Morgunblaðið - 30.10.2001, Blaðsíða 35

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 2001 35
Sævarhöfða 2a - 112 Reykjavík
sími 525 9000 - www.bilheimar.is
GRUNUR vátrygg-
ingamiðlara um að inn-
lendu vátrygginga-
félögin stæðu að miklu
leyti að því að nota fjöl-
miðla landsins í þeim
tilgangi að koma nei-
kvæðri ímynd á störf
vátryggingamiðlara,
fékkst staðfestur laug-
ardaginn 20 október sl.
Gamalreyndur mál-
svari hagsmuna þeirra,
Sigmar Ármannsson
framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra
tryggingafélaga, kom
þá fram til að reka
endahnútinn á fjöl-
miðlafarsann um vátryggingamiðl-
ara sem hefur verið í umræðunni hjá
fjölmiðlum landsins sl. daga. Reynd-
ar hófst farsinn á umræðu um meint
svik tryggingaráðgjafa Lífis, sem er
í eigu eins af stóru félögunum.
Þrýstihópurinn Íslensku
tryggingafélögin
Íslensku félögin hafa stundað það
í áraraðir að hafa áhrif á stofnanir
og Fjármálaeftirlitið í gegnum fjöl-
miðla, en umræðan sem núna hefur
gengið yfir og nálgast atvinnuróg er
enn eitt dæmið um það. Vátrygg-
ingafélögin vilja skylda vátrygg-
ingamiðlara til að gefa upp hver
þóknun þeirra sé þótt ekki sé um
hana spurt. Ef svo ætti að vera er
það réttlát krafa að jafnt skuli yfir
báða ganga. Eða ættu trygginga-
ráðgjafar félaganna ekki að gefa
upp óumbeðnir hver sé þóknun
þeirra og hagnaður félaganna af
hverri tryggingategund, en ekki
einungis tryggingaráðgjafar vá-
tryggingamiðlana?
Eitt af meginsviðum
vátryggingamiðlunar
er að veita ráðgjöf á
hlutlægan máta.
Ákveðnar tryggingar
henta einum á meðan
aðrar henta öðrum. Því
skapast fleiri mögu-
leikar og víðtækari og
hlutlægari ráðgjöf með
nokkrum félögum
heldur en með bara
einu. Spurningin er því
hvort íslensk félög séu
ekki orðin að nátttröll-
um með takmarkaðri
ráðgjöf sinni í því nýja
umhverfi sem miðlarar
hafa leitt inn á íslensk-
an tryggingamarkað og hefur lengi
tíðkast erlendis til þess að tryggja
val neytenda.
Vandlætingarsemi íslensku
tryggingafélaganna
Vátryggingamiðlarar hafa ítrekað
sótt um að fá að miðla skaðatrygg-
ingum en stóru vátryggingafélögin
hafa hafnað samstarfinu. Það þekk-
ist hvergi annars staðar í hinum
vestræna heimi að vátryggingafélög
hafni því að vinna með vátrygginga-
miðlurum. Ástæðurnar eiga að vera
þær að ekki sé hagkvæmt fyrir við-
skiptavini að skipta við miðlara.
Reyndin er þó sú að vestræn trygg-
ingafélög starfa með þeim hætti
sökum hagkvæmni og til að tryggja
hlutleysi og sanngirni.
Það er staðreynd að íslensku fé-
lögin hafa á sér mjög slæmt orðspor
hvað varðar tjónauppgjör og há ið-
gjöld á tryggingum sínum. Þessa
ímynd hafa þau skapað sér sjálf.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
kvartaði mikið yfir miklum hækk-
unum á bifreiðatryggingum í fyrra,
en þær námu samtals um 70–80%
eins og landsmenn vita og hafa þurft
að bera, illu heilli. Það hefur verið
lenska hjá félögunum að viðskipta-
vinir þeirra fá iðulega ekki greiddar
bætur frá tryggingafélögunum fyrr
en með fulltingi lögmanna, þrátt
fyrir að bótaréttur þeirra sé skýr.
Slík meðferð telst ekki til góðra við-
skiptahátta og vátryggingafélögun-
um mjög svo til vansa. Hlutverk vá-
tryggingamiðlara er að verja rétt
vátryggingataka í tjónamálum sé
bótaréttur þeirra skýr. Þessi hlið
vátryggingamiðlunar er einmitt til
að auka á sanngirni og réttlæti á vá-
tryggingamarkaði og því eðlilegt að
miðlarar njóti slíkra vinsælda og
trausts sem raun ber vitni um hinn
vestræna heim og víðar.
Tvö innlend líftryggingafélög
buðu fyrir 17 árum sparnaðartrygg-
ingar, en þurftu að hætta því 2 árum
síðar vegna þess að þau höndluðu
ekki þann rekstur. Viðskiptavinir
þeirra töpuðu miklum fjárhæðum á
þeim viðskiptum. Með því að taka
boði vátryggingamiðlara um sam-
starf geta tryggingafélögin því öðl-
ast betra orðspor.
Vátryggingafélögin sjá ofsjónum
yfir því að aðrir aðilar á vátrygg-
ingamarkaði skuli hagnast. Þau
hafa setið ein að kjötkötlunum og
vilja allt gera til að svo megi áfram
vera. Vandlætingarsemi vátrygg-
ingafélaganna verður því að teljast
af einhverju öðru sprottin en að
bera hag viðskiptavina fyrir brjósti,
eins og þeir vilja vera láta, heldur
vill mikill meira.
Óhagstæður samanburður
Með tilkomu EES-samningsins
var kveðið á um það af hálfu við-
semjanda okkar, þ.e. Evrópubanda-
lagsins, að vátryggingamiðlun yrði
tekin upp hérlendis til að tryggja
sem eðlilegast viðskiptaumhverfi til
hagsbóta fyrir viðskiptavini og til að
stuðla að sem frjálsustu markaðs-
kerfi fyrir fjármálamarkað. Vá-
tryggingamiðlarar eru að bjóða
landsmönnum aðgang að tveimur
stærstu vátryggingasamsteypum í
heimi; Axa (móðurfélag Sun Life) og
Allianz. Annað félag, Friends Provi-
dent, er hluti af Eureko sem er ein
af stærstu vátryggingasamsteypum
Evrópu. Íslensku líftryggingafélög-
in eru um 1000 til 2000 sinnum
smærri en Sun Life og Friends.
Bresku félögin hafa tæplega 200 ára
sögu. Þessi félög eru ríkistryggð ef
til gjaldþrota kæmi. Pundið, sem er
einn sterkasti gjaldmiðill í heimi,
verndar íslenska viðskiptavini fyrir
gengistapi, en það hefur hækkað um
1000% gagnvart krónunni sl. 20 ár.
Þessi félög eru þekkt fyrir að hafa
náð góðum árangri fyrir tugmilljón-
ir manna á alþjóðlegum markaði. Ís-
lensku félögin verða að fara sætta
sig við það að landsmenn stundi í
miklu meiri mæli viðskipti við er-
lendu félögin í sparnaðartrygging-
um. Líf- og sjúkdómatryggingar
þeirra landsmanna, sem skipt hafa
við vátryggingamiðlara, hafa jafn-
framt lækkað verulega vegna til-
komu þessara félaga inn á markað-
inn. Lífeyrissjóðirnir og fjárfestar
hafa sótt mikið í það síðustu misseri
að fá sem mest af erelendum verð-
bréfum í safn sitt vegna þess að
ávöxtun þar er að meðaltali hærri en
innanlands, auk gengisöryggis sök-
um skorts á stöðugleika krónunnar.
Hvers vegna skyldu einstaklingar
ekki nýta sér það? Hið opinbera hef-
ur hvatt til sparnaðar, en hann er
með því minnsta sem þekkist í
OPEC-ríkjunum eins og kom fram í
fréttum í síðustu viku.Um 35–40
þúsund Íslendingar eru núna með
sparnaðartryggingar hjá erlendu
félögunum til að stuðla að mann-
sæmandi lífeyri. Þökk sé breyttum
áherslum með tilkomu vátrygginga-
miðlara.
Þóknanir vátryggingamiðlara
Þóknun til vátryggingamiðlara
fyrir sparnaðartryggingar nemur
lægri upphæðum en Sigmar heldur
fram, en kostnaður í slíkum lang-
tímasamningum er svipaður og hjá
innlendu félögunum. Erlendu félög-
in sem og Alþjóða líftryggingafélag-
ið taka svipaðan kostnað af við-
skiptamönnum sínum, það á einnig
við um hin íslensku félögin. Alþjóða
líftryggingafélagið hefur mikið sam-
starf við vátryggingamiðlara með
mjög góðum árangri. Af þeim sök-
um er ekki um það að ræða að hlut-
leysis hafi ekki verið gætt í miðlun
trygginga frá þessum félögum eins
og leitt er líkum að í umfjöllun fjöl-
miðla.
Vátryggingafélög í vanda
Ingi Eldjárn
Sigurðsson
Tryggingar
Vandlætingarsemi vá-
tryggingafélaganna,
segir Ingi Eldjárn
Sigurðsson, verður
því að teljast af ein-
hverju öðru sprottin en
að bera hag viðskipta-
vina fyrir brjósti.
Höfundur er löggiltur vátrygginga-
miðlari, framkvæmdastjóri
Vátryggingamiðlunarinnar.