrir morðið á sam-
býlismanni dóttur Denckers og fyrir
sprengjuna á fógetaskrifstofunni en
sýknaður af sprengjunni á skattstof-
unni. Talið var, að kunningi hans
hefði komið henni fyrir en hann fórst
er hann hann var að útbúa aðra
sprengju.
Tingström neitaði allri sök og er
hann var dæmdur tveimur mánuðum
fyrir morðið á Olof Palme sagði
hann: „Ég er saklaus en ég skal
vinna mér eftirminnilegan sess í
sænskri glæpasögu.“
Tingström fékk bréfsprengjumál-
ið tekið upp og var sýknaður í því og
vann að því að fá hitt sprengjumálið
tekið upp er hann lést úr krabba-
meini í fangelsi 1993.
Pelle Svensson, sem hafði verið
verjandi Tingströms, skýrði frá því
1997, að Tingström hefði ætlað að
hefna sín og fengið Pettersson, sem
var lífvörður Tingströms um tíma, til
að myrða konunginn en ekki Palme.
Sagði Svensson, að Tingström hefði
játað þetta fyrir sér en ekki viljað
staðfesta það með undirskrift sinni.
„Vissulega skaut
ég Palme“
Christer Pettersson
Þótt Christer Pettersson hafi nú
játað á sig morðið á Olof Palme,
bendir flest til, að ekki verði
unnt að taka málið upp aftur.
Í játningunni eru engin efnis-
atriði, sem styðja hana, og auk
þess hefur verið upplýst, að fyrir
hana voru greiddir peningar.