Morgunblaðið - 04.11.2001, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 21/10 – 27/10
ERLENT
INNLENT
 GENGI íslensku krón-
unnar náði sögulegu lág-
marki á fimmtudags-
morgun. Gengisvísitala
krónunnar fór þá í 145,90
stig en það er hæsta
gildi, og þá jafnframt
lægsta gengi, sem skráð
hefur verið.
 ENN hefur ekkert mið-
að í kjaradeilu sjúkraliða
en ríkissáttasemjari hef-
ur boðað til næsta samn-
ingafundar á þriðjudag.
Um 120 sjúkraliðar hafa
nú hætt störfum hjá
Landspítalanum.
Óbreytt ástand er í kjara-
deilu Félags íslenskra
tónlistarkennara og
launanefndar sveitarfé-
laga sem funda næst á
morgun. Fréttabann hef-
ur verið á samn-
ingamönnum og er til-
gangur bannsins að spilla
ekki fyrir viðkvæmum
samningaviðræðum.
 TILKYNNT var um
sprengju í Flugstöð Leifs
Eiríkssonar á fimmtudag.
Hótunin barst á íslensku í
gegnum síma og í kjöl-
farið var flugstöðin rýmd
og öllum leiðum til og frá
henni lokað. Engin
sprengja fannst í flug-
stöðinni í kjölfar leitar.
Lögreglan hefur rakið
símtalið.
 OLÍUFÉLÖGIN lækk-
uðu öll verð á bensíni um
fjórar krónur um mán-
aðamótin. Lítri af 95 okt-
ana bensíni kostar nú
95,70 krónur og lítri af
98 oktana bensíni 100,40
krónur. Verð á dísilolíu
er óbreytt, 52,50 krónur.
21 látist í umferðinni
ÞAÐ sem af er þessu ári hefur 21 lát-
ist í umferðinni í 17 slysum. Frá árinu
1991 hefur það aðeins gerst tvisvar að
fjöldi látinna í umferðinni frá janúar
til loka október á hverju ári fer yfir
21. Óli H. Þórðarson, framkvæmda-
stjóri Umferðarráðs, segir árið í ár
vera að mörgu leyti óhugnanlega
hliðstætt árinu 2000 sem var með
svörtustu árum umferðarsögunnar.
Verkfallshrina
flugumferðarstjóra
SAMÞYKKT hefur verið hjá flugum-
ferðarstjórum að boða til 15 sjálf-
stæðra verkfalla 16. til 30. nóvember
nk. Heildarlaunakostnaður vegna ís-
lenskra flugumferðarstjóra er um
640 milljónir króna og samkvæmt
Fréttariti kjararannsóknarnefndar
opinberra starfsmanna voru meðal-
laun flugumferðarstjóra tæplega 522
þúsund í júní í ár.
Skömmu áður en verkfall flugum-
ferðarstjóra hófst í febrúar sl. varaði
Alþjóðaflugmálastofnun við afleiðing-
um truflana á alþjóðlegu flugi á flug-
stjórnarsvæði Íslendinga og benti
forseti ICAO samgönguráðherra á að
stofnunin gæti þurft að endurúthluta
flugumferðarþjónustu yfir úthöfun-
um.
Óska samstarfs
við stjórnvöld
FLUGLEIÐIR telja að strax þurfi
að hefja markaðssókn erlendis til að
fyrirbyggja verulega fækkun ferða-
manna til Íslands á næsta ári. Flug-
félagið mun óska eftir viðræðum við
stjórnvöld um samstarf.
Gert er ráð fyrir miklum sam-
drætti í flug- og ferðastarfsemi vegna
ástands heimsmála en Ameríku- og
Evrópuflug Flugleiða hefur dregist
saman um 21% frá 11. september.
BANDARÍSKAR orrustu- og
sprengjuflugvélar hafa haldið uppi
hörðum árásum á víglínu talibana í
Afganistan síðustu daga, einkum við
Kabúl, Mazar-i-Sharif og Bagram-
flugvöll. Skýrði talsmaður Norður-
bandalagsins frá því í gær að það hefði
náð mikilvægu héraði á sitt vald og
hefðu um 800 talibanahermenn gengið
til liðs við það. Erlendum fréttamönn-
um var í fyrsta sinn á fimmtudag leyft
að kanna aðstæður í borginni Kandah-
ar og nágrenni en þar hafa verið gerð-
ar mjög miklar árásir. Var þeim meðal
annars sýnt smáþorpið Chokar Karaiz
en það hefur verið jafnað við jörðu.
Sagt var að þar hefðu fallið 30 manns.
Hefur þetta mannfall meðal óbreyttra
borgara verið harðlega gagnrýnt og
dregið úr þeirri samstöðu, sem verið
hefur um baráttuna gegn hryðju-
verkamönnum, einkum í arabaríkjun-
um.
Ísraelar fari
að alþjóðalögum
TONY Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, fór í tveggja daga ferð um Mið-
austurlönd í vikunni og hvatti þá til að
Ísraelar og Palestínumenn settust að
samningaborði á ný. Kvað hann nauð-
synlegt að rjúfa vítahring manndrápa
og minnti Ísraela á að allar aðgerðir
þeirra til að tryggja sitt eigið öryggi
yrðu að vera í samræmi við alþjóðalög.
Sagði hann að blóðsúthellingarnar
hefðu engu skilað. Ísraelsríki væri til
og yrði það áfram og óhjákvæmilegt
væri að stofna palestínskt ríki. Í við-
ræðum Blairs við leiðtoga arabaríkj-
anna lögðu þeir áherslu á að hlé yrði
gert á loftárásunum í ramadan, föstu-
mánuði múslíma, en hann hefst 17.
þessa mánaðar. Jafnt Bretar sem
Bandaríkjamenn hafa hafnað því og
segja að mestu skipti að ljúka átök-
unum sem fyrst.
Mannfall óbreyttra
borgara gagnrýnt
ALLS hafa nú fjórar
manneskjur látist úr milt-
isbrandi í Bandaríkjunum,
nú síðast kona, sem starf-
aði á sjúkrahúsi í New
York. Vekur dauði hennar
mikla furðu því ekki er vit-
að til að hún hafi hand-
leikið póst með milt-
isbrandsgróum eða verið
þar sem þau hafa fundist.
Er lögð mikil áhersla á að
upplýsa málið enda býr sá
uggur undir að hryðju-
verkamenn séu hugsanlega
farnir að dreifa smitefninu
með öðrum hætti til að
valda sem mestum ótta.
 VERG landsframleiðsla
í Bandaríkjunum dróst
saman um 0,4% á þriðja
ársfjórðungi en það er
mesti samdráttur á einum
fjórðungi frá 1991. Telja
hagfræðingar þetta benda
til, að lengsta hagvaxt-
arskeiði í sögu Bandaríkj-
anna sé að ljúka.
 POUL Nyrup Rasmus-
sen, forsætisráðherra Dan-
merkur, hefur boðað til
þingkosninga í landinu 20.
nóvember næstkomandi.
Sagði hann, að ástandið í
heimsmálum eftir hryðju-
verkaárásirnar í Banda-
ríkjunum krefðist þess, að
stjórnin fengi nýtt umboð
frá kjósendum þótt kosn-
ingar myndu ekki snúast
um það, heldur fyrst og
fremst um velferðarkerfið,
heilbrigðis- og innflytj-
endamál. Sumum finnst þó
önnur ástæða fyrir kosn-
ingunum vera nærtækari
en hún er sú, að gengi jafn-
aðarmanna hefur verið að
batna í skoðanakönnunum
að undanförnu.
MARGVÍSLEGT skattalegt hagræði
getur verið að því fyrir erlend fjár-
mála- og stórfyrirtæki að starfrækja
hér á landi eignarhaldsfélög og koma
þá til álita bæði ákvæði tvísköttunar-
samninga milli Íslands og annarra
ríkja og gildandi ákvæði skattalaga
hér á landi.
Fram hefur komið að nokkuð sé
um að erlendir aðilar hafi stofnað hér
á landi eignarhaldsfélög
vegna skattalegs hag-
ræðis sem er því sam-
fara og stofnaði banda-
ríski fjárfestingarbank-
inn Morgan Stanley til
að mynda þrjú félög hér
á landi í þeim tilgangi
síðastliðið sumar.
Tilfærslur á fjár-
magni milli félaga, höf-
uðstöðva, dótturfélaga
og útibúa, en oft á tíðum
getur verið um mjög
flóknar tilfærslur að
ræða, ganga út á það að
lágmarka skattgreiðslur
og taka fjármagn út þar
sem annað tveggja eng-
inn skattur er eða hann
er eins lágur og mögulegt er vegna
ákvæða tvísköttunarsamninga eða
skattalaga og reynt er að finna það
skattalega umhverfi þar sem þetta
tvennt fer saman með sem hagkvæm-
ustum hætti. Af þessum ástæðum
meðal annars hafa erlendir aðilar í
vaxandi mæli leitað til fjármálaráðu-
neytisins eftir bindandi álitum í
skattamálum, eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær.
Ekkert samlags-
hlutafélag skráð
Einn af þeim möguleikum sem
menn hafa skoðað í þessu sambandi
samkvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins er félagsform sem kallast sam-
lagshlutafélag. Ekkert slíkt hluta-
félag er skráð hjá hlutafélagaskrá
samkvæmt upplýsingum sem Morg-
unblaðið aflaði sér þar og þeirra er að
litlu getið í lögum um einkahlutafélög
frá árinu 1994 að öðru leyti en því að í
134. gr. segir að lögin taki til samlags-
hlutafélaga eftir því sem við á. Skuli
félögin hafa orðið samlagshlutafélag í
heiti sínu eða skammstöfunina slhf.
Jafnframt er tekið fram að í sam-
þykktum félaganna skuli meðal ann-
ars vera reglur um réttarsamband
milli þeirra sem beri annars vegar
takmarkaða og hins vegar ótakmark-
aða ábyrgð, en samlagshlutafélaga-
formið sker sig frá einkahlutafélags-
forminu að því leyti að hluti eigenda
ber ótakmarkaða ábyrgð eins og í
sameignarfélögum, en aðrir einungis
í samræmi við framlagt hlutafé, eins
og gildir í hlutafélögum.
Samkvæmt íslenskum skattalög-
um eru hlutafélög og sameignarfélög
skattlögð með mismunandi hætti.
Samkvæmt gildandi lögum greiða
hlutafélög 30% tekjuskatt af hagnaði,
en til stendur að lækka prósentuna
eins og kunnugt er, og 10% fjár-
magnstekjuskatt af arði. Sameignar-
félög eru hins vegar skattlögð með
38% skatti en úttektir úr félögunum
þess utan eru án skattgreiðslu.
Dæmið er lagt þannig upp sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins
að samlagshlutafélagið beri að greiða
30% tekjuskatt vegna þess að það sé
hlutafélag, en komist að mestu eða
öllu leyti hjá því að greiða hann vegna
ákvæða tvísköttunarsamninga. Á
hinn bóginn séu úttektir úr félaginu,
þ.e.a.s. þeirra aðila sem bera ótak-
markaða ábyrgð og eigi félagið að
langstærstum hluta ekki skattskyld-
ar þar sem að í þeim tilvikum gildi
ákvæði skattalaga um sameignar-
félög.
Samkvæmt framlögðu frumvarpi
um breytingar á lögum um tekjuskatt
og eignarskatt nú í haust eru tekin af
tvímæli í þessum efnum, en þar eru
lagðar til þær breytingar á 2. og 9. gr.
laganna að inn er skotið samlags-
hlutafélögum við hlið hlutafélaga. Þar
með er unnin bót á því ástandi að ekki
sé tekið á þessu félagsformi í skatta-
lögum með beinum hætti, enda
kannski ekki verið þörf á því fyrr
vegna þess að slík félög hafa ekki ver-
ið skráð hér á landi eins og fyrr sagði.
Í greinargerð með frumvarpinu
segir að einkenni samlagshlutafélags
sé að einn félagsmaður að minnsta
kosti beri beina og ótakmarkaða
ábyrgð á meðan aðrir félagsmenn
beri takmarkaða ábyrgð á grundvelli
þess hlutafjár sem þeir
hafi greitt til rekstr-
arins. Þessu félagsformi
hafi verið skipað á bekk
með hlutafélögum með
tilliti til skattskyldu.
Ákvæði þar að lútandi
hafi verið að finna í eldri
skattalögum en fallið
niður í lagasetningu árið
1971 vegna þess að
félagsformið hafi ekki
þótt skipta máli vegna
þess að það tíðkaðist
ekki hér. Nú sé tekinn af
vafi í þessum efnum og
sérhver afhending
verðmæta út úr slíku
félagi falli undir 9. gr.
laganna um skattalega
meðferð arðs.
Aðilar farnir að velta fyrir
sér þessu félagsformi
Aðspurður hvers vegna ákvæði um
samlagshlutafélög séu sett inn í lög
um tekju- og eignarskatt nú sagði
Baldur Guðlaugsson, ráðuneytis-
stjóri í fjármálaráðuneytinu að tvennt
gerði það að verkum. Í fyrsta lagi
væri vikið að þess félagsformi í lögum
um einkahlutafélög án þess að tilsvar-
andi ákvæði væri að finna í skattalög-
um. Í öðru lagi hefði komið í ljós
áhugi á þessu félagsformi, þó ekki
væri búið að stofna slík félög ennþá.
Aðilar, hvort heldur innlendir eða er-
lendir, væru farnir að velta fyrir sér
hvað í þessu formi fælist bæði fé-
lagsréttarlega og skattalega og þar af
leiðandi hafi verið nauðsynlegt að
setja á ný inn ákvæði um þetta form í
skattalög. Slík ákvæði hafi verið í
skattalögum fyrir áratugum síðan, en
fallið brott vegna þess að áhugi á
þessu félagsformi hafi enginn verið
og þá eins og nú hafi þessu fé-
lagsformi verið skipað á bekk með
hlutafélagsforminu. Nauðsynlegt hafi
verið að taka af tvímæli í þessum efn-
um, þar sem annað hefði leitt til
mögulegra deilna um gildandi rétt í
þessum efnum.
Baldur sagði að rétt væri að leggja
áherslu á að með þessu væri ekki ver-
ið að setja nýjar efnisreglur sem
breyttu því ástandi sem verið hefði.
Áfram væri samlagshlutafélögum
skipað í flokk með hlutafélögum og
það gilti að sjálfsögðu bæði um félag-
ið sem slíkt og skattaréttarlega stöðu
eigendanna sem fengju greiðslur út
úr félaginu óháð því hvort þeir teldust
bera takmarkaða ábyrgð eða ótak-
markaða.
Baldur bætti því við að ef fallist
yrði á að með notkun samlagshluta-
félagsformsins, skapaðist réttur til að
velja sér hagstæðustu skattareglur
sem giltu um hlutafélagsformið ann-
ars vegar og sameignarfélagsformið
hins vegar væri í reynd verið að taka
upp nýjar og hagstæðari skattareglur
fyrir þetta félagsform en önnur fé-
lagsform í atvinnurekstri. Í því fælist
þá um leið skattaleg hvatning til þess
að færa atvinnurekstur yfir í þetta
form og þar með að innleiða lægri
skatta á fyrirtæki og eigendur þeirra
en pólitísk ákvörðun hefði verið tekin
um.
Hann sagði að í þessu sambandi
skipti engu máli hvort um innlenda
eða erlenda aðila væri að ræða. Sömu
skattareglur hlytu að gilda um þetta
félagsform og eigendur þess hvort
sem það væru innlendir eða erlendir
aðilar sem ættu í hlut.
Áhugi erlendra aðila á stofnun eignarhaldsfélaga
hér á landi vegna skattalegra sjónarmiða
Möguleikar samlags-
hlutafélaga skoðaðir
Reuters
Samlagshluta-
félögum skipað í
flokk með hluta-
félögum í frum-
varpi um tekju-
og eignarskatt
Fjármálamarkaðir nútímans eru flókin fyrirbæri og að
mörgu er að hyggja varðandi skattalegt umhverfi félaga.